GPS Nedir? GPS Nasıl Çalışır?
GPS (Global Positioning System), ilk olarak askeri alanda kullanılmak üzere geliştirilmiş, sonrasında kullanım alanı yaygınlaşmış bir sistemdir. Küresel yer belirleme ve konumlandırma şeklinde tanımlanan bu sistem sayesinde, Dünya üzerinde tüm hava koşullarında konum belirlemesi yapılabilir. ABD tarafından geliştirilen GPS sistemi sonrasında, Dünya’nın farklı ülkleri tarafından çeşitli konum belirleme sistemleri de geliştirilmiştir.
Rusya GLONASS, Hindistan IRNSS, Çin BDS ve Avrupa Ülkeleri GALİLEO sistemlerini geliştirmiştir. Ancak, bu alanda geliştirilen ilk sistem Global Positioning System olduğundan, sonraki bu sistemler de GPS diye tanımlanmaktadır. Yaşadığımız dönemde bu sistemler, farklı alanlarda aktif şekilde kullanılmaktadır. İnsan hayatını kolaylaştırmak adına geliştirilen en etkili sistemlerden birisi olan GPS nedir diye merak edenler için, sistemin ne anlama geldiğini, çalışma prensibini ve kullanım alanlarını ayrıntılı şekilde açıklayalım.
GPS Nasıl Çalışır?
Bu teknolojinin temel çalışma prensibi, uydularındaki hassas saatlere dayanmaktadır. Adından da anlaşılacağı gibi bu hassas saatler, Dünya üzerindeki tüm saat ve uydularla bağlantılı çalışır. Herhangi bir uyumsuzlukta, anında düzeltme yapılabilir. Bu sistemin saatleri, yeryüzündeki uydu ve saatlerden bulundukları yörüngeye göre sürekli bilgi almaktadır. Dünyada, herhangi bir konumdaki GPS cihazı çalıştırılırsa, etki alanına giren uyduların gönderdiği bilgiler doğrultusunda, saat bilgileri ile mutlak zaman arasındaki farklı belirleyerek konum hesaplaması yapmaktadır. İnsanlar için faydası, bu noktadan sonra başlamaktadır.
Üstün teknolojik donanıma sahip cep telefonları ile yaygın olarak kullanılan navigasyon cihazları, Global Positioning System cihazının gönderdiği konum bilgisi sayesinde hem bulunulan konumu gösterir hem de, ulaşılmak istenilen konuma en hızlı şekilde ve kısa yoldan nasıl ulaşılacağını gösterir. Ayrıca, araç kullanıcılarına, trafik yoğunluğu hakkında anlık bilgi verir.
GPS alıcıları, radyo dalgalarıyla çalışmaktadır. Alıcılar, yörüngelerdeki uydularla bağlantılıdır. 24 uydudan oluşan bu sistemlerin, arıza ve olağanüstü durumlarda kullanılmak amacıyla 3 tane de yedek uydusu bulunmaktadır. Konum belirlemek isteyen kişinin kapsama alanında bulunan uyduların konumu ile kişinin uydularla ilişkide olduğu bölge, GPS tarafından hesaplanır ve kişinin bulunduğu konum belirlenir.
GPS Sistemi Nerelerde Kullanılır?
İlk olarak Askeri alanda kullanım amacıyla geliştirilen bu teknoloji, günümüzde sivil hayatta da birçok alanda kullanılmaktadır. Yukarıda bahsettiğimiz navigasyon cihazları ve cep telefonlarından konum belirleme sistemi, en yaygın kullanım alanıdır. GPS sistemi, konum belirleme, konum hesaplama, hız ölçümü yapma ve drone ile ilgili çeşitli projelerde kullanılmaktadır.
Sivil hayatta bu sistem, jeologlar tarafından sıklıkla kullanılmaktadır. Yer kabuğundaki hareketler, Global Positioning System cihazlarıyla takip edilerek deprem analizi yapılabilir. Günümüzde, farklı bölgelerde oluşabilecek deprem riski ile ilgili olarak uzmanlar tarafından yapılan açıklamalar, GPS cihazları ile yapılan takipler sonucunda elde edilen bilgilere dayanmaktadır.
GPS Nedir? GPS Nasıl Çalışır?
Sistem, takip amaçlı olarak kullanılabilir. Global Positioning System ile, tüm insanlar, araçlar hatta hayvanlar, konum olarak takip edilebilir.
Son zamanlarda, askeri alandan daha çok sivil alanda kullanılan sistemle, yüzey ölçümü de yapılabilir. Sahipli veya sahipsiz her türlü mülkün yüz ölçümleri hesaplanabilir.
Gerek askeri gerekse sivil alanda harita ihtiyacı duyulduğunda, GPS cihazından gerekli bilgiler sağlanarak harita yapılabilir.
Teknolojik gelişmelere bağlı olarak donanımı arttırılan bu sistem, arama kurtarma çalışmalarında hayat kurtarıcı öneme sahiptir. Uçak kazası veya araba kazası gibi geniş bölgeye yayılan kazalarda, kurtarma çalışmalarını hızlandırmak için faydalanılan bir sistemdir.
Askeri alanda, hedef takip açısından yararlanılmaktadır. Gerek yeryüzünde, gerek gökyüzünde, ülkeler için tehlike oluşturulabilecek her türlü tehlikenin takibi, GPS cihazları tarafından yapılmaktadır.
Herhangi bir keşif işi için, bu cihazların sağladığı bilgiler, süreci kolaylaştırıcı niteliktedir.
Bu cihazlar ile, kesin hız ölçümü yapılabilir, karanlık veya tehlikeli bölgelerde arama yapılabilir. Sistemin hava ve doğa koşullarından etkilenmemesi büyük bir avantajdır.
GPS Ne İşe Yarar?
Bu sistem, kullanılmaya başlandığı dönemden beri, teknolojik gelişmelere göre yenilenen ve kullanım alanı sürekli genişleyen bir sistemdir. En basitinden hemen herkesin aracında bulunan navigasyon cihazları veya elindeki telefonunda konum belirlemek için kullandığı sistem, GPS tarafından belirlenmektedir.
İçeriğinde, 24 tane uydu bulunmaktadır. Bu uydular, bir gün içerisinde bulunması gereken noktayı hesaplayabilmek için Dünya etrafında iki tur dönmektedir.
Bunun sonucunda, yörüngedeki uyduların GSP cihazına gönderdiği bilgiler, kişinin bulunduğu konumu belirler. Günümüzde konum belirlemeleri çok rahat bir şekilde yapılabilmesi, insanların gitmek istediği yere zorlanmadan ve kaybolmadan ulaşabilmesi, konum belirlemek ve hesaplamak için uğraştırıcı iş ve aletlere gerek duymaması, GPS ne işe yarar sorusu için verilebilecek en etkili cevaptır.
GPS’nin Tarihi Gelişimi
Bu teknoloji, ilk olarak Amerika tarafından 1960’lı yıllarında çalışmalarına başlanan bir sistemdir. Yapılan çalışmalar sonucunda, 1978 yılında ilk denemeler yapılmış ve 1985 yılına kadar 11 adet GPS uydusu fırlatılmıştır. Sonrasında, sistemin daha da genişletilmesine ve donanımlarının arttırılmasına karar verilse de, ekonomik sıkıntılar nedeniyle sistem programı baştan geliştirilmiştir. İlk olarak 18 uydu ile işletimine başlandı, daha sonra fonksiyonlarını arttırmak amacıyla uydu sayısı 24’e çıkarıldı.
Ölçüm yapma ve konumlandırma, insanlık tarihinin başladığı dönemlere dayanmaktadır. İnsanları, her dönemde, nerede olduğunu ve gitmek istediği yeri belirlemek için birçok yöntem kullanılmıştır. GPS sistemine kadar kullanılan tüm yöntemler, ilkel yöntemlerdir.
GPS Nedir? GPS Nasıl Çalışır?
Bu sistem, çalışmalarına başlandığı ilk yıllarda, deneme amaçlı olarak radyo istasyonlarını belirlemekte kullanılmıştır. Ana bir radyo istasyonundan, Dünya’nın herhangi bir yerine konumlandırılmış radyo istasyonuna sinyal gönderilmiş ve ikinci istasyondan sisteme cevap alınmıştır. Bu şekilde başlayan çalışmalar sonucunda, ilk navigasyon uydusunun da yapılmasıyla sistem, askeri alanda kullanılmaya başlanmıştır. Zamanla, teknik donanım arttırılmış ve GPS sistemi, insan hayatını her alanda kolaylaştırıcı yönünden dolayı en yaygın kullanılan teknolojik sistem haline gelmiştir.
Belirli bir dönemden sonra piyasaya sürülen ve genç yaşlı hemen herkesin elinde bulunan akıllı telefonların hepsi, GPS sistemiyle uyumludur. Bu nedenle, günlük hayatta yoğun olarak kullanılmaktadır. Telefonlardaki Global Positioning System alıcıları, kullanıcıların yerini belirlemekte, yol ile ilgili yönlendirme ve bilgilendirme yapmaktadır. Günümüzde, en yaygın kullanım şekli de budur.
GPS nedir ve ne işe yarar sorularına en kısa ve net şekilde cevap verecek olursak, hem askeri hem de sivil alanda, her türlü hava koşulunda ve istenilen zamanda konum hesaplamak ve belirlemek için kullanılan teknolojik bir sistemdir diyebiliriz.
Bu sistemin kullanımın yaygınlaşması ve cep telefonlarını desteklemesi ise, kullanıcılara büyük kolaylıklar sağlamıştır. İlk GPS uydusunun ateşlendiği günden bugüne, teknolojik özellikleri artarak ve kullanım alanı genişleyerek devam eden sistem, araç takip, yer belirleme, hız ölçümü, insan takibi ve yön bulma başta olmak üzere birçok amaçla kullanılmaktadır.
