SözDüŞü
Banned
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
Değerli kardeşlerim ! bu sohbetimizde inşaallah islama gönül vermiş, onun çizdiği yolu tercih etmiş ve hasseten tevhitle şereflenmiş bir müslümanın ahlakı nasıl olmalıdır - veya başka bir ifadeyle - inanmış olduğu din, kendisinden bu konuda nasıl bir yapıya sahip olmasını istemiştir,bunları Kur’an ve Sünnet çizgisinde izah etmeye çalışacağız.
Çünkü,bir ferdin - müsbet veya menfi - ahlaki yapısı hangi seviyede hangi değerde ise,o fertlerin yan yana gelerek oluşturacakları cemaat ve topluluklarda o seviyede ve o değerde bir cemaat olacaktır.
Daha açık bir ifadeyle; Kur’anın ve Sünnetin tarif ettiği bir şuur ve ahlak üzerinde bulunan kimselerin yan yana gelerek oluşturacakları bir cemaat nasıl ki şuurlu,basiretli ve ahlaklı bir cemaat olacak ise,aynı şekilde,gayri islami ahlaki değerlere sahip olan kimselerin yan yana gelerek oluştura-cakları cemaatte,Allah’ın sevmediği çirkin ahlaki değerler üzerinde yan yana gelen bir cemaat olacaktır.
Dolayısiyle, Kur’an’ın ve Sünnetin temiz sayfalarında buyrulduğu gibi, mademki :
Cemaatsiz İslam olmaz … cemaati iltizam şart … Ve …. Cemaatleşmekte Müslümanların üzerine farz ise
Öyleyse,oluşturulacak olan bu cemaatin kalitesinde, fertlerin ahlaki yapısının büyük bir rolü vardır.
İşte bu noktadan hareketle diyoruz ki,Allah’ın kendisini tevhitle şereflendirdiği bir Müslüman,islamın belirlediği ahlaki değerlere sahip olan bir kimse olmalıdır.
Ve şunu asla unutmayalımki,kendisine bahşedilen tevhid nimetinin yanında,bu ahlaki değerlerin bir kimsede yan yana gelmesi,inanın o kimse için mükemmel bir lütuf olacaktır…..
( …. Allah resulü s.a.v’e bir gün sahabe sorar :
- Ey Allah’ın resulü ! insana ihsan edilen şeylerin en hayırlısı hangisidir ? Resulullah s.a.v şöyle buyurur : “ Güzel ahlaktır. "İBN MACE : 9.C.3436.N - E .MÜFRE 1.C.291.N
Öyleyse,Allah’ı razı etme yolunda bir müslümanın tevhit’ten sonra gayret edeceği ilk şey ; islamın ahlaki değerlerini araştırıp,onlara uygun hareket etmesidir.Bu,onun için vazgeçilmez bir vazife olmalıdır.
Tevhid ehli bir Müslüman,her konuda olduğu gibi bu konudada - örnek ve önderimiz olan – Resulullah s.a.v’i kendisine örnek edinmesi gerekir. Çünkü o, s.a.v- Rabbimizin kerim kitabında buyurduğu gibi :
“ Çok yüce ve değerli bir ahlaka sahip olan şahsiyet idi “
KALEM : 4. AY.
Kendisinin de - s.a.v - bir hadisi şeriflerinde buyurduğu gibi :
( Muhakkak ki ben güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim )
AHMED : 2 . 381- 8729. N - E.MÜFRED : 1 . C . 273 . N
Demek ki Allah resulü s.a.v’in gönderiliş gayesi içerisinde,insanların güzel ahlaka sahib olmaları için,onları eğitmeleri görevide vardı.
İşte, o güzel öğreticinin bu konudaki nasihatlerinden bazıları :
( … Abdullah İbn Amr r.a’dan, o şöyle dedi : Resulullah s.a.v buyurdularki : “ sizin en hayırlınız, ahlakı en güzel olanınızdır “ )
BUHARİ : 13.C. 6017.S
( … Ebu’d Derda r.a’dan,Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Kıyamet günü mü’minin terazisinde, güzel ahlaktan daha ağır basan bir şey yoktur……. . )
TİRMİZİ : 3 .C . 2070 . N - E. MÜFRED : 1.C.270.N - EBU DAVU5.C.4799.N
(…. Ebu Hureyre r.a’dan; Resulullah s.a.v’e sordular : “ Ey Allah’ın resulü ! insanları en fazla cennete sokacak olan amel nedir ? Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : “ Allah’a karşı takva ve güzel ahlaktır……)
TİRMİZİ : 3. C. 2072. N - E . MÜFRED : 1.C.294.N
( …. Nevvas İbn Sem’an el-Ensari r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v’den birr’i ve ismi – yani iyilik ve kötülüğü – sordum.Resulullah s.a.v : İyilik, ahlakın güzelliğidir.Kötülük ve şer ise,vicdanını tırmalayan ve halkın muttali olmasından hoşlanmadığın şeydir,buyurdular. )
MÜSLİM : 8 C. 2553. N - TİRMİZİ : 4. C . 2497.N - E.MÜFRE 1 . C.295.N
İslam,güzel ahlaka bu kadar değer verdiğine göre,öyleyse tevhid ehli bir müslümanın mutlaka güzel ahlak sahibi olaması gerekir.
Peki,güzel ahlak sahibi olmak ne demektir ? isterseniz bunu Kur’an ve Sünnet çizgisinde izah etmeye çalışalım ;
GÜZEL AHLAK SAHİBİ OLMAK DEMEK ; ….. Dürüst olmak demektir …. Doğru sözlü olmak demektir …. Vadinde durmak ve yalandan uzak durmak demektir ….
( …. Abdullah İbn Mes’ud r.a’dan gelen bir rivayette Allah resulü s.a.v şöyle buyurmaktadır : Unutmayınki doğruluk insanı halis iyiliğe götürür,halis iyilik de cennete kılavuzluk eder………….. Yalancılık da insanı şerre ve fucura götürür. Şerr de insanı cehenneme götürür.İnsan yalan söyleye söyleye nihayet Allah katında yalancı olarak yazılır. )
BUHARİ : 13.C.6070.S
( …. Ebu Hureyre r.a’dan, Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Münafıkın alameti üçtür : söz söylediği zaman yalan söyler, söz verir sözünde durmaz ve kendisine bir şey emanet edildiğinde emanete hiyanetlik eder.) BUHARİ : 13.C. 6070.S
( …. Resulullah s.a.v yine bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurdular : Ben bu gece rüyamda iki adam gördüm.Bunlar iki melek idi,bana geldiler ve dedilerki :
- Hani şu ağzı parçalanmakta olduğunu gördüğün kimse var ya,işte o çok yalan söyleyen bir adam idi. O adam dünyada sürekli yalan söylerdi. Onun söylediği yalanlar,ondan alınıp taşınırdı da her tarafa yayılırdı. İşte bu yalancı,kıyamet gününe kadar bu şekilde azap olunacaktır.)
BUHARİ : 13.C.6071.S
( …. Safvan b.Süleym der ki, Resulullah s.a.v’e :
- Ya rasulallah ! mü’min korkak olur mu ? diye soru sordular. Resulullah s.a.v :
- Evet olabilir,buyurdular. Tekrar :
- Peki cimri olur mu ? dediler. Allah resulü s.a.v :
- Evet olabilir, buyurdular. Tekrar :
- Peki, yalancı olur mu ? dediler. Reslullah s.a.v :
- Hayır, mü’min yalancı olmaz, buyurdular. ) M.MESABİH : 4862.n - MUVATTA : 4.C . 394.S
“ … Behz b. Hakim’in dedesinden.Resulullah s.a.v şöyle buyurmuştur : Cemaati güldürmek için laf edip yalan söyleyen kişiye yazıklar olsun, ona yazıklar olsun,ona yazıklar olsun “TİRMİZİ : 4.C. 2417.N
( …. Ebu Umame r.a’dan, Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Haklı olduğu halde munakaşayı terk edene cennetin kenarında bir makam, şaka da olsa yalanı terk edene cennetin ortasında bir makam, ahlakını güzelleştirene de cennetin en yüksek yerinde bir makama – Allah’ın izniyle – söz veriyorum. )EBU DAVU 5.C.4800.N - S . SAHİHA : 1.C.273.N
(…. Enes r.a’dan, Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Şu altı şeyi kabul edin, ben de cennete girmenize vesile olmayı kabul edeyim :
1- Konuştuğunuz zaman yalan söylemeyin.
2- Söz verdiğiniz zaman,sözünüzden dönmeyin.
3- Size güvenildiğinde,hiyanet etmeyin.
4- Gözünüzü harama dikmeğin.
5- Elinizi harama uzatmayın.
6- Ve iffetinizi koruyun . )
CAMİU’S SAĞİR : 2.C. 1798.N
( … Zübeyr İbn Avam r.a’dan, Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : İman, verilen sözden dönmemek için bir bağdır. Mü’min sözünden dönmez. )
AHMED MÜSNE1.166.1429.N - CAMİU’S SAĞİR : 2.C. 1679.N
İşte bunlar tevhid ehli bir müslümanın kendisinde bulundurması gereken ahla-ki değerler olmalıdır. Yani, basiretli bir Müslüman ;
… Yalandan uzak durmalıdır…… dürüst olmalıdır…. Doğru sözlü olmalıdır…. Söz verdiği zaman,sözünde durmalıdır… İffetli olmalıdır…. Emanete hiyanet etmemelidir….
Çünkü bunlar,insanı şeref ve izzet sahibi yapan değerlerdir. Ama unutmayalımki bunların tam tersi olan şeyler de,insanı şerefsizliğe haysiyetsizliğe ve izzetsizliğe sürükleğen şeylerdir.
GÜZEL AHLAK SAHİBİ OLMAK DEMEK : …. Mütevazi olmak demek ….Vakarlı ve olgun davranış sahibi olmak demek …. Kendisini beğenip böbürlenmemek ve büyüklük taslamamak demektir ….
( … İbn Ömer r.a’dan.Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Her kim kendisini büyük görür ve yürüyüşünde böbürlenirse, ilahi huzura, Allah kendisine gadaplanmış olarak çıkacaktır. )
HAKİM : MÜSTEDREK : - BULUĞUL MERAM : 4.C.412.S
( … Enes r.a’dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Dünyada her ne büyüklük taslarsa, Allah’ın onu alçaltması bir haktır. )
EBU DAVUD : 5.C.4803.N
( … İyad İbn Himar el-Mücaşi r.a’dan. Resulullah s.a.v bir hutbesinde şöyle buyurdular : …………… Allah bana vahyetti ki ; bir birinize karşı mütevazi ve alçak gönüllü olun. Hiç kimse bir başkasına karşı övünmesin…….. )
MÜSLİM : 8.C.2865-64.N
( …. Enes İbn Malik r.a’dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Üç şey insanı helaka sürükleyen şeylerdendir :
İtaat edilen cimrilik .
Dizginlenemeyip peşi sıra gidilen heva ve arzular .
Kişinin kendisini beğenmesi . )BEYHAKİ ŞUABU’L İMAN : 2. BAB - SİLSİLETÜ’S SAHİHA : 1802.N
( …. Allah resulü s.a.v şöyle buyurdular : Her kim Allah için müte-vazi olursa, Allah o kimseyi şüphesiz ki yüceltir. )
SAHİHU’L CAMİ : 6038.N
( … Cabir r.a’dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Vakarlı olun ey Allah’ın kulları vakarlı. )
CAMİU’S SAĞİR:2.C.2416.N
Yani yürüyüşünüzde olsun, konuşmalarınızda olsun,oturup kalkışları-nızda olsun, insanlara karşı tavır ve davranışlarında olsun,olgun ve mütevazi olun…….Yine bir hadisi şeriflerinde :
(….. Resulullah s.a.v şöyle buyurmaktadır : Şayet günah işlememiş olsaydınız,bu sefer zizin için bundan daha kötüsünden korkardım.O da: Ucup’tur. - yani,kişinin kendisini beğenmesi - )
SAHİHU’L CAMİ : 5179.n - “ HASEN “ SİLSİLETÜ’S SAHİHA : 658.N
İşte bu ve emsali deliller,ahlaklı ve edepli bir müslümanın kendisinde bulundurması gereken çok önemli meziyetleri anlatan delillerdir.
Yani, Müslüman mütevazi olmalıdır, kendisini beyenip kimseye büyüklük taslamamalıdır,bütün davranışlarında olgun ve vakarlı olmalıdır.
GÜZEL AHLAK SAHİBİ OLMAK DEMEK : Kişinin , ….. inanan kardeşleri hak-kında hüsnü zan beslemesi demek …onların gıybetini yapmaması demek … Onlarla alay etmemesi demek … ve yine … inanan kardeşlerinin ayıbını ve açığını araştırmaması demektir ….
Rabbimiz kerim kitabında şöyle buyurmaktadır :
“ İnsanları arkadan çekiştirmeyi,yüze karşı eğlenmeyi ve ayıplamayı kendisine adet edinen her kişinin vay haline "
HÜMEZE : 1 . AY.
...... وَلَا تَجَسَّسُوا يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ
“ Ey iman edenler ! Zannın bir çoğundan kaçının,çünkü zannın bir kısmı günahtır. Ve bir birinizin kusurlarını da araştırmayın……..”
HUCURAT . 12.AY.
(… Allah resulü s.a.v bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmaktadır : Sizleri zandan sakındırırım.Çünkü zan,sözlerin en yalanıdır. Bir birinizin eksiğini ve kusurunu görmeğe ve işitmeğe uğraşmayınız,bir birinizin hususi ve mahrem hayatını da araştırmayınız. Bir birinize haset etmeyiniz,bir birinize sırt çevirip küsmeyiniz ve bir birinize buğz ve düşmanlık da etmeyiniz. Ey Allah’ın kulları kardeşler olunuz. ) BUHARİ : 13.C.6046.S - MÜSLİM : 8.C. 2563.N
( …. Allah resulü s.a.v yine şöyle buyurmaktadır :” Her biriniz kardeşinin gözündeki çöpü görür de,kendi gözündeki merteği unutur. " İBNİ HİBBAN: SAHİH : TERĞİB : 4. C.527.S
( … Yine bir hadislerinde : “ Ne mutlu kendi kusuru,alemin kusurlarından kendisini alakoyana. "BEZZAR : İYİ BİR İSNAD’LA ....... BULUĞUL MERAM: 4.C.412.S
( …. Muaviye r.a’dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Eğer sen insanların ayıplarını araştırmaya kalkarsan,onları ifsad eder veya ifsad etmeğe ramak kalırsın. )EBU DAVUD : 5.C. 4888.N - E.MÜFRED : 1.C . 248.N - HAKİM : 4.C . 378.S
Evet, gerçekten de ne mutlu o insanlara ki,başkalarının ayıp ve kusur-larını araştırmaktan ziyade,kendi ayıp ve kusurları ile uğraşırlar. Başka-larının açığını aramaktan ziyade,kendi açıklarını kapatmaya çalışırlar.
Rabbimiz yine kerim kitabında şöyle buyurmaktadır :
“…Biriniz,diğer kardeşinin arkasından gıybetini yapmasın. Sizden birisi ölmüş kardeşinin etini yemekten hiç hoşlanır mı ? …” HUCURAT : 12
Demek ki bir müslümanın gıybetini yapmak,ölmüş bir kimsenin etini yemek kadar çirkin bir şeydir.
( …. Aişe r.a’dan,dedi ki:Ben resulullah s.a.v’in yanında Safiyye’nin kısa boylu oluşunu kasdederek,- onun bu kusuru sana yeter- dedim. Bu söz üzerine Resulullah s.a.v buyurdular ki:
- Ey Aişe, sen öyle bir kelime konuştun ki,eğer deniz suyu ile karıştırılsaydı, denizin suyuna galebe çalar,onu berbat ederdi………)
EBU DAVUD : 5.C.4875.N
(….. Enes İbn Malik r.a’dan gelen bir rivayet de Allah resulü s.a.v şöyle buyurmaktadır : Miraca çıkarıldığım vakit,bakırdan tırnakları bulunan, onlarla yüzlerini ve göğüslerini yırtan bir kavme uğradım. Bunlar kimlerdir ey Cibril,diye sordum. Cibril,bunlar gıybet ederek insan-ların etini yiyen ve onların hatalarına kapılıp onlarla uğraşan kimselerdir,dedi…… )
EBU DAVU5.C.4878.N
İşte bu çirkin fasıflar da,şuurlu ve basiretli bir müslümanın,kendisinden uzak duracağı şeylerdir….
Unutmayalım ki,olgun bir ahlaka sahip olan kimse ; ….. İnanan kardeşlerininin gıybetini yapmaz …. Onların ayıplarını ve açıklarını araştırmaz …. Ve ….Onlar hakkında kötü zanlarda bulunmaz ….
GÜZEL AHLAK SAHİBİ OLMAK DEMEK : Kişinin, ….. Öfkelendiğinde,öfkesine sahip olması demek … Nefsine hakim olup,sabırlı davranması demek …İnsanlara karşı olgun davranıp,onları affetmesi demektir …
Rabbimiz bu hususta da şöyle buyurmaktadır :
“ ….. O takva sahipleri ki ; bollukta ve darlıkta infak edenler,kızıp öfkelendiklerinde,öfkelerini yutanlar ve insanları affedenlerdir.Allah iyilik edenleri elbetteki sever. “
ALİ İMRAN : 134.AY.
“ – Ey Müslüman - Sen bağışlama yolunu tut,insanlara iyiliği emret ve cahillerden de yüz çevir “ A’RAF : 199.AY.
( … İbn Abbas r.a’dan. Resulullah s.a.v buyurdular ki : İnsanlara güzellikle öğretin.Kolaylık gösterin güçlük çıkarmayın. Ve sizden biriniz hiddetlendiği zaman sükut etsin,konuşmasın. )AHMED : 1 . 239 . 2137. N - E . MÜFRED : 1 .C. 245.N
( … Abdullah İbn Mes’ud r.a’dan.Resulullah s.a.v buyurdular ki :”… peh-livan kimdir bilir misiniz ? . Dedik ki : Pehlivan,güreşte herkesi yenen kimsedir. Resulullah s.a.v buyurdular ki : Hayır ! o sizin zannettiğiniz gibi değil. Asıl pehlivan, öfkelendiği zaman nefsine hakim olup onu yenendir . )
MÜSLİM : 8.C. 2608.N
Evet,asıl pehlivan demek,öfke anında sabırlı davranmak demektir.Güzel ahlak sahibi olmak demek,insanlara zorluk değil kolaylık göstermek demek, onları bağışlayıp affetmek demektir.
Rabbimizden niyazım,önce kendi nefsime, sonra da bütün Müslüman kardeşlerime bu güzel meziyetleri nasibi müyesser eylesin.
GÜZEL AHLAK SAHİBİ OLMAK DEMEK : Kişinin , ….. oturuşunda, kalkışında hayalı ve edepli olması demektir … Güzel ahlak sahibi olmak demek ; İnsanın bütün davranışlarında, konuşmalarında hayalı ve edepli olması demektir…
(….. Allah resulü s.a.v :” haya imandandır “ buyurmuşlardır. "BUHARİ:13.C.6086.S
(….Yine bir hadisi şeriflerinde, Allah resulü s.a.v şöyle buyurmaktadır : “ Haya hayırdan başka bir şey getirmez. "BUHARİ:13.C.6085.S
(… Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Haya ile iman arkadaştırlar, biri gidince diğeri de gider. )CAMİU’S SAĞİR:2.C.2029.N
Öyleyse,güzel ahlak sahibi olmak isteyen bir Müslüman,bu delilleri kendisine şiar edinip,edepli ve ahlaklı bir kimse olmalıdır.
MÜSLÜMAN DİLİNE HAKİM OLAN BİRİ OLMALIDIR
Ve yine güzel ahlak sahibi bir Müslüman,ahlaksızca oturuş ve kalkış-lardan uzak duran bir kimse olmalıdır.Edepli bir Müslüman,ahlak dışı konuşma-lardan,sinkaf kelimelerden ve hayasız,edepsiz şakalaşmalardan uzak duran bir kimse olmalıdır.
( ….Ukbe b.Amr r.a’dan.Dedi ki: Resulullah s.a.v’e,Ya rasulallah! Kutru-luş nedir ? . Buyurdular ki: Diline hakim ol ……….. )TİRMİZİ : 4.C.2517.N
( …. Ebu Said el-Hudri r.a’dan.Resulullah s.a.v buyurdular ki: İnsan oğlu sabaha vardığı zaman bütün uzuvlar dil’e yalvararak şöyle der : Bizim hakkımızda Allah’tan kork ; çünkü biz ancak seninle kaimiz, doğru olursan doğru oluruz,eğri olursan eğri oluruz. )TİRMİZİ : 4.C.2518.N
( …. Sehl b.Sa’d r.a’dan. Resulullah s.a.v buyurdular ki: Kim bana iki çenesi arasındaki ile, iki bacağı arasındaki hakkında teminat verirse,ben de ona cenneti teminat ederim. )TİRMİZİ : 4.C.2520.N
( … Muaz İbn Cebel r.a’dan.Dedi ki : Bir sefer de Peygamber s.a.v ile beraberdim.Yürümekte iken Resulü erkeme yakın bulundum …… Bunun üzerine Resulü Ekrem dilini tuttu ve : Kendi selametin için şuna sahip ol, buyurdu.Dedim ki ; Ya rasulallah ! biz konuşmalarımızdan dolayı da hesaba çekilecek miyiz ? Resulullah s.a.v buyurdular ki : Annen has-retine yansın ey Muaz ! İnsanları yüz üstü cehenneme sürükleyen dillerinden başka bir şey midir zannediyosun . )
TİRMİZİ : 4.C.2749.N
( …. Ebu Hureyre r.a’dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Allah her kimi iki çenesi arasındakinin şerri ve iki bacağı arasındakinin şer-rinden korursa, şüphesiz o kimse cennete girer. )
TİRMİZİ : 4.C.2521.N
( …Sufyan b. Abdullah es-Sekafi r.a’dan. Dedi ki : Ben resulullah s.a.v’e ; Ya rasulallah !.................. Benim için,kendisinden en çok korkacağım şey nedir ? diye sordum.Resuli Ekrem dilini tutarak “ işte budur “ buyurdular. )
TİRMİZİ : 4.C.2522.N
( … Abdullah r.a’dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Mü’min çekiştiren, lanetleyen, kaba ve ağzı bozuk değildir. "TİRMİZİ : 3.C.2043.N
( … Ebu’d Derda r.a’dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Kıyamet günü mü’minin terazisinde güzel ahlaktan daha ağır gelen bir şey yoktur. - Unutmayın ki - Allah’u Azze ve Celle, kaba ve ağzı bozuk kimseyi asla sevmez. )
TİRMİZİ : 3.C.2070.N
(… Yine bir hadislerinde,Allah resulü s.a.v’e “……..insanları en çok cehenneme sürükleyen şey nedir, diye soruldu. Resulullah s.a.v : Ağız ve ferc’tir, buyurdular “ )TİRMİZİ : 3.C.2072.N
(…Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Kişinin, bir müslümanın şerefine dil uzatması büyük günahlardan olduğu gibi, bir sövmeye iki sövme ile karşılık vermekte büyük günahlardandır. ) CAMİU’S SAĞİR : 3.C.3491.N
(… Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Güzel konuşacağım diye,inekler gibi dilini ağzında dolaştıran bir kimseye Allah buğz eder. )EBU DAVUD : 5.C.5005.N - TİRMİZİ : 4.C . 3010.N
Öyleyse ahlaklı bir Müslümanın en çok dikkat edeceği husus,diline sahip olmasıdır.Başkaları ile konuşurken yalandan,yapmacık söz ve tavırlardan ve çirkin sözlerden uzak durması gerekir. Çünkü, bu gibi çirkin laf ve sözler sarfetmek, Allah’ın buğz edeceği bir amel olduğunu aklından çıkarmaz.
( … Hatta, Allah resulü s.a.v : “ Şeytana sövmeyin “ ifadesiyle,bir müs-lümanın şeytan için dahi çirkin kelimeler kullanmasını yasaklamıştır. )SİLSİLETÜ’S SAHİHA : 2422.N - SAHİHU’L CAMİ : 7318.N
İşte bunlar da,hayalı ve edepli bir Müslüman olma yolunda atılması gereken adımlardır……..
GÜZEL AHLAK SAHİBİ OLMAK DEMEK : Tatlı ve hoş sözlü olmak demek ; İnsanlara sıcak davranmak ve onlara faydalı olmak demektir ….
(…Resulullah s.a.v buyurdular ki : “ Güzel ve hoş söz sadakadır. "BUHARİ : 13.C. 6013.S
( ….. Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Mü’min,başkalarına ısınan ve kendisine de ısınılan kimsedir. Başkasına ısınamayan ve kendisinede ısınılamıyan kimsede hayır yoktur. İnsanların en hayırlısı, insanlara en çok faydası dokunandır. )Senedi zayıf … CAMİU’S SAĞİR : 3.C.3771.N
( … İbni Abbas r.a dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : En hayırlılarınız kendileriyle kolayca uyuşulabilen kimselerdir. En şerlileriniz ise, çok konuşan ve edebiyat parçalamaya düşkün olanlarınızdır. )CAMİU’S SAĞİR : 2.C.2085.N – BEYHAKİ Ş.İMAN
( …. Ve yine Allah resulü s.a.v şöyle buyurmaktadır : İnsanlardan her yumuşak huylu,ince kalpli,hoş geçimli ve cana yakın kimse cehennem ateşine haram kılınmıştır. )CAMİU’S SAĞİR : 2.C.1957.N - AHMED MÜSNE 1 . 415
Demek ki güzel ve hoş sözlülük,yumuşak huyluluk,ince kalplilik,hoş geçimli-lik ve cana yakın olmak gibi güzel vasıflar,insanı cehennemden uzak tutacak mükemmel birer ahlaki değerlerdir.
Allah’u Azze ve Celle hepimizi bu güzel vasıflarla vasıflandırsın……
GÜZEL AHLAK SAHİBİ OLMAK DEMEK : …. İnsan olsun hayvan olsun,her canlıya merhametli ve şevkatli davranmak demek ……. Güzel ahlak sahibi olmak demek ….. Küçüklere sevgi göstermek,büyüklere de saygı göstermek demektir …
( …Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Merhamet etmeyene merhamet olunmaz. )MÜSLİM :7.C.2318.N
“ … Diğer bir rivayette : İnsanlara merhamet etmeyene Allah c.c de merhamet etmez “ BUHARİ : 16.C.7251.S – MÜSLİM : 7.C.2319.N – TİRMİZİ : 3.C.1987 .N
( …Abdullah İbn Ömer r.a dan.Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Şüphesiz ki, merhamet edenlere, Rahman olan Allah merhamet eder. Siz yeryüzündekilerine merhamet edin ki, gökte olan - Allah - da size merhamet etsin. )EBU DAVUD : 5.C.4941.N - TİRMİZİ : 3 .C . 1989 . N
( … Abdullah İbn Amr r.a dan. Resulullah s.a.v buyurdular ki : Küçük-lerimize merhamet etmeyen,büyüklerimize de saygı göstermeyen kimse bizden değildir. )EBU DAVUD : 5.C.4943.N - TİRMİZİ : 3 . C . 1985 . N - AHMED : 2 . 222 .7033. N
Görüldüğü gibi merhametli olmak, Allah’ın merhametine nail olmaya vesiledir.Allah’ın merhamet ettiği kimse ise,asla mahzun olmaz.
Öyleyse basiretli bir Müslüman, bu güzel ahlaki değerle kendisini techiz etmesi için Rabbisine bol bol dua etmelidir.
GÜZEL AHLAK SAHİBİ OLMAK DEMEK : …. Müslümanlarla fuzuli tartışma ve cedelleşmelerden uzak durmak demektir ….
Basiretli bir Müslüman, fuzuli cedelleşmelerin inananlar arasında kin ve nefrete vesile olacağını ve ayrıyeten insanları dalalete düşüren şeyler-den birininde - bu tip tartışmalar - olduğunu asla aklından çıkarmaz…..
Çünkü kendisine iman ettiği resulü, ona şunları öğretmiştir :
( …. Bir kavim hidayete erdikten sonra, cedelleşmeye girmedikçe dalalete düşmez. )İBNİ MACE : 1.C. 48.N
( …. Ebu Umame r.a’dan gelen bir hadislerinde Allah resulü s.a.v şöyle buyurmaktadır : Haklı olduğu halde tartışmayı bırakan kimseye cen-netin kenarında bir köşk vardır ………. )EBU DAVUD : 5.C.4800.N - SİL .SAHİHA : 1.C. 273.N
Hulasa değerli kardeşlerim, şuurlu ve basiretli bir Müslüman,islamın bu güzel ahlaki değerlerine sahip olan bir kimse olmalıdır….. Yani, ahlaklı ve edepli bir Müslüman :
“ Kardeşlerini Allah için seven…onlara buğz etmeyen…onları terk edip yardımsız bırakmayan…onlara nasihat eden…nasihatlerini dinleyen..zalim de olsa mazlum da olsa onlara yardım eden… ve… onların ellerinden tutan biri olmalıdır “
“ Müslümanların kederleriyle kederlenen… dertleri ile dertlenen ve yaralarına melhem olmaya çalışan biri olmalıdır “
“ Onlara zulmetmeyen…ayıp ve kusurlarını araştırmayan…yalanları ile onları aldatmayan…alış verişinde kardeşlerini kandırmayan dürüst biri olmalıdır “
“ Onlara güler yüz gösteren,alçak gönüllü davranan,onlara üstün-lük taslamayan…ve…onları hakir görmeyen biri olmalıdır “
“ Onlara çirkin söz söylemeyen…kalplerini kırmayan…ve…onlara verdiği sözde duran birisi olmalıdır “
“ Kardeşlerini - bir takım hikayeler anlatarak - kandırmayan…onlara karşı – ben şunu şunu yaptım,şöyle şöyle ettim diye – kendisini övmeyen…hatta kendisini övseler bile, buna müsaade etmeyen mütevazi biri olmalıdır “
“ Hulasa Müslüman, her haliyle Müslüman olmalıdır… Müslüman, bütün tavırlarıyla ahlaklı ve edepli olmalıdır “
BENİM BU HUSUSTAKİ SON SÖZÜM :
“….. Her kim toplumunda sevilen, saygı duyulan ve sözüne itibar edilip dinlenen birisi olmak istiyorsa, islamın bu güzel değerlerine tabi olup, ilmen ve ahlaken terakki etmesi gerekir …. ”
ALLAH’U AZZE VE CELLE BENİ VE BÜTÜN İNANANLARI BU GÜZEL AHLAKİ DEĞERLERLE NİMETLENDİRSİN .
……… AMİN ……..
TACUDDİN EL- BAYBURDİ
Değerli kardeşlerim ! bu sohbetimizde inşaallah islama gönül vermiş, onun çizdiği yolu tercih etmiş ve hasseten tevhitle şereflenmiş bir müslümanın ahlakı nasıl olmalıdır - veya başka bir ifadeyle - inanmış olduğu din, kendisinden bu konuda nasıl bir yapıya sahip olmasını istemiştir,bunları Kur’an ve Sünnet çizgisinde izah etmeye çalışacağız.
Çünkü,bir ferdin - müsbet veya menfi - ahlaki yapısı hangi seviyede hangi değerde ise,o fertlerin yan yana gelerek oluşturacakları cemaat ve topluluklarda o seviyede ve o değerde bir cemaat olacaktır.
Daha açık bir ifadeyle; Kur’anın ve Sünnetin tarif ettiği bir şuur ve ahlak üzerinde bulunan kimselerin yan yana gelerek oluşturacakları bir cemaat nasıl ki şuurlu,basiretli ve ahlaklı bir cemaat olacak ise,aynı şekilde,gayri islami ahlaki değerlere sahip olan kimselerin yan yana gelerek oluştura-cakları cemaatte,Allah’ın sevmediği çirkin ahlaki değerler üzerinde yan yana gelen bir cemaat olacaktır.
Dolayısiyle, Kur’an’ın ve Sünnetin temiz sayfalarında buyrulduğu gibi, mademki :
Cemaatsiz İslam olmaz … cemaati iltizam şart … Ve …. Cemaatleşmekte Müslümanların üzerine farz ise
Öyleyse,oluşturulacak olan bu cemaatin kalitesinde, fertlerin ahlaki yapısının büyük bir rolü vardır.
İşte bu noktadan hareketle diyoruz ki,Allah’ın kendisini tevhitle şereflendirdiği bir Müslüman,islamın belirlediği ahlaki değerlere sahip olan bir kimse olmalıdır.
Ve şunu asla unutmayalımki,kendisine bahşedilen tevhid nimetinin yanında,bu ahlaki değerlerin bir kimsede yan yana gelmesi,inanın o kimse için mükemmel bir lütuf olacaktır…..
( …. Allah resulü s.a.v’e bir gün sahabe sorar :
- Ey Allah’ın resulü ! insana ihsan edilen şeylerin en hayırlısı hangisidir ? Resulullah s.a.v şöyle buyurur : “ Güzel ahlaktır. "İBN MACE : 9.C.3436.N - E .MÜFRE 1.C.291.N
Öyleyse,Allah’ı razı etme yolunda bir müslümanın tevhit’ten sonra gayret edeceği ilk şey ; islamın ahlaki değerlerini araştırıp,onlara uygun hareket etmesidir.Bu,onun için vazgeçilmez bir vazife olmalıdır.
Tevhid ehli bir Müslüman,her konuda olduğu gibi bu konudada - örnek ve önderimiz olan – Resulullah s.a.v’i kendisine örnek edinmesi gerekir. Çünkü o, s.a.v- Rabbimizin kerim kitabında buyurduğu gibi :
“ Çok yüce ve değerli bir ahlaka sahip olan şahsiyet idi “
KALEM : 4. AY.
Kendisinin de - s.a.v - bir hadisi şeriflerinde buyurduğu gibi :
( Muhakkak ki ben güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim )
AHMED : 2 . 381- 8729. N - E.MÜFRED : 1 . C . 273 . N
Demek ki Allah resulü s.a.v’in gönderiliş gayesi içerisinde,insanların güzel ahlaka sahib olmaları için,onları eğitmeleri görevide vardı.
İşte, o güzel öğreticinin bu konudaki nasihatlerinden bazıları :
( … Abdullah İbn Amr r.a’dan, o şöyle dedi : Resulullah s.a.v buyurdularki : “ sizin en hayırlınız, ahlakı en güzel olanınızdır “ )
BUHARİ : 13.C. 6017.S
( … Ebu’d Derda r.a’dan,Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Kıyamet günü mü’minin terazisinde, güzel ahlaktan daha ağır basan bir şey yoktur……. . )
TİRMİZİ : 3 .C . 2070 . N - E. MÜFRED : 1.C.270.N - EBU DAVU5.C.4799.N
(…. Ebu Hureyre r.a’dan; Resulullah s.a.v’e sordular : “ Ey Allah’ın resulü ! insanları en fazla cennete sokacak olan amel nedir ? Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : “ Allah’a karşı takva ve güzel ahlaktır……)
TİRMİZİ : 3. C. 2072. N - E . MÜFRED : 1.C.294.N
( …. Nevvas İbn Sem’an el-Ensari r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v’den birr’i ve ismi – yani iyilik ve kötülüğü – sordum.Resulullah s.a.v : İyilik, ahlakın güzelliğidir.Kötülük ve şer ise,vicdanını tırmalayan ve halkın muttali olmasından hoşlanmadığın şeydir,buyurdular. )
MÜSLİM : 8 C. 2553. N - TİRMİZİ : 4. C . 2497.N - E.MÜFRE 1 . C.295.N
İslam,güzel ahlaka bu kadar değer verdiğine göre,öyleyse tevhid ehli bir müslümanın mutlaka güzel ahlak sahibi olaması gerekir.
Peki,güzel ahlak sahibi olmak ne demektir ? isterseniz bunu Kur’an ve Sünnet çizgisinde izah etmeye çalışalım ;
GÜZEL AHLAK SAHİBİ OLMAK DEMEK ; ….. Dürüst olmak demektir …. Doğru sözlü olmak demektir …. Vadinde durmak ve yalandan uzak durmak demektir ….
( …. Abdullah İbn Mes’ud r.a’dan gelen bir rivayette Allah resulü s.a.v şöyle buyurmaktadır : Unutmayınki doğruluk insanı halis iyiliğe götürür,halis iyilik de cennete kılavuzluk eder………….. Yalancılık da insanı şerre ve fucura götürür. Şerr de insanı cehenneme götürür.İnsan yalan söyleye söyleye nihayet Allah katında yalancı olarak yazılır. )
BUHARİ : 13.C.6070.S
( …. Ebu Hureyre r.a’dan, Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Münafıkın alameti üçtür : söz söylediği zaman yalan söyler, söz verir sözünde durmaz ve kendisine bir şey emanet edildiğinde emanete hiyanetlik eder.) BUHARİ : 13.C. 6070.S
( …. Resulullah s.a.v yine bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurdular : Ben bu gece rüyamda iki adam gördüm.Bunlar iki melek idi,bana geldiler ve dedilerki :
- Hani şu ağzı parçalanmakta olduğunu gördüğün kimse var ya,işte o çok yalan söyleyen bir adam idi. O adam dünyada sürekli yalan söylerdi. Onun söylediği yalanlar,ondan alınıp taşınırdı da her tarafa yayılırdı. İşte bu yalancı,kıyamet gününe kadar bu şekilde azap olunacaktır.)
BUHARİ : 13.C.6071.S
( …. Safvan b.Süleym der ki, Resulullah s.a.v’e :
- Ya rasulallah ! mü’min korkak olur mu ? diye soru sordular. Resulullah s.a.v :
- Evet olabilir,buyurdular. Tekrar :
- Peki cimri olur mu ? dediler. Allah resulü s.a.v :
- Evet olabilir, buyurdular. Tekrar :
- Peki, yalancı olur mu ? dediler. Reslullah s.a.v :
- Hayır, mü’min yalancı olmaz, buyurdular. ) M.MESABİH : 4862.n - MUVATTA : 4.C . 394.S
“ … Behz b. Hakim’in dedesinden.Resulullah s.a.v şöyle buyurmuştur : Cemaati güldürmek için laf edip yalan söyleyen kişiye yazıklar olsun, ona yazıklar olsun,ona yazıklar olsun “TİRMİZİ : 4.C. 2417.N
( …. Ebu Umame r.a’dan, Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Haklı olduğu halde munakaşayı terk edene cennetin kenarında bir makam, şaka da olsa yalanı terk edene cennetin ortasında bir makam, ahlakını güzelleştirene de cennetin en yüksek yerinde bir makama – Allah’ın izniyle – söz veriyorum. )EBU DAVU 5.C.4800.N - S . SAHİHA : 1.C.273.N
(…. Enes r.a’dan, Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Şu altı şeyi kabul edin, ben de cennete girmenize vesile olmayı kabul edeyim :
1- Konuştuğunuz zaman yalan söylemeyin.
2- Söz verdiğiniz zaman,sözünüzden dönmeyin.
3- Size güvenildiğinde,hiyanet etmeyin.
4- Gözünüzü harama dikmeğin.
5- Elinizi harama uzatmayın.
6- Ve iffetinizi koruyun . )
CAMİU’S SAĞİR : 2.C. 1798.N
( … Zübeyr İbn Avam r.a’dan, Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : İman, verilen sözden dönmemek için bir bağdır. Mü’min sözünden dönmez. )
AHMED MÜSNE1.166.1429.N - CAMİU’S SAĞİR : 2.C. 1679.N
İşte bunlar tevhid ehli bir müslümanın kendisinde bulundurması gereken ahla-ki değerler olmalıdır. Yani, basiretli bir Müslüman ;
… Yalandan uzak durmalıdır…… dürüst olmalıdır…. Doğru sözlü olmalıdır…. Söz verdiği zaman,sözünde durmalıdır… İffetli olmalıdır…. Emanete hiyanet etmemelidir….
Çünkü bunlar,insanı şeref ve izzet sahibi yapan değerlerdir. Ama unutmayalımki bunların tam tersi olan şeyler de,insanı şerefsizliğe haysiyetsizliğe ve izzetsizliğe sürükleğen şeylerdir.
GÜZEL AHLAK SAHİBİ OLMAK DEMEK : …. Mütevazi olmak demek ….Vakarlı ve olgun davranış sahibi olmak demek …. Kendisini beğenip böbürlenmemek ve büyüklük taslamamak demektir ….
( … İbn Ömer r.a’dan.Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Her kim kendisini büyük görür ve yürüyüşünde böbürlenirse, ilahi huzura, Allah kendisine gadaplanmış olarak çıkacaktır. )
HAKİM : MÜSTEDREK : - BULUĞUL MERAM : 4.C.412.S
( … Enes r.a’dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Dünyada her ne büyüklük taslarsa, Allah’ın onu alçaltması bir haktır. )
EBU DAVUD : 5.C.4803.N
( … İyad İbn Himar el-Mücaşi r.a’dan. Resulullah s.a.v bir hutbesinde şöyle buyurdular : …………… Allah bana vahyetti ki ; bir birinize karşı mütevazi ve alçak gönüllü olun. Hiç kimse bir başkasına karşı övünmesin…….. )
MÜSLİM : 8.C.2865-64.N
( …. Enes İbn Malik r.a’dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Üç şey insanı helaka sürükleyen şeylerdendir :
İtaat edilen cimrilik .
Dizginlenemeyip peşi sıra gidilen heva ve arzular .
Kişinin kendisini beğenmesi . )BEYHAKİ ŞUABU’L İMAN : 2. BAB - SİLSİLETÜ’S SAHİHA : 1802.N
( …. Allah resulü s.a.v şöyle buyurdular : Her kim Allah için müte-vazi olursa, Allah o kimseyi şüphesiz ki yüceltir. )
SAHİHU’L CAMİ : 6038.N
( … Cabir r.a’dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Vakarlı olun ey Allah’ın kulları vakarlı. )
CAMİU’S SAĞİR:2.C.2416.N
Yani yürüyüşünüzde olsun, konuşmalarınızda olsun,oturup kalkışları-nızda olsun, insanlara karşı tavır ve davranışlarında olsun,olgun ve mütevazi olun…….Yine bir hadisi şeriflerinde :
(….. Resulullah s.a.v şöyle buyurmaktadır : Şayet günah işlememiş olsaydınız,bu sefer zizin için bundan daha kötüsünden korkardım.O da: Ucup’tur. - yani,kişinin kendisini beğenmesi - )
SAHİHU’L CAMİ : 5179.n - “ HASEN “ SİLSİLETÜ’S SAHİHA : 658.N
İşte bu ve emsali deliller,ahlaklı ve edepli bir müslümanın kendisinde bulundurması gereken çok önemli meziyetleri anlatan delillerdir.
Yani, Müslüman mütevazi olmalıdır, kendisini beyenip kimseye büyüklük taslamamalıdır,bütün davranışlarında olgun ve vakarlı olmalıdır.
GÜZEL AHLAK SAHİBİ OLMAK DEMEK : Kişinin , ….. inanan kardeşleri hak-kında hüsnü zan beslemesi demek …onların gıybetini yapmaması demek … Onlarla alay etmemesi demek … ve yine … inanan kardeşlerinin ayıbını ve açığını araştırmaması demektir ….
Rabbimiz kerim kitabında şöyle buyurmaktadır :
“ İnsanları arkadan çekiştirmeyi,yüze karşı eğlenmeyi ve ayıplamayı kendisine adet edinen her kişinin vay haline "
HÜMEZE : 1 . AY.
...... وَلَا تَجَسَّسُوا يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ
“ Ey iman edenler ! Zannın bir çoğundan kaçının,çünkü zannın bir kısmı günahtır. Ve bir birinizin kusurlarını da araştırmayın……..”
HUCURAT . 12.AY.
(… Allah resulü s.a.v bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmaktadır : Sizleri zandan sakındırırım.Çünkü zan,sözlerin en yalanıdır. Bir birinizin eksiğini ve kusurunu görmeğe ve işitmeğe uğraşmayınız,bir birinizin hususi ve mahrem hayatını da araştırmayınız. Bir birinize haset etmeyiniz,bir birinize sırt çevirip küsmeyiniz ve bir birinize buğz ve düşmanlık da etmeyiniz. Ey Allah’ın kulları kardeşler olunuz. ) BUHARİ : 13.C.6046.S - MÜSLİM : 8.C. 2563.N
( …. Allah resulü s.a.v yine şöyle buyurmaktadır :” Her biriniz kardeşinin gözündeki çöpü görür de,kendi gözündeki merteği unutur. " İBNİ HİBBAN: SAHİH : TERĞİB : 4. C.527.S
( … Yine bir hadislerinde : “ Ne mutlu kendi kusuru,alemin kusurlarından kendisini alakoyana. "BEZZAR : İYİ BİR İSNAD’LA ....... BULUĞUL MERAM: 4.C.412.S
( …. Muaviye r.a’dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Eğer sen insanların ayıplarını araştırmaya kalkarsan,onları ifsad eder veya ifsad etmeğe ramak kalırsın. )EBU DAVUD : 5.C. 4888.N - E.MÜFRED : 1.C . 248.N - HAKİM : 4.C . 378.S
Evet, gerçekten de ne mutlu o insanlara ki,başkalarının ayıp ve kusur-larını araştırmaktan ziyade,kendi ayıp ve kusurları ile uğraşırlar. Başka-larının açığını aramaktan ziyade,kendi açıklarını kapatmaya çalışırlar.
Rabbimiz yine kerim kitabında şöyle buyurmaktadır :
“…Biriniz,diğer kardeşinin arkasından gıybetini yapmasın. Sizden birisi ölmüş kardeşinin etini yemekten hiç hoşlanır mı ? …” HUCURAT : 12
Demek ki bir müslümanın gıybetini yapmak,ölmüş bir kimsenin etini yemek kadar çirkin bir şeydir.
( …. Aişe r.a’dan,dedi ki:Ben resulullah s.a.v’in yanında Safiyye’nin kısa boylu oluşunu kasdederek,- onun bu kusuru sana yeter- dedim. Bu söz üzerine Resulullah s.a.v buyurdular ki:
- Ey Aişe, sen öyle bir kelime konuştun ki,eğer deniz suyu ile karıştırılsaydı, denizin suyuna galebe çalar,onu berbat ederdi………)
EBU DAVUD : 5.C.4875.N
(….. Enes İbn Malik r.a’dan gelen bir rivayet de Allah resulü s.a.v şöyle buyurmaktadır : Miraca çıkarıldığım vakit,bakırdan tırnakları bulunan, onlarla yüzlerini ve göğüslerini yırtan bir kavme uğradım. Bunlar kimlerdir ey Cibril,diye sordum. Cibril,bunlar gıybet ederek insan-ların etini yiyen ve onların hatalarına kapılıp onlarla uğraşan kimselerdir,dedi…… )
EBU DAVU5.C.4878.N
İşte bu çirkin fasıflar da,şuurlu ve basiretli bir müslümanın,kendisinden uzak duracağı şeylerdir….
Unutmayalım ki,olgun bir ahlaka sahip olan kimse ; ….. İnanan kardeşlerininin gıybetini yapmaz …. Onların ayıplarını ve açıklarını araştırmaz …. Ve ….Onlar hakkında kötü zanlarda bulunmaz ….
GÜZEL AHLAK SAHİBİ OLMAK DEMEK : Kişinin, ….. Öfkelendiğinde,öfkesine sahip olması demek … Nefsine hakim olup,sabırlı davranması demek …İnsanlara karşı olgun davranıp,onları affetmesi demektir …
Rabbimiz bu hususta da şöyle buyurmaktadır :
“ ….. O takva sahipleri ki ; bollukta ve darlıkta infak edenler,kızıp öfkelendiklerinde,öfkelerini yutanlar ve insanları affedenlerdir.Allah iyilik edenleri elbetteki sever. “
ALİ İMRAN : 134.AY.
“ – Ey Müslüman - Sen bağışlama yolunu tut,insanlara iyiliği emret ve cahillerden de yüz çevir “ A’RAF : 199.AY.
( … İbn Abbas r.a’dan. Resulullah s.a.v buyurdular ki : İnsanlara güzellikle öğretin.Kolaylık gösterin güçlük çıkarmayın. Ve sizden biriniz hiddetlendiği zaman sükut etsin,konuşmasın. )AHMED : 1 . 239 . 2137. N - E . MÜFRED : 1 .C. 245.N
( … Abdullah İbn Mes’ud r.a’dan.Resulullah s.a.v buyurdular ki :”… peh-livan kimdir bilir misiniz ? . Dedik ki : Pehlivan,güreşte herkesi yenen kimsedir. Resulullah s.a.v buyurdular ki : Hayır ! o sizin zannettiğiniz gibi değil. Asıl pehlivan, öfkelendiği zaman nefsine hakim olup onu yenendir . )
MÜSLİM : 8.C. 2608.N
Evet,asıl pehlivan demek,öfke anında sabırlı davranmak demektir.Güzel ahlak sahibi olmak demek,insanlara zorluk değil kolaylık göstermek demek, onları bağışlayıp affetmek demektir.
Rabbimizden niyazım,önce kendi nefsime, sonra da bütün Müslüman kardeşlerime bu güzel meziyetleri nasibi müyesser eylesin.
GÜZEL AHLAK SAHİBİ OLMAK DEMEK : Kişinin , ….. oturuşunda, kalkışında hayalı ve edepli olması demektir … Güzel ahlak sahibi olmak demek ; İnsanın bütün davranışlarında, konuşmalarında hayalı ve edepli olması demektir…
(….. Allah resulü s.a.v :” haya imandandır “ buyurmuşlardır. "BUHARİ:13.C.6086.S
(….Yine bir hadisi şeriflerinde, Allah resulü s.a.v şöyle buyurmaktadır : “ Haya hayırdan başka bir şey getirmez. "BUHARİ:13.C.6085.S
(… Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Haya ile iman arkadaştırlar, biri gidince diğeri de gider. )CAMİU’S SAĞİR:2.C.2029.N
Öyleyse,güzel ahlak sahibi olmak isteyen bir Müslüman,bu delilleri kendisine şiar edinip,edepli ve ahlaklı bir kimse olmalıdır.
MÜSLÜMAN DİLİNE HAKİM OLAN BİRİ OLMALIDIR
Ve yine güzel ahlak sahibi bir Müslüman,ahlaksızca oturuş ve kalkış-lardan uzak duran bir kimse olmalıdır.Edepli bir Müslüman,ahlak dışı konuşma-lardan,sinkaf kelimelerden ve hayasız,edepsiz şakalaşmalardan uzak duran bir kimse olmalıdır.
( ….Ukbe b.Amr r.a’dan.Dedi ki: Resulullah s.a.v’e,Ya rasulallah! Kutru-luş nedir ? . Buyurdular ki: Diline hakim ol ……….. )TİRMİZİ : 4.C.2517.N
( …. Ebu Said el-Hudri r.a’dan.Resulullah s.a.v buyurdular ki: İnsan oğlu sabaha vardığı zaman bütün uzuvlar dil’e yalvararak şöyle der : Bizim hakkımızda Allah’tan kork ; çünkü biz ancak seninle kaimiz, doğru olursan doğru oluruz,eğri olursan eğri oluruz. )TİRMİZİ : 4.C.2518.N
( …. Sehl b.Sa’d r.a’dan. Resulullah s.a.v buyurdular ki: Kim bana iki çenesi arasındaki ile, iki bacağı arasındaki hakkında teminat verirse,ben de ona cenneti teminat ederim. )TİRMİZİ : 4.C.2520.N
( … Muaz İbn Cebel r.a’dan.Dedi ki : Bir sefer de Peygamber s.a.v ile beraberdim.Yürümekte iken Resulü erkeme yakın bulundum …… Bunun üzerine Resulü Ekrem dilini tuttu ve : Kendi selametin için şuna sahip ol, buyurdu.Dedim ki ; Ya rasulallah ! biz konuşmalarımızdan dolayı da hesaba çekilecek miyiz ? Resulullah s.a.v buyurdular ki : Annen has-retine yansın ey Muaz ! İnsanları yüz üstü cehenneme sürükleyen dillerinden başka bir şey midir zannediyosun . )
TİRMİZİ : 4.C.2749.N
( …. Ebu Hureyre r.a’dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Allah her kimi iki çenesi arasındakinin şerri ve iki bacağı arasındakinin şer-rinden korursa, şüphesiz o kimse cennete girer. )
TİRMİZİ : 4.C.2521.N
( …Sufyan b. Abdullah es-Sekafi r.a’dan. Dedi ki : Ben resulullah s.a.v’e ; Ya rasulallah !.................. Benim için,kendisinden en çok korkacağım şey nedir ? diye sordum.Resuli Ekrem dilini tutarak “ işte budur “ buyurdular. )
TİRMİZİ : 4.C.2522.N
( … Abdullah r.a’dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Mü’min çekiştiren, lanetleyen, kaba ve ağzı bozuk değildir. "TİRMİZİ : 3.C.2043.N
( … Ebu’d Derda r.a’dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Kıyamet günü mü’minin terazisinde güzel ahlaktan daha ağır gelen bir şey yoktur. - Unutmayın ki - Allah’u Azze ve Celle, kaba ve ağzı bozuk kimseyi asla sevmez. )
TİRMİZİ : 3.C.2070.N
(… Yine bir hadislerinde,Allah resulü s.a.v’e “……..insanları en çok cehenneme sürükleyen şey nedir, diye soruldu. Resulullah s.a.v : Ağız ve ferc’tir, buyurdular “ )TİRMİZİ : 3.C.2072.N
(…Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Kişinin, bir müslümanın şerefine dil uzatması büyük günahlardan olduğu gibi, bir sövmeye iki sövme ile karşılık vermekte büyük günahlardandır. ) CAMİU’S SAĞİR : 3.C.3491.N
(… Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Güzel konuşacağım diye,inekler gibi dilini ağzında dolaştıran bir kimseye Allah buğz eder. )EBU DAVUD : 5.C.5005.N - TİRMİZİ : 4.C . 3010.N
Öyleyse ahlaklı bir Müslümanın en çok dikkat edeceği husus,diline sahip olmasıdır.Başkaları ile konuşurken yalandan,yapmacık söz ve tavırlardan ve çirkin sözlerden uzak durması gerekir. Çünkü, bu gibi çirkin laf ve sözler sarfetmek, Allah’ın buğz edeceği bir amel olduğunu aklından çıkarmaz.
( … Hatta, Allah resulü s.a.v : “ Şeytana sövmeyin “ ifadesiyle,bir müs-lümanın şeytan için dahi çirkin kelimeler kullanmasını yasaklamıştır. )SİLSİLETÜ’S SAHİHA : 2422.N - SAHİHU’L CAMİ : 7318.N
İşte bunlar da,hayalı ve edepli bir Müslüman olma yolunda atılması gereken adımlardır……..
GÜZEL AHLAK SAHİBİ OLMAK DEMEK : Tatlı ve hoş sözlü olmak demek ; İnsanlara sıcak davranmak ve onlara faydalı olmak demektir ….
(…Resulullah s.a.v buyurdular ki : “ Güzel ve hoş söz sadakadır. "BUHARİ : 13.C. 6013.S
( ….. Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Mü’min,başkalarına ısınan ve kendisine de ısınılan kimsedir. Başkasına ısınamayan ve kendisinede ısınılamıyan kimsede hayır yoktur. İnsanların en hayırlısı, insanlara en çok faydası dokunandır. )Senedi zayıf … CAMİU’S SAĞİR : 3.C.3771.N
( … İbni Abbas r.a dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : En hayırlılarınız kendileriyle kolayca uyuşulabilen kimselerdir. En şerlileriniz ise, çok konuşan ve edebiyat parçalamaya düşkün olanlarınızdır. )CAMİU’S SAĞİR : 2.C.2085.N – BEYHAKİ Ş.İMAN
( …. Ve yine Allah resulü s.a.v şöyle buyurmaktadır : İnsanlardan her yumuşak huylu,ince kalpli,hoş geçimli ve cana yakın kimse cehennem ateşine haram kılınmıştır. )CAMİU’S SAĞİR : 2.C.1957.N - AHMED MÜSNE 1 . 415
Demek ki güzel ve hoş sözlülük,yumuşak huyluluk,ince kalplilik,hoş geçimli-lik ve cana yakın olmak gibi güzel vasıflar,insanı cehennemden uzak tutacak mükemmel birer ahlaki değerlerdir.
Allah’u Azze ve Celle hepimizi bu güzel vasıflarla vasıflandırsın……
GÜZEL AHLAK SAHİBİ OLMAK DEMEK : …. İnsan olsun hayvan olsun,her canlıya merhametli ve şevkatli davranmak demek ……. Güzel ahlak sahibi olmak demek ….. Küçüklere sevgi göstermek,büyüklere de saygı göstermek demektir …
( …Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Merhamet etmeyene merhamet olunmaz. )MÜSLİM :7.C.2318.N
“ … Diğer bir rivayette : İnsanlara merhamet etmeyene Allah c.c de merhamet etmez “ BUHARİ : 16.C.7251.S – MÜSLİM : 7.C.2319.N – TİRMİZİ : 3.C.1987 .N
( …Abdullah İbn Ömer r.a dan.Resulullah s.a.v şöyle buyurdular : Şüphesiz ki, merhamet edenlere, Rahman olan Allah merhamet eder. Siz yeryüzündekilerine merhamet edin ki, gökte olan - Allah - da size merhamet etsin. )EBU DAVUD : 5.C.4941.N - TİRMİZİ : 3 .C . 1989 . N
( … Abdullah İbn Amr r.a dan. Resulullah s.a.v buyurdular ki : Küçük-lerimize merhamet etmeyen,büyüklerimize de saygı göstermeyen kimse bizden değildir. )EBU DAVUD : 5.C.4943.N - TİRMİZİ : 3 . C . 1985 . N - AHMED : 2 . 222 .7033. N
Görüldüğü gibi merhametli olmak, Allah’ın merhametine nail olmaya vesiledir.Allah’ın merhamet ettiği kimse ise,asla mahzun olmaz.
Öyleyse basiretli bir Müslüman, bu güzel ahlaki değerle kendisini techiz etmesi için Rabbisine bol bol dua etmelidir.
GÜZEL AHLAK SAHİBİ OLMAK DEMEK : …. Müslümanlarla fuzuli tartışma ve cedelleşmelerden uzak durmak demektir ….
Basiretli bir Müslüman, fuzuli cedelleşmelerin inananlar arasında kin ve nefrete vesile olacağını ve ayrıyeten insanları dalalete düşüren şeyler-den birininde - bu tip tartışmalar - olduğunu asla aklından çıkarmaz…..
Çünkü kendisine iman ettiği resulü, ona şunları öğretmiştir :
( …. Bir kavim hidayete erdikten sonra, cedelleşmeye girmedikçe dalalete düşmez. )İBNİ MACE : 1.C. 48.N
( …. Ebu Umame r.a’dan gelen bir hadislerinde Allah resulü s.a.v şöyle buyurmaktadır : Haklı olduğu halde tartışmayı bırakan kimseye cen-netin kenarında bir köşk vardır ………. )EBU DAVUD : 5.C.4800.N - SİL .SAHİHA : 1.C. 273.N
Hulasa değerli kardeşlerim, şuurlu ve basiretli bir Müslüman,islamın bu güzel ahlaki değerlerine sahip olan bir kimse olmalıdır….. Yani, ahlaklı ve edepli bir Müslüman :
“ Kardeşlerini Allah için seven…onlara buğz etmeyen…onları terk edip yardımsız bırakmayan…onlara nasihat eden…nasihatlerini dinleyen..zalim de olsa mazlum da olsa onlara yardım eden… ve… onların ellerinden tutan biri olmalıdır “
“ Müslümanların kederleriyle kederlenen… dertleri ile dertlenen ve yaralarına melhem olmaya çalışan biri olmalıdır “
“ Onlara zulmetmeyen…ayıp ve kusurlarını araştırmayan…yalanları ile onları aldatmayan…alış verişinde kardeşlerini kandırmayan dürüst biri olmalıdır “
“ Onlara güler yüz gösteren,alçak gönüllü davranan,onlara üstün-lük taslamayan…ve…onları hakir görmeyen biri olmalıdır “
“ Onlara çirkin söz söylemeyen…kalplerini kırmayan…ve…onlara verdiği sözde duran birisi olmalıdır “
“ Kardeşlerini - bir takım hikayeler anlatarak - kandırmayan…onlara karşı – ben şunu şunu yaptım,şöyle şöyle ettim diye – kendisini övmeyen…hatta kendisini övseler bile, buna müsaade etmeyen mütevazi biri olmalıdır “
“ Hulasa Müslüman, her haliyle Müslüman olmalıdır… Müslüman, bütün tavırlarıyla ahlaklı ve edepli olmalıdır “
BENİM BU HUSUSTAKİ SON SÖZÜM :
“….. Her kim toplumunda sevilen, saygı duyulan ve sözüne itibar edilip dinlenen birisi olmak istiyorsa, islamın bu güzel değerlerine tabi olup, ilmen ve ahlaken terakki etmesi gerekir …. ”
ALLAH’U AZZE VE CELLE BENİ VE BÜTÜN İNANANLARI BU GÜZEL AHLAKİ DEĞERLERLE NİMETLENDİRSİN .
……… AMİN ……..
TACUDDİN EL- BAYBURDİ
