Roma Su Kemerleri Yapılışı Ve Tekniği

Roma su kemerleri antik dünyadan günümüze en etkileyici kalıntılardan biridir. Bir zamanlar Roma İmparatorluğu'ndaki kentler için kritik öneme sahip olan su yolları, su içme, banyo ve tarım için tatlı su getiriyordu. Birçok Roma yapımı su kemeri bugün hala varlığını sürdürmektedir ve hatta bazıları binlerce yıl önce inşa edilmiş olmalarına rağmen, güçlerini kanıtlamak istercesine hala çalışmaktadır. Romalıların böylesine büyük ve karmaşık yapıları, günümüzde alıştığımız inşaat araçları ve kaynakları olmadan nasıl inşa ettiklerini düşünmek zor. Peki, bu su kemerlerini nasıl yaptılar?

Roma su kemerleri yerçekimi hesap edilerek inşa edilmiştir?​

Romalılar suyun uzun kilometreler ilerlemesini sağlamak için göllerden ve kaynaklardan aşağıya doğru yönelen su kemerleri yaparak yerçekiminin sihrini kullanmasını sağlıyorlardı. Suyun yeterli ve doğru hızda ilerlemesini mümkün kılmak için yıllarca süren ölçme, arazi analizi ve planlama çalışmaları yapılmıştır – su çok hızlı akarsa taş aşınır, çok yavaş olursa da su durgunlaşır ve kirlenerek içilemez hale gelirdi. Romalılar arazinin konumunu ölçmek için groma, chorobates ve dioptra adı verilen ekipmanlar yapmıştır. Bu ekipmanlarla suyun doğru hızda akması sağlandı. Romalılar yer yer suyun yokuş yukarı akmasını sağlamak için basınçlı sifonlardan yararlanmış olsalar da, çoğunlukla kilometrelerce uzakta olsa bile su kaynaklarını eğimli arazilere yönlendirmeleri daha uygun bir hareketti. Katmanlı, kemerli köprüleri derin vadileri dolduruyor ve su günümüzün aksine açık havada üstten ilerliyordu. Romalılar kendilerine özgü kemerli köprülerini en yüksek su ağırlığını taşıyacak şekilde inşa etmişlerdir. Çünkü çok dikkat etmesek de, su ağırdır.

Roma su kemerlerinin aslında bir kısmı açıktaydı​

Bugün karşımıza çıkan su kemeri kalıntılarının hepsi yerin üstündeymiş gibi görünüyor. Fakat Romalılar suyun geliş yerine göre oldukça karmaşık yeraltı boru düzenekleri kurmuşlardır. Hatta, yer üstündeki kemer kalıntıları genel su sisteminin %20'sini oluşturuyordu. Romalı mühendisler çok parlak insanlardı. Su kemerlerini erozyona uğramaması ve etrafındaki tarla ve köylerden gizli kalması için yer altına inşa etmişlerdir.

Su kemerlerinden gelen su nasıl dağıtılırdı?​

Romalılar toprakta derin bölgeler oluşturmak için gece gündüz çalışmak zorundaydı. Daha sonra suyun toprağa sızmasını önlemek için bunları kille kapattılar. Su, bu kil borular boyunca dağlardan şehre doğru ilerliyor, bazen yokuş aşağı yaklaşık 80-90 kilometre yol alıyordu. Romalılar bu taze kaynak suyunu castellum adı verilen bir ana depoda biriktiriyordu. Buradan, kurşundan yapılmış daha küçük borular suyu başka bir ikincil depoya ve buradan da kentteki çeşmelere, hamamlara ve eğer gerçekten güçlü bir aileye mensupsanız özel evinize kadar gelen daha küçük borulara aktarıyordu. Romalılar, hem inşaat sırasında hem de yapımı tamamladıktan sonra yerin altındaki süreçleri kontrol etmek için, bu karmaşık yeraltı sistemlerine ulaşma imkanı sağlayan giriş noktaları ve şaftlar inşa ettiler.

Roma su kemerlerinde volkanik çimentolar kullanılmıştır​

Romalılar su kemerlerini ve diğer ilgili yapıları taş, tuğla ve bunları bir arada sıkı sıkıya tutan ve pozzolana olarak bilinen volkanik bir çimento karışımının desteğiyle inşa etmişlerdir. Roma su kemerlerinin günümüze kadar sağlam kalmasını sağlayan ve birçoğunun hala ayakta durmasının nedeni bu sıra dışı, yenilikçi maddeydi. Romalılar kayayı, tuğlayı ve çimentoyu yerine yerleştirirken, günümüz inşaat iskelelerine benzeyen ahşap yapılar kullanmışlardır.

Roma su kemerlerinin yapımında büyük bir insan gücüne ihtiyaç vardı​

Su kemerlerinin yapımı yıllarca devam ederdi. Romalılar tüm taş taşıma, çukur kazma ve diğer inşaat işleri için Romalı köleleri çalıştırırdı ki bu da ölüme yakın bir iş deneyimi demekti.

Roma su kemerleri inşa edildikten sonra imparator, sorunsuz iş gördüğünü test etmek ve köleleri veya görevlileri onarım ve geliştirme gerektiren noktalara yollamak için bir 'Curator Aquarum' (veya su yöneticisi) çalıştırırdı. Roma su kemerlerinin sıklıkla bakıma ihtiyacı vardı ve etkileyici bir şekilde Romalılar, suyu hasar görmüş borulardan alternatif bir boruya yönlendirmek için 'savak kapıları' olarak bilinen özel vanalar dahi eklemişlerdi.

İmparatorluk ilerledikçe, bu tür zor işleri yapabilecek köle sayısı hızla azaldı ve bu durum, antik Roma'nın çöküşüne yol açan çeşitli parçalarından biriydi.