Okula Başlayan Çocuklarda Tuvalet Kabusu

Çocukların okula uyumda karşılaştıkları sorunlardan biri de okulda tuvalete gitmek. Çocukların boyuna uygun olmayan lavabolar ve hijyenik olmayan tuvaletler, çocuğun evde alışık olduğu düzenden farklı gelince kullanmak istemiyor. Eve kadar tuvaletini tutan çocuklarda ise depresyondan bağırsak yırtılmalarına kadar sorunlar ilerleyebiliyor.Bu yıl ilkokul 1. sınıfa başlayan öğrenciler için okula uyum açısından oldukça önemli bir yıl. Aşırı titiz olan çocuklar, okul tuvaletlerine şüpheci yaklaşıyor ve o mekânı reddetme şeklinde bir duyguya kapılarak eve varıncaya kadar kendini sıkıyor. Araştırmalara göre kronik kabızlık yaşayan çocuklarda kaygı bozuklukları ve depresyona daha sık rastlanıyor. Vücudun anatomik yapısı gereği, belli bir yere kadar kendini tutan çocuk bir yerden sonra altına kaçırmaya başlıyor. Bu durum ise çocukta kendine güvensizlikle beraber, depresyona kadar varabiliyor. Bu sorunlara bir örnek İstanbul Yenibosna’da 1. sınıfa başlayan kız çocuk annesi S.Ü. Kızının çekingen olduğunu, tuvaleti gelse bile öğretmenine çekinip söyleyemediğini belirten anne, teneffüste tuvalete koşan kızının tuvalette sıra olunca altına kaçırdığını, sonra ağlayarak eve geldiğini ve bir daha okula gitmek istemediğini belirtiyor.Okul tuvaletlerinde bir başka sorun ise çocukların mahremiyetiyle ilgili. İstanbul Ümraniye’de N.P. isimli anne ise oğlunun 1. sınıfta okul tuvaletinde arkadaşlarının oğlu tuvaletteyken kapıyı açtığını, oğlunun utanıp uzun süre okula gitmek istemediğini söylüyor.

İstanbul Mecidiyeköy’de bir ilkokulda psikolojik danışman olan G.E., okulların açılmasından bu yana 1. sınıf velilerinden okulda nöbet tutanlar olduğunu, çocukları tuvalete gittiğinde onlara eşlik edip, temizliklerini yaptığını dile getiriyor ve “Bu öğrencilerin bir gün annesi, bir gün babası, hatta bazen anneanneleri okula gelip nöbet tutuyor. Bu durumun son derece yanlış olduğunu, çocukların kendi başına tuvalete gitmeyi öğrenmesi gerektiğini söylesek de bizi dinlemiyorlar.” diyor.Çocuklar kendini sıkmaktan kabız oluyorHer çocuğun evinde temiz bir tuvalet kullandığını, okula gelince karşılaştığı umumi tuvaletleri yadırgayıp, kullanmayı reddettiğini belirten Fatih Üniversitesi Hastanesi Çocuk Psikiyatristi Yrd. Doç. Dr. Ceyhun Caferov, “Okulda tuvalete gitmek istemeyen çocuklar kendini sıkmaktan kronik kabız oluyor. Bu ise bağırsak yırtılmalarına yol açıyor.” diyor. Arkadaşları tarafından alay konusu olabilen bu çocukların okulda başarılı olamayacağını belirten Caferov, “Çocuklar çevrelerini gözlemleyerek neyin normal olduğu fark ederler. Sınıf arkadaşları okul tuvaletini kullanırken, kendisi kullanamayan çocuk, kendisinde bir problem olduğu, eksik ve engelli olduğu hissine kapılabilir.” ifadelerini kullanıyor. Çocuklarda tuvalet eğitiminin 4 yaşında tamamlanmış olması gerektiğini belirten Caferov, çoğu ailenin çocuğun tuvaletten sonraki temizliğini üstlendiğini, problemin bundan kaynaklandığını kaydediyor. Zira çocuklar tuvalete gitse de bu kez temizliği için birine ihtiyaç duyuyor.

Caferov’a göre tuvaletten sonra temizliğini yapamayan çocuğun tuvalet eğitimi tamamlanmamıştır.Tuvalet fobisiyle ilgili neler yapılmalı?Okul tuvaletleri hijyenik olmalı.Lavabo boyları çocuklara uygun olmalı.Tuvalet kapılarında çocuklar tarafından rahatça kullanılacak güvenlik kilidi olmalı.Çocuklara tuvaleti kullandıklarında mekânı ve bedenlerini nasıl temizleyecekleri öğretilmeli.Çocuklara okul tuvaletinin binanın neresinde olduğu gösterilmeli.Ders esnasında ihtiyaç duyunca öğretmeninden nasıl izin isteyeceği öğretilmeli.Okul tuvaletlerinde hem klozet hem alaturka modeller yer almalı.Tuvalet eğitimi tamamlanmamış çocuklara daha geç olmadan destek olunmalı.Çocuklarda tuvalet kullanımını etkileyen kronik bir rahatsızlık varsa (böbrek yetmezliği, kronik kabızlık vb.) mutlaka öğretmeni ile paylaşılmalı. Dönemsel ortaya çıkan ishal ve kabızlık gibi problemler için de öğretmen bilgilendirilmeli.