Facebook hesabı sahibi ölürse ne olur ?
Eskiden değerli anılarımız fotoğraf albümlerimizde ve günlüklerimizde saklıydı. Vasiyetinizde “dünya malını” başkalarına bırakmak mümkün. Ama şimdi, internetteki anılarımız, düşüncelerimiz, duygularımız ve fotoğraflarımız sanal ortamda dört bir tarafa yayılmış durumda ve hepsi Facebook, Twitter, Instagram ve WhatsApp gibi yerlerde saklı. Peki ama bunların gerçek sahibi kim ? Facebook hesabı sahibi ölürse ne olur ? Ölünce sosyal medya hesaplarını kim yönetecek ? Veya bunları sevdiklerimize nasıl bırakabiliriz ?
Eğri oturup biraz da gerçekleri konuşmakta fayda var. Hepimiz bu dünyada geçiciyiz. Allah gecinden versin ama bize bir şey olduğunda bunca elektronik posta, sosyal medya paylaşımı, resimler, mesajlar ve tüm bu paylaşımlara ne olacak ? Sürekli kullandığımız, bazıları için bağımlısı diyebildiğimiz sosyal medya hesaplarınız sizinle nereye kadar gelecek ? Eğer ölürseniz bu hesaplarınızın geleceği ne olacak hiç düşündünüz mü ?
Öncelikle şunu belirtelim ki sosyal hesaplara sahip olmak, evinizde her hangi bir eşyaya sahip olmak gibi bir şey değil. Çünkü sosyal hesap açarken bir kullanıcı sözleşmesi imzalıyorsunuz. Bu anlaşmaya göre de bu hesapları öyle kaldırıp başka birisine teslim ya da devir etmeniz söz konusu olamayabiliyor.
PEKİ ÖLÜNCE SOSYAL MEDYA HESAPLARINI KİM YÖNETECEK ?
Tüm hesaplarınızın kullanıcı adı ve şifrelerini tek tek bir yere not ederek sosyal medya hesaplarınızı sevdiklerinize miras bırakmanız mümkün. Ancak bu son derece hantal bir çözüm ve yanında bazı problemler de getirebiliyor. Örneğin; aylık ödeme yaptığınız bazı hesaplarınız varsa bunları kim takip edecek ? Böyle bir durumda yakınlarınız ancak o mecrada bulunan değerli paylaşımlarınızı kendi bilgisayarlarına indirerek saklamak yöntemini kullanabileceklerdir. Hesabınızdan hemen her şeyi aktardıktan sonra vermiş olduğunuz şifre ile de ilgili hesapların kapatılması yoluna gidilebilir.
Burada unutmamanız gereken şu ki; yakınlarınızla, listelediğiniz her servis için yanında telefon nuaranızı ve bunun PIN kodunu da paylaşmalısınız. Çünkü bazı izinler için mecralar SMS onayı yöntemini kullanıyorlar.
Facebook hesabı sahibi ölürse ne olur ?
1.5 milyara yakın aylık aktif kullanıcı sayısıyla dünya’nın en büyük sosyal medya platformu konumunda olan Facebook’un aslında bu tartışmalı konuları çözmek üzere yeni, belki de yine tartışılacak bir çözümü yolu hali hazırda var. Facebook kullanıcısı ölürse hesabı ne oluyor ? sorusu için Facebook’un ürettiği çözüm yolu ise şu şekilde :
Facebook’un “hesap varisi” uygulaması ile Facebook hesabı sahibi öldükten sonra akrabaları tarafından profil sayfası güncellenebilecek. Facebook aslında aylar önce bir miras protokolü hazırladı. Daha önce hayatını kaybeden kullanıcılarının hesaplarını askıya alan Facebook, artık hesabınızı sevdiğiniz birine miras olarak bırakma hakkını size sunuyor. Bir nevi çevrimiçi vasiyet niteliği taşıyan özellik başlarda ABD’de hizmete girdi ardından da tüm dünyada kullanılabilir hale getirildi.
Sistem basitçe şöyle işliyor; ayarlar menüsü içinde yer alan güvenlik ayarlarlarındaki “hesap varisi” kısmından belirlediğiniz bir kişi vefat ettiğinizde hesabınızı yönetme yetkisine sahip oluyor. Facebook ile yapacağınız anlaşmaya göre vefat ettiğiniz zaman Facebook sizin bu yaptığınız anlaşmayı yerine getirmeyi kabul ediyor. Bu anlaşma belli seçeneklerle duvarınızda beliriyor, böylelikle istediğiniz yakınlarınızın bu anlaşmadan haberdar olmasını ve takibini de talep edebiliyorsunuz.
Veya bir başka seçenekte; yine aynı ayarlardaki “hesabın silinmesi” seçeneği. Bu seçeneği aktif hale getirdiğinizde ise; bir yakınınız Facebook’a sizin vefat ettiğinizi bildirdiğinde, yani vefatınızdan sonra tüm bilgileriniz, fotoğraflarınız ve gönderileriniz Facebook’tan kalıcı olarak kaldırılıyor. Profilinizi bir daha hiç kimse göremiyor. Ancak unutmayın bir hesap vârisi seçebilmeniz için en az 18 yaşında olmanız gerekiyor.
TAM ANLAMIYLA FACEBOOK HESAP VARİSİ NEDİR ? NELER YAPAR ? NELER YAPAMAZ ?
Hesap vârisi, hesabınızın anıtlaştırılması durumunda hesabınızı yönetmesi için seçtiğiniz kişidir. Hesabınız anıtlaştırıldıktan sonra, hesap vârisiniz şunları yapabilir :
– Profiliniz için başa tutturulan bir gönderi yazmak (ör. sizin adınıza son bir mesaj paylaşmak veya cenaze merasimi ile ilgili bilgi vermek),
– Yeni arkadaşlık isteklerine yanıt vermek (ör. daha önce Facebook’ta olmayan eski arkadaşlar veya akrabalar),
– Profil resminizi ve kapak fotoğrafınızı güncellemek,
– Ayrıca hesap vârisinizin Facebook’ta paylaştığınız şeylerin bir kopyasını indirmesine izin verebilirsiniz. Ancak gelecekte hesap vârislerinin kullanabileceği özelliklere yeni özellikler eklenebilir.
FACEBOOK HESAP VARİSİ NELERİ YAPAMAZ ?
Hesap vârisiniz şunları yapamaz :
– Hesabınıza giriş yapmak,
– Geçmiş gönderileri, fotoğrafları ve zaman tünelinizde paylaşılan diğer şeyleri kaldırmak veya değiştirmek,
– Diğer arkadaşlarınıza gönderdiğiniz mesajları okumak,
– Herhangi bir arkadaşınızı arkadaşlarınızdan çıkarmak,
Gördüğünüz gibi Facebook kullanıcıları artık hesap ayarlarından gerekli düzenlemeleri yaparak, öldükten sonra hesabının kim tarafından yönetilebileceğini belirleyebiliyor.
Facebook üretim müdürü Vanessa Callison yaptığı bir açıklamada, bu özellik ile birlikte yaşamını yitiren kişilerin aile ve arkadaşları hesaplarını kolayca kontrol ederek, ister kapatabileceklerini isterlerse de anmaya devam edeceklerini belirtiyor. Her ne kadar güzel bir özellik olsa da umarız kimse bu özelliği kullanmak zorunda kalmaz.
Facebook’un bu düşünceli hareketi bizi duygulandırdı açıkçası ama bununla birlikte aklımıza ilginç bir soru daha geldi. Madem Facebook ölenlerin profillerini silmiyor, sonsuza kadar saklıyor; “Ne zaman ölülerin profillerinin sayısı, yaşayanların profil sayılarını geride bırakacak ?” Facebook hatıra sayfası sayıları, şuan ki oranı baz aldığımızda ortalama 50 sene sonra yaşayan profillerin sayısını geçecek. Bundan 50 yıl sonra arkadaş listemizin çoğu hayatını kaybetmiş yakınlarımızdan oluşacak. Facebook’u tebrik ettik ama ileriyi düşündüğümüzde zor bir durum gibi duruyor bu hatıra sayfalarıyla sık sık karşılaşmamız.
FACEBOOK ANITLAŞTIRMA TALEBİ NASIL YAPILIR ?
Facebook’un bu uygulamasına göre ölen kişinin profilinde başkaları tarafından zararlı bir içerik paylaşılabileceği için “Anıtlaştırma Talebi” formunu doldurarak ölen yakınınızın hesabının anıtlaştırılmasını talep edebiliyorsunuz.
Bu uygulamada Facebook sizi “Size başsağlığı diliyoruz ve bu süreç boyunca anlayışınız için teşekkür ediyoruz. Not: Bu form, yalancı tanıklık suçuna mütelzim olarak, sadece vefat etmiş birkişinin zaman tünelinin anıtlaştırılması için başvuruda bulunmak içindir”şeklindeki mesajıyla karşılıyor.
Size ölen kişinin adı ve soyadı ile Facebook hesabında görünen mail adresi soruluyor. Bunun yanında yakınınızın profilinde hangi içeriği şikayet etmek istediğinizi ve vefat eden kişiyle yakınlık derecenizi de sisteme girmeniz isteniyor.
Son olarak ölen kişinin vefat belgesini de sisteme girdikten sonra “hesabı anıtlaştırın” seçeneği ile başvuruyu tamamlıyorsunuz. Hesabı anıtlaştırdığınız takdirde profile erişim yalnızca onaylanmış arkadaşlar ile sınırlı kalıyor.
ÖLEN KİŞİNİN FACEBOOK HESABI NASIL KAPATILIR ?
Şayet ölen kişinin Facebook hesap bilgilerine sahipseniz (E-posta ve şifre) bu hesabı kendiniz silebilirsiniz. Silme işlemi için https://www.facebook.com/help/delete_account adresine giderek hesabı silebilirsiniz. Eğer ölen kişinin hesap bilgilerine sahip değilseniz Facebook, vefat eden yakınlarının hesabını kaldırmak isteyen birinci dereceden akrabaların isteklerini bir başvuru formuyla işleme alıyor. Bu işlem sonunda ölen kişinin profili ve ilişkili tüm içerikler Facebook’tan tamamen kaldırılıyor. Veya ölen kişinin profili bir anı sayfasına dönüştürülebiliyor. Bu başvuru formuna da https://www.facebook.com/help/contact/?id=228813257197480 adresinden ulaşabilirsiniz.
PEKİ DİĞER SOSYAL MEDYA HESAPLARINI KİM YÖNETECEK ? BU HESAPLAR NASIL KAPATILACAK ?
GOOGLE : Google’da hesabınızın kontrolü için önceden önlem almanıza yarayabilecek bir “ektin olmayan hesap yöneticisi” platformu hazırlamış. Burada etkin olmayan hesap yöneticisini aktif etmeniz ve hesabınızla bağlamanız gerekiyor. Google kullanıcıların belirli bir süre etkin olmamaları durumunda hesap verilerinin bazı kısımlarını paylaşmaları veya bunu birilerine haber vermeleri için yararlanabilecekleri mantıklı bir çözüm üretmiş. Bu detayları Google yardım sayfalarında “Etkin Olmayan Hesap Yöneticisi” başlığı altında bulabilirsiniz.
TWİTTER : Çok sıkı bir twitter kullanıcı olabilirsiniz. Öldüğünüzde Twitter sizi nasıl yâd edecek, yoksa boşverip arşivinden kaldıracak mı ? Sonuçta ölmüşsünüz artık Twitter’a bir katkınız olmayacak. Twitter’da bizim düşündüğümüz gibi düşünmüş. Twitter henüz hesabınızı bir yakınınıza miras bırakmanız için size her hangi bir seçenek sunmuyor, geleceğe yönelik böyle bir çalışması da yok. Eğer 6 ay süreyle hesabınıza giriş yapmazsanız Twitter hesabınızı yok sayıyor ve maalesef siliyor. Twitter bu kadar acımasız ve insafsızken, bazı sosyal medya platformları yargı kararı veya ailenizden bir talep gelmedikçe hesaplarınıza dokunmuyor.
YAHOO VE FLICKR: Yahoo ve Flickr için ölüm belgesinin kopyası şart. Vefat eden Yahoo veya Flickr kullanıcılarının hesaplarının kaldırılması için kişinin hesap bilgilerinin ve ölüm belgesinin bir kopyasının, İngilizce noter tasdikli çevirisiyle Yahoo yetkililerine ulaştırılması gerekiyor. Başvurular posta yoluyla “701 First Avenue Sunnyvale, California 94089 USA” adresine yapılıyor. Daha detaylı bilgi için Yahoo merkezinin müşteri hizmetleri ile +1 408 349 79 41 No’lu telefondan temasa geçmek de mümkün. Başvuru uygun bulunursa Yahoo yetkilileri internetteki tüm içeriği siliyor.
LİNKEDİN: Linkedin profilinin vefat dolayısıyla kapatılmasını isteyenlerin bir form doldurmaları gerekiyor. Bu form Linkedin müşteri hizmetlerine internet üzerinden veya faks yoluyla ulaştırılabiliyor. https://yardim.linkedin.com/app/answers/detail/a_id/12352 adresinde hem ilgili form hem de daha detaylı bilgi mevcut.
MICROSOFT LIVE – MSN HOTMAIL: 9 aydan fazla kullanılmayan Microsoft servisleri otomatik olarak siliniyor. Eğer vefat eden bir yakınınızın hesabına bu süre öncesinde erişmek ve hesabındaki bilgilerin bir kopyasını edinmek istiyorsanız msrecord@microsoft.com adresine bir e-mail atmalısınız. Elbette e-mail’de bazı kişisel bilgi ve belgeleri de vermeniz gerekiyor.
SEÇİM YAPARKEN DİKKAT EDİN !
KIZININ FACEBOOK HESABINA ULAŞMAYA ÇALIŞAN ANNENİN MÜCADESİ
Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi internetteki anılarımız, düşüncelerimiz, duygularımız ve fotoğraflarımız sanal ortamda dört bir tarafa yayılmış durumda. Peki ama bunların gerçek sahibi kim ? Ve bunları sevdiklerimize nasıl bırakabiliriz ?
Louise Palmer bu soruların yanıtını bilmiyor ama bunun çok zor olduğunu iyi biliyor.
19 yaşındaki kızı Becky, yaşadıklarını Facebook’ta paylaşmayı seviyordu.
ANITLAŞTIRILAN HESAP
Becky ölümcül bir hastalığa yakalandı. Beyninde tümör bulundu. Konuşma ve hareket etme yeteneğini kaybetti. Louise Palmer arkadaşlarıyla bağlantısı kesilmesin diye Becky’nin Facebook’a girmesine yardım etti.
Becky 2010 yılında öldü. Ama Palmer kendisini kızına yakın hissetmek için Becky’nin hesabına girmeye devam etti.
Palmer “Gerçekten çok önemli. Evladınızı kaybetmekten daha kötü bir şey olamaz. Diğer insanların onu unutmalarından korkuyorsunuz. Facebook’a girip sadece duvarına yazılanları değil, özel mesajlarını da okuyordum. Kızımın unutulmaması beni rahatlatıyordu.” diyor.
Ama Facebook, Becky’nin hesabını “memorialise/anıtlaştırma” denen bir uygulamayla erişilmez kılmıştı.
FACEBOOK’A MEKTUP YAZDI
Louise Palmer, Facebook’a bir yazı yazıp, Becky’nin nasıl öldüğünü anlattı ve kızının özel mesajlarını okumak ve sayfasını düzenlemek istediğini söyledi.
Facebook’tan şöyle bir cevap geldi :
“Merhaba Louise. Kaybınızı üzüntüyle öğrendik. Vefat eden kullanıcılarımızla ilgili kurallarımız uyarınca bu hesabı anıtlaştırdık. Bu, hesabın gizlilik ayarlarını, profilini sadece onayladığı arkadaşlarının görebilmesine ya da arama motorlarında bulabilmesine izin verecek hale getiriyor. Duvar, arkadaşlarının ve aile üyelerinin anı mesajları bırakabilmesi için açık kalacak. Maalesef gizlilik nedeniyle profilinde değişiklik yapamayız, hesaba giriş bilgilerini veremeyiz. Verdiğimiz rahatsızlık için özür dileriz. Başka sorunuz varsa lütfen bildirin. Facebook’la irtibat kurduğunuz için teşekkürler.”
Palmer bunun üzerine Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg’e yazdı. Ama cevap alamadı.
Kamuoyu araştırma şirketi YouGov’un, Mishcon de Reya adlı hukuki danışmanlık şirketi için yaptığı araştırmaya göre, internetteki “mülkümüzün” kime ait olduğu konusunda ciddi bir bilgi eksikliği var.
DİJİTAL MÜLK KİMİN ?
Ankete katılanların yaklaşık dörtte biri, bu konuda fikri olmadığını, üçte biri de Facebook’a ait olduğunu söyledi. Peki o halde kimin?
Mishcon de Reya’nın ortaklarından Mark Keenan, “Bu konu hukuki bir mayın tarlası. Yeni bir cephe. İnsanlar sözleşme şartlarını okumuyorlar. Aile üyeleri ile hizmet sağlayıcıları arasındaki anlaşmazlıklar büyüyor. Hizmet sağlayıcıları arasında dijital varlıkların varislere intikali konusunda standart bir uygulama yok” dedi.
İngiliz Hukukçular Derneği geçen yıl kullanıcılara, ölümlerinden sonra sosyal medya, oyun ve diğer internet hesaplarına ne olacağı konusunda açık vasiyet bırakmaları tavsiyesinde bulundu.
Açıklamada e-posta, banka, yatırım ve sosyal medya hesaplarıyla ilgili bir listenin olmasının varislerin dijital mirasa sahip çıkmasını kolaylaştıracağı belirtildi. Aksi halde sadece manevi değeri olan şeyler değil, maddi varlıkları da kaybetmek mümkün. Zira dijital varlıklar arasında müzik, film, e-posta adresi, bilgisayar oyunu karakterleri, alan adları, mil puanları, ödül puanları, PayPal ve Bitcoin gibi parasal değeri olan varlıklar da var. Ve bunlar küçük meblağlarda olmayabilir.
Project Entropia adlı bir oyunda sanal bir uzay istasyonu 330 bin dolara satıldı.
LİSTE VE VASİYET
Hukukçular Derneği’nin Vasiyet ve Varlık Komisyonu’ndan Gary Rycroft, insanların aile üyelerinin internette nereye bakacaklarını ve dijital yaşamlarının ayrıntılarını bildiklerinin farz edilmemesi gerektiğini söylüyor :
“Eğer bir Twitter hesabınız varsa, aileniz bu hesabı kapatmak isteyebilir ve vasiyetinizde açıkça belirttiyseniz yakınlarınızın bunu kapattırması çok daha kolay olur. Eğer internetten erişebildiğiniz banka hesabınız varsa, varisleriniz bunu kapatabilir ve sizin adınıza bankadan parayı talep edebilir. Bu, liste bırakmaktan daha iyi bir çözüm zira başkasının şifrenizi kullanarak banka hesabınıza girmesi suçtur.”
Kızının anıları internette kilitli kalan Louise Palmer, evde çektikleri videolarla teselli buluyor.
Facebook’un gizlilik kurallarını ya da bazı insanların özel hayatlarının internette başkalarına açık olmasını istemeyebileceğini anladığını söylüyor ancak kızıyla arasında gizli saklı hiçbir şeyin olmadığını belirtiyor.
Palmer “Onunla her şeyi paylaştık. Ben onun annesiyim. Bu da onun Facebook sayfası ve buraya koydukları. Bunlar benim sanıyordum.” diyor.
Aramızda, bu yazımızı kaybettiği yakınları nedeniyle okuyan okurlarımız olabilir. Bu nedenle bu okurlarımızın kayıplarına Allah’tan rahmet diliyoruz, mekanları cennet olsun.
