Mona Lisa
Mona Lisa, (İtalyanca ve İspanyolca: “La Gioconda”; Fransızca: “La Joconde”), İtalyan Rönesans sanatçısı Leonardo da Vinci’nin eseridir. Tablodaki kadın, yüzündeki “gizemli gülümseme” ile sanat tarihinin bir parçası haline gelmiştir.
Leonardo, “Mona Lisa” tablosu için çalışmalarına 1503 yılında başladı ve eseri tamamlaması üç-dört yıl sürdü. Eser, şu anda Fransa’daki Paris – Louvre Müzesi’nde sergilenmektedir. Ayrıca tablonun güvenliği gelişmiş bir X-ışını sistemiyle sağlanmaktadır.
Mona Lisa Gülümsemesinin Sırrı
Leonardo da Vinci’nin 500 yıl önce resmettiği Mona Lisa’nın gülümsemesi “çözümlendi.” Hollanda’daki Amsterdam Üniversitesi’nden matematikçiler, sanat tarihçileri ve bilgisayar mühendisleri, Mona Lisa’nın yüzündeki ifadeyi ve duygularını analiz eden bir bilgisayar yazılımıyla tabloyu inceledi.
Kutsal Kase tartışmalarının da merkezine oturan tablo ve ifade ettikleri, yüzyıllardır bilim adamları ve sanatçılar tarafından analiz edilmeye çalışılıyordu. “Newscientist” dergisinin haberine göre, yazılımda kullanılan bir algoritma (sistematik hesaplama) ile sanatın sırrı, bilim yardımıyla anlaşılmış oldu. Yazılım; dudak kıvrımı, göz kenarındaki kırışıklıklar gibi ana yüz hatlarını temel 6 duyguyla harmanlayarak sonuç üretiyor
Tek İfadede Dört Duygu
İşte “gizemli kadın”ın yüz ifadesinin şifresi:
Mutluluk: % 83
Küçümseme: % 9
Korku: % 6
Öfke: % 2
Yeni Doğum Yapan Kadın Gülümsemesi
Leonardo Da Vinci’nin 1503-1506 yıllarında yaptığı ve bir başyapıt olarak sanat tarihinde yerini alan resim, 2004 yılında, Kanada Ulusal Araştırma Merkezi’ndeki bilim insanları tarafından da özel üç boyutlu teknoloji kullanılarak inceleme altına alınmıştı. Louvre Müzesi’nin isteğiyle tabloyu üç boyutlu renkli lazer taramasından geçiren uzmanlar, hazırladıkları raporu açıkladı. Buna göre de, Mona Lisa’nın esrarengiz tebessümü, yeni doğum yapmış bir annenin gülümseyişi. Araştırmada, Mona Lisa’nın o zamanlar genellikle hamile ya da yeni doğum yapmış kadınların kullandığı çok ince ve saydam bir tülle boynundan aşağısını örttüğü tespit edildi. Uzmanlara göre; tablo, Mona Lisa’nın ikinci oğlunun doğumuna ithâfen yapıldı.
Sinemada Mona Lisa Gülümsemesi
Mona Lisa Gülüşü 2003 Columbia Pictures, Revolution Stüdyoları’nda yapılmıştır. Yönetmenliğini Mike Newell, senaryosunu Lawrence Konner ve Mark Rosenthal yazdığı filmde, Julia Roberts, Maggie Gyllenhaal, Kirsten Dunst, ve Julia Stiles rol almıştır.
Mona Lisa ve Darth Vader
1452- 1519 yılları arasında yaşayan Da Vinci, 1490-1495 yıllarında çalışmalarını ve çizimlerini aynada göründüğü gibi deftere kaydetme alışkanlığı geliştirdi. Bu şekilde kişisel düşünceleri sadece yansıma sırasında okunabiliyordu.Mona Lisa üzerinde benzer tekniği kullanan sanat ekspertleri, yaptıkları uygulama sonucunda gizli tuhaf şekilleri ortaya çıkardı. Yağlı boya ve gizemli güzelliğiyle dünyanın ilgi çekici tablosu olma özelliğini koruyan Mona Lisa’nın sanıldığı gibi yalnız olmadığı kanısına varan ekspertler, Mona Lisa tablosunda keşfedilen yüzün Yıldız Savaşları filminde kötü adam rolünde oynayan Darth Vader’e benzediğini açıkladı.
Mona Lisa ve Altın Oran
Tarihte görülebileceği gibi Sanatçılar bu özelliği kullanıp göze güzel görünen eserler meydana getirmişlerdir. Örneğin Mona Lisa tablosunun boyunun enine oranı altın oranı verir. Mona Lisa’nın yüzünün etrafına bir dikdörtgen çizdiğinizde ortaya çıkan dörtkenar bir altın dikdörtgendir. Bu dikdörtgeni, göz hizasında çizeceğiniz bir çizgiyle ikiye ayırdığınızda yine bir altın oran elde edersiniz. Resmin boyutları da altın oran oluşturmaktadır.
Modelin Kimliği
“Mona Lisa” tablosunda betimlenmiş olan kişinin kimliği kesinlikle belirlenememiş olmasına karşın; sanat tarihçileri, modelin kimliği ile ilgili pek çok fikir yürütmüş ve iddialarda bulunmuşlardır. Leonardo hakkındaki ilk biyografiyi yazan Vasari, dönemin önemli kişilerinden biri olan Francesco del Giocondo’nun eşi Mona Lisa’nın tabloda resmedilen kişi olduğunu düşünmüştür. Bu kişinin kimliği ile ilgili sayısız iddiadan sadece biridir. İşte bu nedenle “Mona Lisa”, aynı zamanda “Jocondo” olarak da anılır.
Bell Laboratuvarları’ndan Dr. Lillian Schwartz, Mona Lisa’nın, Leonardo’nun kendi-portresi olduğu fikrini ortaya atmıştır. Bunu savı, ortaya atarken dayandığı kanıtlar, sayısal analizler yardımı ile elde edilen, Leonardo’nun ve tablodaki modelin yüz özelliklerinin aynı olduğuna dair sonuçlardır. Ayrıca bazı iddialar da Mona Lisa’nın Leonardo Da Vinci’nin yanında çalışan bir kişi olduğu yönündedir. Doğruluğu kanıtlanmasa da bu yönde iddialar vardır. Tablonun en önemli özelliği ise bir tek fırça darbesi bile olmamasıdır.
Diğer Ayrıntılar
İncelemelerde kızılötesi yansıma tekniğini de kullanan araştırmacılar, ayrıca Mona Lisa’nın şimdiye kadar serbest olduğu düşünülen saçlarının, başın arkasında topuz yapılmış olduğunu fark etti. Saç topuzu, tarihçileri şaşırttı, zira Rönesans’ın bu tür saç bağlama tarzı, “kötü kız”lara mahsustu, oysa Mona Lisa, iyi bir aileden geliyordu ve bir ipek tüccarının karısıydı.
Da Vinci’nin tablosunda ayrıca hiçbir fırça izi belirlenemedi. Tabloda çok ince ve yekpare boya tabakası bulunduğu anlaşıldı. Eserde hiçbir parmak izi de tespit edilmedi, oysa bazı uzmanlar, sanatçının tabloyu parmaklarını kullanarak yaptığına inanıyordu.
Araştırmacılar, tabloda “Da Vinci Şifresi” romanındaki gibi bir esrar bulunmadığını da belirterek, eserin sadece sanatçının maharetini gözler önüne serdiğini vurguladı. Uzmanlar, tablonun hassas bir durumda olduğunu; ancak dikkatli bakılırsa çok fazla hasar görmeyeceğini belirtti. Konsey, raporunda; Mona Lisa’nın resmedildiği ahşap panelin sıcaklığa ve iklim değişikliklerine karşı hassas olduğunu yazdı. Ancak şu andaki koruma koşulları sürerse herhangi bir bozulmanın söz konusu olmayacağı açıklandı.
İncelemeye başlamadan önce Leonardo’nun çok konuşulan ve merak edilen “sfumato” tekniğiyle ilgili önemli detayları ortaya çıkarma sözü veren ekip, açıklamalarında bunun için daha fazla çalışma gerektiğini belirtti.
Esrarengiz gülüşü kitaplara ve filmlere konu olan genç kadının Francesco de Giocondo isimli Floransalı bir tüccarın eşi Lisa Gherardini olduğu biliniyordu. Gherardini’nin portresi, 500 yıldır milyonlarca insanın hayranlık ve merakını kazanmayı sürdürüyor. Tablonun bir başyapıt olarak popüler statüsü, 1911′de Louvre Müzesi’nden çalınmasıyla katmerlenmişti. Olay üzerine, Picasso’nun bile sorgulandığı çok geniş soruşturma başlatılmış, tablo iki yıl sonra bulunmuştu.
