Nur Hanım
Aktif Üyemiz
Diyanet İşleri Başkanlığı, 2017 yılı fıtır sadakası (fitre) miktarını belirledi. Din İşleri Yüksek Kurulu, bu yılki fıtır sadakası (fitre) miktarını 16.00 TL olarak belirledi.
Din İşleri Yüksek Kurulu, 26/04/2017 tarihinde Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanı Dr. Ekrem KELEŞ'in başkanlığında toplandı. 2017 yılı Sadaka-ı Fıtır miktarı konusu görüşüldü.
Yapılan değerlendirmeler neticesinde fıtır sadakasının, Müslüman toplumların neredeyse tamamına yakın bir kesimi tarafından veriliyor olması dikkate alınarak, mevcut sosyo-ekonomik hayat şartları ve bir kişinin günlük asgari gıda ihtiyacı göz önünde bulundurularak 2017 yılı Ramazan ayının başlangıcından 2018 yılı Ramazan ayının başlangıcına kadar olan sürede 16,00 TL olarak belirlenmesine karar verildi.
Fıtır; kelime olarak orucun zıddıdır. Yani yeme ve içme demektir. Fıkıh ilmindeki manası ise; ramazan ayının bitişiyle birlikte Müslümanlar tarafından ihtiyaç sahiplerine verilen sadakadır. Bu sadaka, gücü yeten her Müslümana vaciptir.
Temel ihtiyaçlarının dışında belli bir mala sahip olan Müslümanların Ramazan ayında fakirlere verdikleri sadakaya “fıtır“ sadakası denir. Başın ve bedenin zekatı olarak da bilinir. Buna “fitre“ de denilir.
Fitre, evdeki kişi sayısınca verilir. Ramazan bayramından önce bir bebek doğsa evin reisinin onun için de fitre vermesi gerekir. Dinimizde zengin olan kimsenin, hem kendisinin, hem de erginlik çağına gelmemiş olan çocuklarının fitrelerini vermesi vaciptir.
Fitre, Ramazan ayında fakirlere verilen bir sadaka olduğu için fitrenin bayramdan önce verilmesi en güzel davranıştır. Çünkü fitre vermenin amacı, fakirlerin bayram hazırlığı yapabilmelerini ve bayramı neşe ile karşılamalarını sağlamaktır. Fitre, bayram günü veya daha sonra gecikmeli olarak da verilebilir. Fitre verirken niyet etmek önemlidir. Şâfiî mezhebinde Ramazandan önce verilmez. Bayramdan sonraya da bırakılmaz.
Abdullah İbn Ömer'in naklettiğine göre “Efendimiz (aleyhissalâtu vesselam) fıtır sadakasını 1 sâ' (ölçek) hurma ve 1 sâ' arpa olmak üzere köle, erkek, kadın, küçük ve büyüklere farz kılmış ve insanlar (bayram) namazına çıkmadan önce verilmesini emretmiştir.” (Buhârî, Müslim)
Fıtır sadakası, müslüman olan her erkek, kız, yetişkin ve çocuğa vaciptir. Zahiri mezhebi dışındaki diğer tüm mezheplere göre kişi kendi fıtır sadakasını verdiği gibi sorumluluğu altında bulunan diğer kişilerin sadakasını da vermelidir. İmam Şafi derki:
“Kişi bakmakla yükümlü olduğu ve terk edemediği küçük çocukları, gücü yetmeyen ebeveyni ve hizmetçilerinin de fıtır sadakasını vermekle yükümlüdür.”
Fıtır sadakasının vacip olması için iki şart bulunmaktadır;
Birincisi; kişinin müslüman olması gerekir. Müslüman olmayan kimseden fıtır sadakası talep edilmez. Dolayısıyla koca, müslüman olmayan eşinin fıtır sadakasını vermez.
İkincisi; kişinin; kendisi, eşi, çocukları, bakmakla yükümlü olduğu anne babası ve hizmetçilerinin bir günlük havaic-i asliyesini karşılayacak güçte olması gerekir. Eğer fıtır sadakası verildiği takdirde aile efradı o gün aç kalacaksa kendilerine fıtır sadakası vacip olmaz. Aynı şekilde fıtır sadakasını vermek için kişi, asli ihtiyaçlardan sayılan ev ve bineği satmak zorunda değildir.
Bu iki şarttan da anlaşıldığı üzere bunun dışında kalan kişilerin fıtır sadakası vermesi vaciptir. Aklı yerinde olmayan mecnun veya aşırı yaşlılıktan dolayı aklını yitiren kimse adına fıtır sadakasını velisi verir. Yine, oruç tutmayan kimsenin de bu sadakayı vermesi gereklidir.
Fitre kimlere verilebilir?
Fitre, verileceği yerler bakımından her durumda zekatın benzeridir. Fitre, niyet edilerek fakirlere temlik suretiyle verilir, mübah kılma tarzında fitre olmaz. Niyet, fitreyi ayırırken veya verirken yapılabilir. Ancak fakire verirken bunun fitre olduğunu söylemek gerekmez. Bir kimse fitresini eşine, usul ve füruuna yani anne veya babasına, çocuk ve torunlarına veremez.
Ebu Yusuf ile İmam Şafii'ye göre yoksul olan zimmiye (İslam ülkesi vatandaşı olan gayri müslim) de verilemez. Fetvaya esas olan görüşbudur. Çünkü fitrenin amacı, bayram gününde yoksul müslümanların ihtiyaçlarını karşılamak, onların bayram sevincine katılmalarını sağlamak ve rahat ibadet yapmalarına imkan hazırlamaktır. Zimmilere fitre vermekle bu amaç gerçekleşmiş olmaz. Bir kimse fitresini bir veya birkaç yoksula verebilir. Birden çok kimseler de fitrelerini birkaç yoksula veya tek yoksula verebilirler. Fakat bir görüşe göre bir fitre, birden çok yoksula dağıtılamaz.
Çeşitli kimselere ait fitreler karıştırılarak da yoksullara dağıtılabilir. Bununla birlikte fitrelerin ayrı ayrı verilmesi daha uygundur. Fitre yükümlünün bulunduğu yerdeki yoksullara verilmelidir. Başka yerlere gönderilmesi mekruhtur.
Fitre miktarlarının kişinin bir günlük yiyecek ihtiyacını karşılamayı hedeflediğinde açıklık vardır. Nitekim yemin kefaretinin “ailesine yedirdiğinin ortalamasından 10 yoksulu doyurmak” ve oruç fidyesinin de “oruca güç yetiremeyenlerin bir yoksul doyumu kadar fidye vermekle yükümlü” tutulması, fıtır sadakasının miktarı konusunda ortalama bir ölçü getirmektedir. Bu da yoksulun bir günlük yiyecek ihtiyacının karşılanmasıdır. Fitre mal olarak değil de, para olarak verilecekse günün şartlarına göre, yükümlülerin durumu dikkate alınarak bir tespitin yapılması daha uygun olur. Bu, hadislerde belirtilen gıda maddelerinin ortalama değerlerini almakla da gerçekleşebilir.
