©VuSLaT
iSLAM BÜYÜKLERi
Soru 1 : Adı Numan, baba adı Sabit, Hicretin 80.yılında Kufe’de doğup 150 tarihinde
Bağdat’ta vefat etmiştir. İlmini babasının vefatından sonra annesinin İmamı Caferi
Sadıkla evlenmesi neticesinde ondan almış, Abbasi halifesi Mansur’un kadılık
teklifini kabul etmediği için hapse atılmış ve işkence çekmiş olan Hanefi mezhebinin
kurucusu olan mezhep imamımızın adı nedir?
Cevap : İmamı Azam Ebu Hanife
Soru 2 : İslam’ın dört büyük müçtehitlerinden biri olan, Muvatta isimli hadis
kitabının yazarı ve Maliki mezhebinin kurucusu mezhep imamımız kimdir?
Cevap : İmamı Malik İbni Enes
Soru 3 : İslam’ın dört büyük mezheplerinden biri olan Şafi mezhebinin imamı kimdir?
Cevap : İmamı Muhammed İbni İdris El-Şafi
Soru 4 : Hadis ilminde üstün ilim ve yetkiye sahip olan, ezberinde bir milyon Hadis-i Şerif
olduğu rivayet edilen, Müsned isimli hadis kitabının yazarı ve Hanbeli mezhebinin
imamı kimdir?
Cevap : İmamı Ahmet İbni Muhammed İbni Hanbeli
Soru 5 : İslam dünyasının en büyük mutasavvıflarından olup Bağdatlı olarak tanınan, çocuk
yaştan beri dayısı Sırrı Sakati hazretlerinin yetiştirdiği bu büyük mutasavvıf (tasavvuf
alimi) kimdir?
Cevap : Cüneydi Bağdadi hazretleri
Soru 6 : 17.yüzyılda yaşamış, VI. Murat’ın sarayında dört yıl görev yaptıktan sonra asıl isteği
olan seyyahlığı (gezginciliği) tercih etmiş ve o günden sonra dünyanın bir çok yerini
dolaşmış olan ünlü bir seyyahtır. İstanbul, Bursa, tüm Anadolu, Rumeli, Kırım,
Viyana, Girit, Hazar Denizi, Volga dağları, Mısır, Sudan, Arabistan, Hollanda,
Danimarka, İspanya’yı dolaşıp hepsini yazmış ve bir kültür hazinesi olarak
“Seyahatname” isimli eserini yazmış olan gezginimiz kimdir?
Cevap : Evliya Çelebi
Soru 7 : İslam alimlerinin en büyüklerindendir. Hicri 450, miladi 1059 yılında İran’ın Tus
yani Meşhed şehrinin bir köyünde dünyaya geldi. Hicri 505, miladi 1111 de yine
orada vefat etti. İçtihadı Şafi mezhebine göre idi. O kadar çok kitap yazdı ki,
ömrüne bölününce bir güne 18 sahife düşmektedir. Hicri 484 de Bağdat’ta
Nizamiye medresesine profesör oldu. Eserlerinden bazıları; Mearifüs Sünen,
Kimyayı Saadettir. İslami ilimleri her yönüyle inceleyen “İhyayı Ulumid-Din” adlı
eserin de yazarı olan bu alimimiz kimdir?
Cevap : İmamı Gazali
Soru 8 : Avrupalılardan üç asır önce küçük kan dolaşımını keşfeden müslüman bilgin kimdir?
Cevap : İbnül Nefis (1210-1288)
Soru 9 : “Ben insan beynindeki 10 milyar sinir hücresinin birbiri ile bağlantılarını görünce,
iman etmekten başka çare bulamıyorum” diyen, 1979 Nobel armağanını
(ödülünü) kazanan müslüman bilgin kimdir?
Cevap : Pakistanlı Prof. Abdüsselam
Soru 10: Newton’dan önce diferansiyel hesabını keşfeden, cebir ilmini geometriye ilk
uygulayan, dünyanın çapını ve iki meridyen arasını doğru olarak hesaplayan
müslüman bilgin kimdir?
Cevap : Sabit Bin Kurra
Soru 11: Dünyanın en meşhur 20 astronomundan biri, trigonometrinin mucidi, sinüs
ve kosinüs tabirlerini ilk defa kullanan müslüman bilgin kimdir?
Cevap : Battani (858-929)
Soru 12: Astronomi, matematik, fizik, jeoloji, formatoloji, botanik alanlarında eserler
vererek asırlar sonrasına ışık tutan, dünyanın yuvarlak olduğunu, hem ekseni
hem de güneş etrafında döndüğünü Kopernik’ten tam 500 sene önce ispat
eden büyük müslüman alim kimdir?
Cevap : Beyruni (973-1051)
Soru 13: Hayatını züht ve ibadetle geçiren, annesine verdiği söz sebebi ile Medine’ye
geldiği halde Efendimiz (s.a.v.)’i görememiş, ama onun mübarek hırkasına
kavuşmuş olan Allah dostu kimdir?
Cevap : Veysel Karani
Soru 14: Tarihin felsefesini yapan, tarihi bir bilim haline getiren, sosyolojinin kurucusu,
sosyal psikoloji, pedagoji ve şehircilik uzmanı “Mukaddime” adlı ünlü eserin
sahibi müslüman düşünür kimdir?
Cevap : İbni Haldun (1332-1406)
Soru 15: “Kin tutan kimseye dostluk hatadır. Çıkrık çeviren anne ve nineler devlet
adamlarına lanet okurken, resmi meclisteki memurların onları övmeleri,
alkışlamaları boşunadır” gibi sözlerin sahibi olan, Bostan ve Gülistan adlı
eserin yazarı, İranlı ünlü ilim adamı kimdir?
Cevap : Şeyh Sadi Şirazi
Soru 16: İsmi Muhammed olup, Semerkant’ın bir köyünde 280 yılında doğmuştur.
Doğmuş olduğu köyün adı ile şöhret kazanarak yad edile gelmiştir.
Ehli Sünnet akidesine aykırı inanç taşıyanlara karşı, eser yazarak ehli sünnet
akidesini müdafaa eden ve bu hususta önderlik yapan, itikat mezhep
imamlarımızdan olan bu alimimiz kimdir?
Cevap : İmamı Maturidi
Soru 17: Yoldaki işaretler adlı kitabın yazarı kimdir?
Cevap : Seyyit Kutup
Soru 18: Haçlı ordularına karşı yiğitçe mücadele veren, saray hayatı nedir bilmeyen,
ömrünü at sırtında geçiren ve kendi adı ile anılan devlet kuran, 88 yıl Frenklerin
elinde kalan Kudüs’ü alarak, haçlılara en büyük darbeyi indiren Kudüs fatihi
müslüman hükümdar kimdir?
Cevap : Selahaddin Eyyubi (1137-1193)
Soru 19: Emperyalist Rusların yıllar önce İslam topraklarını işgal ederek sıcak denizlere
doğru inme hülyasına karşı bir avuç yanındaki mücahit arkadaşlarıyla birlikte
yılmadan, usanmadan, çeyrek asrı aşkın bir zamandır şanlı cihadını yapan ve
annesinin getirdiği Ruslarla uzlaşma teklifine şiddetle karşı çıkıp hatta annesine
bu meseleden dolayı verdiği kırbaç cezasını kendi çekip sırtını kırbaçlattıran,
tarihimizde Kartal lakabıyla anılan büyük İslam mücahidi kimdir?
Cevap : Şeyh Şamil
Soru 20: İslami mücadeleyi en iyi bir şekilde firavunlar diyarı Mısır’da veren, Cemal
Abdunnasır gibi işbirlikcerin emriyle susturulmak maksadıyla hapishanelere
atılmış ama taviz vermemiş, iman fermanı verildikten sonra özür dilemesi halinde
affedileceği söylendiğinde: “Bir müslüman bir kafirden özür dilemez” diyerek
şereflice şahadeti tercih eden ve ümmete “Fi Zilal-il Kur’an”
(Kur’an’ın gölgesinde) adlı tefsiri eser olarak bırakan alim, mücahit ve şehit kimdir?
Cevap : Seyyid Kutup
Soru 21: Kanun çıkmadan önce yazdığı eser kanun çıktıktan sonra yargılanıp idam edilen,
mahkemeye hazırladığı savunmasını rüyasında gördüğü Allah Resulü (s.a.v.)’in
işaretiyle yırtan alimimiz kimdir ve hangi sebepten dolayı idam edilmiş ve
eserinden sonra çıkan kanun nedir?
Cevap : İskilipli Atıf Hoca, Şapka hakkındaki yazısından dolayı idam edilmiş, Şapka
Kanunu eseri yazmasından sonra çıkmıştır.
Soru 22: 870 yılında Türkistan’da doğan, asıl adı Ebu Nasır Muhammed İbni Türkan olan,
dini ilminden dolayı kadılık yaptığı gibi tıp, astronomi, matematik, felsefe ile de
uğraşmış, Latince ve Yunancayı öğrenip Aristo ve Eflatunun eserlerini tetkik edip,
yüze yakın eser yazmış, kendisine Aristo’dan sonra ikinci hoca manasına
“Hoca-i Sani” denilen felsefe dünyasının tanınmış müslüman alimi kimdir?
Cevap : Farabi
Soru 23: Asıl adı Numan olan devrinin en büyük alimi ve Kara medresenin müderrisidir.
Somuncu baba diye bilinen şeyh efendinin vefatı ile yerine geçmiş ve Halveti tarikatı
ile Nakşi tarikatının birliği şeklinde olan Bayramiye tarikatını kurmuştur. 1429 da
vefat eden veli Ankara’da adına yaptırılan caminin avlusunda medfun edilmiştir.
Sultan Murat kendisine “İstanbul’un fethi nasip olur mu ya veli” dediğinde cevabı:
“Hayır ne sen ne de ben göremem ama şu beşikte yatan oğlancığa nasip olsa gerektir”
diyerek kerametini göstermiştir. O beşikte yatan oğlancık İstanbul’un Fatihi Sultan
Mehmet’tir. Bu veli kimdir?
Cevap : Hacı Bayram-ı Veli
Soru 24: Hz. Osman (r.a.), Hz. Ali (r.a.) ve Abdullah İbni Abbas (r.a.)’la görüşüp onlardan
ilim alan, Hz. Ömer (r.a.)’ın halifeliği döneminde Basra’da dünyaya gelen ve
orada büyüyen züht ve takva ile yaşamış, insanları hep buna davet etmiş olan büyük
mutasavvıftır. Bazı ifadeleri şöyledir: “Kim parayı aziz bilirse Allah (c.c.) onu rezil
eder.” “Dünya senin bineğindir, binersen o seni taşır, o sana yüklenecek olursa
(onu sırtlanırsan) ölürsün” Basralı bu büyük alimimiz kimdir?
Cevap : Hasan Basri
Soru 25: Osmanlı İmparatorluğunun 9. Şeyhul İslamıdır. Asıl adı Şemsettin Ahmet olduğu
halde dedesinin ismi ile anıldı. Yavuz Sultan Selim devrinin müderrisi ve Şeyhul
İslamı olan bu zat zamanında insanların ve cinlerin müftüsü anlamına gelen
“Müftü-s Sakaleyn” ünvanını aldı. Yavuz Sultan Selim ile katıldığı Mısır seferinde
atının ayağından sıçrayan çamur padişahın kaftanına sıçramış, Yavuz’da bu
kaftanı öldüğünde tabutunun üzerine örtülmesini emretmiştir. 300 den fazla eseri
olan, İslam dünyasında kendisine “Muallim-i Evvel” (birinci öğretmen) denen
Osmanlının bu büyük Şeyhul İslamı kimdir?
Cevap : İbni Kemal
Soru 26: Pakistan’ın kurucusu Muhammed Ali Cinnah’la devamlı beraber olmuş, ona
destek vermiş ve bağımsızlık savaşının fikri kahramanı olmuş ayrıca Pakistan halkı
için müstesna bir yere sahip olmuş. Pakistan’ın milli şairi olan bu şair kimdir?
Cevap : Muhammed İkbal
Soru 27: Horasan’ın Belh şehrinin hükümdarının oğludur. Şehzade iken av esnasında
gaibden bir ses duymuş. “Av için yaratılmadım” şeklinde duyduğu bu sesten
sonra dervişlik yolunu bulmuş ve Süfyan-i Sevri’den ders alarak insanları
takvaya davet etmiş. Basra şehri halkı ona gelip dua ettiklerini ama kabul
olmadığını söyleyip sebebini sorduklarında cevaben: Kalbinizi on sebeple
öldürmüşsünüz, diriltmezseniz dualarınız kabul olmaz.”
1) Allah (c.c.)’ı tanırsınız ama kulluk etmezsiniz
2) Kitabı okur ve duyarsınız ama ona göre ibadet etmezsiniz
3) Şeytana düşman dersiniz ama hep onunla olursunuz
4) Peygamber (s.a.v.)’i sever ve tasdik edersiniz ama sünnetlerini yapmazsınız
5) Cenneti seversiniz ama ona varmak için gayret etmezsiniz
6) Ateşi sevmezsiniz ama günahları severek yaparsınız
7) Ölüm gelecek bilirsiniz ama tedbir almazsınız
8) Başkalarının ayıplarını kötülersiniz ama kendinize hiç bakmazsınız
9) Allah (c.c.)’ın rızıklarını yersiniz ama ona ne şükredersiniz ne de tefekkür
10) Ölenlerinizi gömersiniz ama ondan ibret almazsınız. Böyle olursanız ve devam
ederseniz dualarınız kabul olur mu?” Böyle nice sözleri olan alimimiz kimdir?
Cevap : İbrahim Ethem
Soru 28: Osmanlı padişahlarından Yıldırım Beyazıt’ın şahitliğini, cemaatla namaza
devam etmemesinden dolayı kabul etmeyen kadı kimdir?
Cevap : Molla Fenari
Soru 29: Asıl ismi Ahmet El-Faruki olan büyük alim, devrinin, yaratıcısını unutmuş
devlet adamlarına fikri cihat yaptı. Tüm yetki sahibi kişilere mektup yazdı
ve gerçeğin yolu Kur’an ve Sünnet olduğunu, hurafelerle mücadelenin şart
olduğunu anlattı. Yazmış olduğu mektuplar bir kitapta toplanıp meşhur
“Mektubat” isimli eseri oluşturdu. Bu eserin sahibi alimimiz kimdir?
Cevap : İmam-ı Rabbani
Soru 30: “Zulmü alkışlayamam,zalimi asla sevemem.
Gelenin keyfi için geçmişe kalkıp sövemem
Biri ecdadıma saldırdı mı?.. Boğarım.
Boğamazsın ki!... Hiç olmazsa yanımdan kovarım.
Üç buçuk soysuzun ardında zağarlık yapamam.
Hele hak namına haksızlığa ölsem tapamam.
Kanayan bir yara gördüm mü yanar ta ciğerim,
Onu dindirmek için çifte yerim, kamçı yerim.
Adam, aldırma da geç diyemem, aldırırım,
Çiğnerim, çiğnenirim hakkı tutar kaldırırım.”
Meşrutiyetin ilanından sonra Sebil’ür-Reşat isimli dergiyi çıkaran, İstiklal harbi
döneminde Burdur milletvekili, İstiklal marşımızı karşılıksız kaleme alan ve Safahat
isimli eserinde sahibi olan milli şairimiz kimdir?
Cevap : Mehmet Akif Ersoy
Soru 31: Son devrin büyük şair ve yazarlarındandır. Tahsil için Avrupa’da bulunmuş
belli dönemden sonra Abdulhakim Arvasi’nin tesiri ile önceki hayatına kalem
çekip yeni bir hayata başlamıştır. Büyük Doğu mecmuasını çıkardıktan sonra
atıldığı zindandan oğluna yazdığı mektubunda: “Sanma bu tekerlek kalır
tümsekte” diyerek ölünceye kadar mücadelenin bitmeyeceğini anlatmıştır.
25 Mayıs 1980 de “Sultanüş-Şuara” (şairler sultanı) ünvanını kazanmış ve
25 Mayıs 1985 de İstanbul’da vefat etmiştir. Ölümü: “Ölüm güzel şey budur
perde arkası haber, hiç güzel olmasaydı ölür müydü peygamber” diye tarif eden
şairimiz kimdir?
Cevap : Necip Fazıl Kısakürek
Soru 32: Anadolu Selçuklu İmparatorluğu döneminde yaşamış büyük mutasavvıf şairdir.
Derslerine sultanlar, vezirler dahi iştirak ederdi. 1244 de Şemsi Tebrizi’den
manevi dersler aldı. İnsanlara olan tebliğde açtığı kucak hala halkın dilindedir.
Çünkü onun: “Gel! Ne olursan ol yine gel. İster mecusi, ister putperest olsan
da gel. Dergahımız ümitsizlik kapısı değildir” ifadeleri hala halkımızın dilindedir.
Vefatından sonra Konya’daki Yeşil türbeye defnedilmiştir. Oğlu sultan Veled
kendisinden sonra Mevlevi tarikatını kurdu. “Ben hayatta olduğum müddetçe
Kur’an’ın kölesiyim. Ben seçilmiş Muhammed Mustafa (s.a.v.)’nın ayağının
tozuyum. Kim benden bundan başkasını naklederse, ben ondan da onun
sözünden de uzağım.” Diyen alimimiz ve meşhur eserinin adı nedir
Cevap : Mevlana Celaleddin Rumi, eseri Mesnevi
Soru 33: 1208 yılında Sivrihisar’da doğduğu, Konya’da tahsilini tamamladığı bilahare
Akşehir’e yerleşerek orada ömrünü geçirdiği bilinmektedir. Onun fıkraları
700 yıldan bu güne anlatılır, dinleyenlere görgü, bilgi, hikmet dersi verir.
Başı daralan, aklına gelen onun adına fıkra söylediğini görürsünüz. Milletin
inancıyla alay etmek isteyen şer mantıklı insanlar onu en çok istismar edenlerdir.
Ama bizlere düşen ise anlatılan fıkraları inceleyip eğer bir mana içeriyor, hikmet
dolu, dini meselenin vurgulanıyor ve ahlak dolu bir fıkra ise ona aittir, değilse
ona atıftır veya iftiradır diye düşünmektir. Feraset sahibi bir insanın yapması
gereken de budur. İnsanların onu anladığı söylenemez. Hatta o bugünkü
insanların konumunu incitmeden anlatmak için merkebine ters binerek:
“Size arka dönülmez, güvenilmez” demek istese de insanlar ona da sadece
gülmüşler ama hallerini düşünmemişlerdir. Osmanlının son sekiz asrının mizah
ustası bu büyük şahsiyet kimdir?
Cevap : Nasrettin Hoca
Soru 34: Manevi terbiyesini Seyyit Emir Külal ve Abdulhak Gücdüvani’den almış,
“Zikri Hafi” (gizli zikir) yolunu Hz. Ebu Bekir (r.a.)‘a bağlamış olan Nakşibendi
tarikatını kurucusu büyük mürşit kimdir?
Cevap : Muhammed Nakşibendi
Soru 35: Kadın velilerden olarak bilinir. Hicri 95 yılında doğup çocuk yaşta kaçırılarak
cariye olarak satılan, Allah (c.c.)’a olan tevekkül ve sabrı sonucu kurtulmuş,
kendisine kerametler nasip olmuştur. Her gece evinin damından şu duayı yapardı:
“Ya Rabbi! Yıldızlar parlıyor, insanların gözleri kapanmış, kralların kapıları kapalı,
her aşık maşuku (aşık olduğu) ile yalnız, bende seninle beraberim” diyerek
dostluğunu dile getirirdi. Kefenini daima yanında taşır ve onun üzerinde
namazlarını kılardı. Kudüs’te vefat eden bu veli kadın kimdir?
Cevap : Rabiatül Adaviyye
Soru 36: 980 yılında Buhara’da Afsine köyünde dünyaya geldi. Kendisi ortaçağın
yetiştirdiği en büyük hekimlerdendir. 18 yaşında iken zamanın bütün bilgilerini
öğrenmişti. Çok gezmiş, çok okumuş ve çok yazmıştır. Bir çok hastalıkların
tedavi metotlarını, ilaçlarını keşfetmiş, mikropların farkına varmış ve
önlenebileceğini söylemiştir. Beş büyük cilt tutan “Kanun” adlı kitabı hekimliğin
bütün konularını içine almıştır. Bu alimimiz kimdir?
Cevap : İbni Sina
Soru 37: 1545-1574 yılları arasında yaklaşık otuz sene Osmanlı devletinde
Şeyhülislamlık makamında bulunmuş büyük İslam alimi, Hoca Çelebi adıyla
da bilinen ve ikinci Ebu Hanife diye de adlandırılan büyük zat, alim insan kimdir?
Cevap : Ebus-Suud Efendi
Soru 38: 1703 Erzurum Hasankale’de dünyaya geldi. Tillolu İsmail Fakirullah’ın
kızıyla evlendi. Şeyhinin vefatından sonra onun yerine postuna oturdu.
Fıkıh, Tıp, Ahlak, Tasavvuf, Matematik, Uzay Bilimleri, Biyoloji, Sosyoloji,
Akait ve Kelama dair konuları içine alan meşhur “Marifetname”sini yazdı.
“Hak şerleri hayreyler, Zannetme ki gayr eyler, Arif onu seyreyler,
Mevlamgörelim neyler, Neylerse güzel eyler”
gibi sözleri halkın dilinde olan bu alimimiz kimdir?
Cevap : Erzurumlu İbrahim Hakkı
Soru 39: Amerika ve Japonya’nın varlığından ilk defa bahseden ilim adamı kimdir?
Cevap : Biruni
Soru 40: Müslümanlar arasında dayanışmanın gereğine işaret eden aşağıdaki sözler
hangi İslam alimine aittir?: “Nasıl insanın bir eli diğer eline rekabet etmez,
dili kulağına itiraz etmez, kalp ruhun ayıbını görmez, belki birbirinin noksanını
ikmal eder, kusurunu örter, ihtiyacına yardım eder, vazifesine muavenet eder;
yoksa o insanın vücudu söner, ruhu kaçar, cismi de dağılır”
Cevap : Bediuüzzaman Saidi Nursi
Soru 41: O henüz küçükken, ihtiyar annesi bir gece uykudan uyanıp kendisinden bir
bardak su ister. O gider testiden su doldurup gelir. Fakat annesinin tekrar
uykuya daldığını görünce uyandırmaya kıyamaz ve başucunda beklemeye
başlar. Nihayet annesi sabah namazına uyanır ve oğlunun elinde bir bardak
su, ayakta beklediğini görür. Manzara onu duygulandırmıştır. Hayranlığına
göz yaşları karışır ve ona: “Allah razı olsun, arifle sultanı olasın” diye dua eder.
Bu vefakar alimimiz kimdir?
Cevap : Beyazidi Bestami
Soru 42: Ünlü şarkiyatçı Gandz’ın kendisi hakkında “Cebir ilmi bakımından Öklit’ten
bir yıl ilerde” dediği, Gerolama Cardano (İtalyan hekim, filozof ve
matematikçisi)’nin ise kendisini dünyanın en büyük 12 dahisi arasında saydığı,
meşhur “El Cebir vel Mukabele” adlı eserin sahibi, aynı zamanda astronom
olan İslam bilgini kimdir?
Cevap : Harizmi (780-850)
Soru 43: Dünya tarihinde Sibernetiğin kurucusu olan ilk bilim adamıdır. Bilgisayarın
babası olarak İngiliz matematikçisi Charles Babbage bilinenden altı asır
önce aynı sisteme dayalı makineler, otomatik aletler imal etmiş ve çalıştırmıştır.
Meşhur eserinin adı “Kitabül Cami Beynel İlmi Vel Ameli en-Nafi Fi Sinaatil
Hiyel (Mekanik hareketlerden mühendislikte faydalanmayı içine alan kitap)’dır.
Bu İslam bilgini kimdir?
Cevap : Cezeri (1136-1206)
Soru 44: “Söz olan kese savaşı, söz olan kestire başı, söz olan oğulu aşı, yağ ile bal
ide bir söz.” Okumuş olduğum bu veciz söz hangi İslam büyüğünün sözüdür?
Cevap : Yunus Emre
Soru 45: Ceylan derisine çizmiş olduğu dünya haritasında, harita üzerinde Amerika’yı
ilk defa gösteren kimdir?
Cevap : Piri Reis
Soru 46: Tarihte ilk defa roket denemeleri yapan ve füzeyi kullanan ilim adamı kimdir?
Cevap : Hasan Çelebi
Soru 47: Batıya matematik ilmini tanıtan bilgin kimdir?
Cevap : Ebu Kamil Suca
Soru 48: İlk deniz altıyı geliştiren Osmanlı bilgini kimdir?
Cevap : İbrahim Efendi
Soru 49: Batılıların El Gabra dediği Cebir ilminin kurucusu kimdir?
Cevap : El Cabir
Soru 50: Son dönemin yetiştirdiği, kalemi ve eserleriyle insanımıza ve gençliğimize
çığır açanlardan biri olan, 1950 ile 1960’lı yıllarda Üstat Necip Fazıl ile birlikte
fikir çilesini oluşturan, İslami fikirlerinden ve mücadelesinden dolayı ömrü
hapislerde geçen, İslami davasından tavizler vermeyen, belli dönem milletvekilliği
(yani eski tabirle mebusluk) yapacak iken hakkı elinden gasp edilen, “Bu zulme
mebus olamadık ama, mahpus damı da olamadık” diyerek gerçekleri haykıran.
“Bir Nesli Nasıl Mahvettiler” gibi eserler ortaya koyan yazar,
mücahit ve mütefekkir kimdir?
Cevap : Osman Yüksel Serdengeçti
Soru 51: 1892 yılında Adana’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini Adana’da yaptıktan
sonra İstanbul’a gelerek Darul Fünun Hukuk fakültesine girdi. Daha sonra
tasavvufa yönelerek meclisi meşayıh reisi Erbilli Esat efendiye bağlandı.
Bundan sonraki hayatında bir yanda muhasebecilik bir yanda da irşat faaliyetlerine
katıldı. Bir ara Şam’da dokuz ay kaldıktan sonra İstanbul’a geldi. 1979 da
Medine’ye gitti. Çeşitli kitaplarda toplanan vaaz ve sohbetleri toplumun değişik
kesimlerine nüfuz etmiş ve bir çok çevreyi etkilemiştir. 1984 de Medine’de
vefat eden bu zatı muhterem kimdir?
Cevap : Mahmut Sami Ramazanoğlu
Soru 52: 2 Temmuz 1900 yılında Polonya’nın Galisya bölgesinde dünyaya geldi. Anne
ve babası Yahudi idiler. O zamanlar adı Liopold Fays idi. Tıpkı dedesi gibi kahin
olmak üzere eğitimine başladı. Ne var ki endişe dolu ruhu onun bu eğitimden
kaçmasına ve askeriyeye girmesine yol açtı. Üniversiteden mezun olduktan sonra
Viyana’da gazetecilikle meşgul olmaya başladı. Dayısından almış olduğu bir davet
üzerine Kudüs’e yola çıktı. Kudüs’e gitmesi Siyonizm hareketini tanımasına ve
reddetmesine yol açtı. Oradan İslam’a ve İslam alemine aşk yolculuğuna başladı.
Bu yolculuk 1926 yılında Arap yarımadasında müslüman olmasıyla son buldu.
Buradan hareketle 20.yüzyılın en akıllılarından biri olan bir aklın İslam tarihiyle,
akaidi, bugünü, geleceği ve müslümanların problemleriyle ilgili reaksiyonu ve
kaynaşması başladı. Bu kaynaşmaları 1953 yılında piyasaya çıkan, yüzyılın ortaya
koyduğu en parlak edebi ve fikri çalışmalarından sayılan “Mekke’ye Giden Yol”
isimli eserinde yazdı. 20 Şubat 1992 yılında vefat eden ve yüzyılın bütün ağırlıklarını
omzunda taşıyan bu büyük insanın ismi nedir?
Cevap : Muhammed Esed
Soru 53: Hayatı hakkında kesin bilgiler yoktur. Ölümünden sonra düzenlenen divandan
13.yüzyıl ortalarından 14.yüzyıl başlarına kadar yaşadığı anlaşılıyor.
Orta Anadolu’nun pek çok yerinde ona ait olduğu söylenen mezarlar ve makamlar
vardır. Kişiliği çevresinde efsaneler ve menkıbeler oluşturdu. Mevlana Celaleddin’i
tanıdığı ve onun nazarından ilham aldığı, Taptuk Emre adlı şeyhe bağlandığı ve ondan
oldukça etkilendiği Divanındaki şiirlerden anlaşılıyor. Allah ve insan sevgisini işleyen
tasavvufi şiirler yazmıştır. Kullandığı sade Türkçe onun asırlardır süren kalıcılığının en
büyük özelliğidir. Bir beyti şöyledir: “Dövene elsiz gerek, Sövene dilsiz gerek, Derviş
gönülsüz gerek, Sen derviş olamazsın, Sen Hakkı bulamazsın” Bu zatı muhterem kimdir?
Cevap : Yunus Emre
Soru 54: Osmanlı Devletinin kuruluş yıllarında yaşamış büyük İslam alimi idi. Karaman oğulları
topraklarında doğmuştur. Doğum tarihi bilinmemektedir. İlk tahsilini memleketinde
yaptıktan sonra Şam’a gitti. Pek çok alimden fıkıh, tefsir, hadis ve diğer ilimleri tahsil
edip üstün derecelere yükseldi. Tasavvuf yoluna girip manevi olgunluğa kavuştu.
İnsanlara doğru yolu anlatıp, hak dine kavuşturmak için memleketine döndü.
Bir rivayette babası İlyas Horasaninin halifelerinin ileri gelenlerindendi. Eskişehir
yakınlarında İtburnu denilen bir köyde ikamet eder ve ilim öğretmekle meşgul olurdu.
1326 tarihinde takriben 125 yaşında iken vefat eden bu alim, abid, zahit kimdir?
Cevap : Şeyh Edebali
Soru 55: Osmanlı geleneğinde; Sultanın hal edilmesi için Şeyhulislam’ın fetvası gerekiyor ve
bu fetvayı Şeyhulislam’ın yardımcısı Fetva Emini yazdıktan sonra Şeyhülislam
imzalıyordu. Yahudi ve Ermeniler Sultan Abdülhamit’i Jöntürklerle birlikte
halletmek için Fetva emininden fetva yazmasını istediler. Fetva Emini:
“Ben Sultan Abdülhamit’i halledecek bir sebep göremiyorum” diyerek fetvayı
yazmadı. Bunun üzerine Jöntürklerin yanında yer almış olan bir hoca efendi
“O halde ben yazarım” dedi ve Sultan Abdülhamit’in hal fetvasını yazdı.
Tefsir kitabı da bulunan bu hoca efendi kimdir?
Cevap : Elmalılı Ahmet Hamdi Yazır
Moderatör tarafında düzenlendi:
