Kore Savaşında Şehit Üsteğmen Muzaffer ERDÖNMEZ

Muzaffer ERDÖNMEZ, 25 Kasım 1922 tarihinde İstanbul’da doğdu.

İlk tahsilini İstanbul Çapa 31’inci İlkokulu’nda yaptı.

1 Eylül 1937 tarihinde Konya Askerî Ortaokuluna girdi.

1939’da Konya Askerî Orta Okulundan,

1941 yılında Bursa Askerî Lisesi’nden mezun olduktan sonra,

18 Kasım 1941’de Harp Okuluna girdi.

30 Ağustos 1943 tarihinde Asteğmen rütbesiyle mezun olup, Eskişehir 1’inci Tayyare Alayı 1’inci Bölüğüne atanarak sırasıyla 28.02.1944’te Teğmenliğe,

30.08.1947 de Üsteğmenliğe,

30.08.1950 tarihinde ise Kıdemli Üsteğmenliğe terfi etti.

11 Mart 1944 – 21 Aralık 1945 tarihleri arasında Amerika Birleşik Devletlerinde pilotaj eğitimi gördü.


5 Nisan 1948 tarihinde Alpuköy Hava Deposu Müdürlüğünden Ankara 10’uncu Tayyare Alayı 3’üncü Bölüğüne atandı.
Bu görevde iken Amerika Birleşik Devletleri’nde alet kursu gördü.

Kurs dönüşünde Diyarbakır 2’nci Tayyare Alayı 2’nci Tabur Komutanlığında göreve başladı.

Kore Savaşı, 25 Haziran 1950 günü, Kuzey Kore’nin Güney Kore’ye taarruzu ile başlayınca, Türkiye, Birleşmiş Milletler’in çağrısına uyarak Kore’ye Tugay seviyesinde bir birlik göndermeye karar verdi.
Bu kara birliğinin içinde İleri Hava Kontrolörü olarak görev yapacak iki pilota ihtiyaç vardı.

Hava Kuvvetleri’nden çok sayıda pilot bu görev için gönüllü oldu. Ancak, İngilizceleri çok iyi olduğu için Yzb. Nusret ERDEM ile Ütğm. Muzaffer ERDÖNMEZ seçildi. Görevleri, Türk kara birlikleriyle yabancı pilotlar arasındaki iletişimi sağlamaktı.

Kore’de hava harekâtı Amerikan, İngiliz ve Avustralya hava kuvvetleri tarafından yürütülüyordu, diğer ülkeler ise sadece kara (muharip veya idari) desteği veriyordu.

Önce Tugay Karargâhı’nda görevlendirilen Ütğm. ERDÖNMEZ, 26 Eylül 1950 günü, Tugay Karargâhı’nı taşıyan General W. Haan gemisiyle Kore’ye hareket etti.

Ütğm. ERDÖNMEZ, Kore’de Kunuri bölgesindeki muharebeler sırasında, Tugay İleri Hava Kontrolörü olarak, 3 ncü Piyade Taburu, 10 ncu Bölük Komuta yerindeydi.

Türk Tugayı, Kunuri’den Tokchon istikametinde ilerlerken, 27 Kasım 1950 günü, öğleden sonra, Karil Liyong bölgesinde durmuş, birliklerini geriye çevirerek Wawon bölgesinde savunma düzenine geçmek için tertiplenirken düşman taarruzlarına başlamıştı.

Albay Gumby Olayı da, 28 Kasım 1950 günü, Wawon doğusundaki muharebe devam ederken meydana geldi.

Kore Tugayı’nın Ankara’da oluşturulmaya başladığı andan itibaren, Türk birliklerinin yanında bulunan Albay Gumby ve ekibi, her türlü irtibat ve koordinasyon görevi yapıyordu.

Albay Gumby, o gün, muharebenin giderek kızıştığı bir anda, durumu yakından görmek ve 9 ncu Kolordu’ya rapor vermek maksadıyla cipine atlamış ve ileri hatlara gitmişti. Yol üzerinde kimseyi görmediğinden, farkında olmadan en ilerideki 10 ncu Bölüğü de geçerek düşman içine giren Albay Gumby, yol kenarında mevzilenmiş erlerin bağırmalarını da duymamıştı. Daha ileride düşmanın ani ateş baskınına uğrayan Gumby, hemen yol kenarındaki hendeğe atlayarak kendisini kurtarmış, cip şoförü Türk eri de aracı geri döndürerek kurtulmayı başarmıştı.

Durumu 10 ncu Bölük komuta yerinden gören Tugay Gözetleme Subayı Havacı Üsteğmen Muzaffer ERDÖNMEZ, birkaç erle ileri fırladı ve Albay Gumby’nin yanına ulaşarak Çinlileri uzakta tutmayı başardı.

Daha sonra gelen takviye kuvvetleri ile birlikte müthiş bir çarpışma sonunda Albay Gumby kurtarıldı. Ancak bu çarpışmada 1Teğmen, 2 Çavuş, 16 er şehit düştü; 1 Onbaşı ve 6 er yaralandı. Diğer irtibat subayı olan Amerikalı Binbaşı Munson ise ağır yaralandı.

Bu olaydan sonra, Albbay Gumby’nin kurtarılmasında en önemli rolü üstlenen Ütğm. Muzaffer ERDÖNMEZ kahraman olmuştu ama o kahraman olmayı değil uçmayı özlüyordu. O, Türkiye’de iken Invader uçakları ile uçan harbe hazır bir pilot idi.

Bir süre sonra Ütğm. ERDÖNMEZ'in Japonya’ da konuşlu Amerikan 452 nci Bombardıman Alayının, 729 uncu filosunda uçtuğu görüldü. (*)


Ütğm. Muzaffer ERDÖNMEZ’in görev yaptığı Miho Üssü Harekât Subayı Wally Mc Dannel, yıllar sonra, onun hakkında şunları söylemiştir:

“ Benim filom olan 729 uncu 'KURTLAR' filosunda Çin Komünist Güçleri’yle muharebeye girdikten sonra 5 şehit ve 7 uçak kaybetmiştik. Şimdiye kadar mevcut ekibimiz hiç değiştirilmemişti. Bu konuda çok konuşulmasına rağmen özellikle uçuş ekibimize yansıyan bir rotasyon ne yazık ki gerçekleşmemişti.

Soğuk bir Şubat günü Vic üs harekat odasına girdi. Bu benim için tam bir sürprizdi. Hem de ne sürpriz! Kısa, güçlü yapılı vücuda sahip genç adam benim masama kadar gelip selam verip şöyle tekmil verdi:'Kıdemli Üsteğmen Muzaffer Erdönmez, 1943-130, Pilot, Türk Hava Kuvvetleri, Emir ve Görüşlerinize Hazırım.'

Üzerindeki giysileri de oldukça yıpranmış görünüyordu. Daha sonra öğrendiğime göre bütün elbisesi üzerindekilerden ibaretti. Türk Üsteğmen masamın iki adım önünde hazırol vaziyetinde beklerken Türk Birliği’nin Kore’de savaştığını hatırladım.

-‘Yanında Form-5 ve emirlerini getirdin mi? Uçuş durumunu incelemek istiyorum’ diye sordum.

-‘Hiç bir şey getirmedim efendim.B-26’larda çok uçuşum var. Ama hiçbir yazı ya da doküman yok.’

Bu kadarı benim için çok fazlaydı. Ama yeni bir uçucu personele sahip olma düşüncesi fikirlerimin netleşmesine yardımcı oldu. Bizim yabancıya şüphe ve saygıyla karışık şöyle bir baktım. Belki B-26 Invader’leri harpte uçurabilirdi ama bunu bana ispatlaması gerekirdi.

Vic’in daha önce B-26’larda Harbe Hazır bir uçucu olduğunu gösteren hiçbir uçuş kaydı olmadığından, dikkatli bir şekilde üst makamların izniyle hareket etmeye karar verdik. O’nu bir dizi testten geçirdik; stall ve tek motorlu egzersizler, bir dizi iniş kalkış çalışmaları, touch-and-go ,maksimum güç ile kalkış gibi… Vic’i silâhçı pozisyonunda da denedik.

Harekât subayı yardımcılarından Russ Barnen, Vic’in silâhçı pozisyonundaki performansını ölçmek için görevlendirilmişti. Barnes, yetenekleri ve bilgisiyle herkeste saygı uyandıran bir pilottu. Barnes sınava tabi tuttuğu pilotları ‘O.K.’ ya da ‘uçamaz’ şeklinde değerlendirir, fazla ayrıntıya girmeyi sevmezdi. Vic ile uçuşundan sonra konuşmamız şu şekilde oldu:

-‘Nasıl gidiyor Russ?’
-‘O iyi bir pilot!..’
-‘Nasıl yani? Ne yaptı uçuşta?’
-‘Uçuşunu izledim.’
-‘Nasıl?’
-‘Bilmiyorum ama ben bu VIC’in uçuşuna hayran kaldım.’

Daha sonra da Vic hakkındaki düşüncelerini öğrenmek için seyrüsefer subayı olarak aynı uçuşta bulunan Bob Stonner’a sordum. Bob’un değerlendirmesi şöyleydi:

-‘Vic’i çok iyi tanımıyorum ama, sana şunu söyleyebilirim: O, bizim düşmanlarımıza şahsi kini olan çok kararlı bir asker. Saldırılarına hedefini tamamen tahrip edene kadar devam ediyor. O’nun sakin hali bu durumunu görmemizi engelliyor.’

-‘Ben kariyerim boyunca birçok pilotla uçtum ve göğsünde böylesine ateş taşıyanı hiç görmedim.’
Bu kadar yıl sonra, hâlâ O’nun kendine olan mutlak güvenini hatırlayabiliyorum.”

Vıc, tam on yedi muharebe uçuşunda görev yaptı.

Ütğm. ERDÖNMEZ, 21 Nisan 1951 tarihinde Kuzey Kore’de savaş görevi alan B-26 hafif bombardıman tayyare kolunda bir B-26 tayyaresinin pilotu olarak bulunuyordu. Uçağında Seyrüsefer Subayı ABD’li Yzb. Joseph L. Forbe, Silâhçı ABD’li Astsubay Bşçvş. Robert L. Allred idi.
Üsteğmen ERDÖNMEZ, bu görevi sırasında şehit düştü. 452 nci Bombardıman Filosu Komutanı Tuğgeneral Luther W. Sweester Jr, ERDÖNMEZ'in uçağının düşüşünü şöyle anlatmaktadır:

"Ütğm. ERDÖNMEZ, 21 Nisan 1951’te, Kuzey Kore’de savaş vazifesi alan 6’lı B-26 Hafif Bombardıman Tayyare Kolu’nda bir B-26 tayyaresinin pilotuydu.

Hedef, Wonch' ang-ni civarındaki demiryolu idi.

Filo, ilk taarruzu hiç bir kaza olmaksızın yaptı. Fakat, ikinci hücum esnasında, Ütğm. ERDÖNMEZ tarafından pilote edilen tayyarenin bir motorunda yangın çıktığı halde tırmandığı, takriben 4 mil uzaktan görüldü.

Takriben 3 500 fitten, tahminen 800 fite kadar yatarak indi ve bu irtifada sola virile girerek düşmeye devam etti ve çok kısa süre sonra çakıldı.
Yanmakta olan enkaz üzerinde yapılan müteaddit uçuşlarda hayat eserine tesadüf edilemedi.

Tayyarenin ateş aldığının ilk görülmesinden sonra, mürettebatın tayyareyi terk edip etmediği bilinmemekle birlikte, herhangi bir paraşütün açıldığı da görülmedi.

Filonun mütebaki tayyareleri tarafından düşmanın yerden ateş açması görülmemiştir.

Çakılma yeri Kuzey Kore’de, Wonch' ang-ni şehrinin takriben 3 mil kuzeydoğusundadır.

Muzaffer ERDÖNMEZ, Şubat ayında, Komutanlığa iltihak ettiğinden beri Amerikalı arkadaşlarının en yüksek saygılarını kazanmaya muvaffak oldu. O sadece herkesin sevgisini en çok kazanan bir subay olmakla kalmamış, aynı zamanda 729 ncu Bombardıman Skadronunun en iyi pilotu olmuştur. "
Gözünü budaktan sakınmayan bir cesarete sahip bir savaş pilotu olan Ütğm. Muzaffer ERDÖNMEZ’in hayatını kaybetmesi, tüm filoda derin üzüntü yarattı.

Amerikan Pasifik 5 nci Hava Kuvvetleri, onun adına bir anma töreni düzenledi.

Türkiye Cumhuriyeti döneminin ülke toprakları dışındaki ilk hava savaşı şehidi olan Ütğm. Muzaffer ERDÖNMEZ, Amerika Başkanı tarafından “Hava Madalyası” ( The Air Medal) ile onurlandırıldı.

Üsteğmen Muzaffer ERDÖNMEZ, Kore Tugayı’nın Kore’ye ayak bastığı andan itibaren 21 Nisan 1951 tarihine kadar görevini onur ve şerefle yapmış, Türk tarihinin altın sayfaları arasındaki mümtaz yerini almıştır.

Ruhu şad olsun…

Allah rahmet eylesin, nurlar içinde yatsın, saygı ve hürmetle anıyor; Türk Milleti’nin şehitlerini her fırsatta hatırlamasını diliyoruz.

Unutulmamalıdır ki, şehitler, asıl unutulduklarında ölürler.

(*) Üsteğmen Muzaffer ERDÖNMEZ'in, gerek Hava Kuvvetleri Komutanlığı internet sitesindeki, gerek Hava Müzesi'ndeki biyografisinde "ABD Hava Kuvvetleri'ndeki bombardıman uçaklarında görev yapmasına izin verildiği" şeklinde ifadeler bulunmasına rağmen, henüz bu konuda bir belgeye ulaşılamamıştır.

(**) Üsteğmen Muzaffer ERDÖNMEZ için Türkiye'de yapılan cenaze töreninin tarihi tespit edilememiştir.)