ceylannur
Yeni Üyemiz
Okaliptüs: (Eucalyptusbaum / Heberbaum / Eucalyptus / Ökaliptüs / Sitma agaci) Haziran-temmuz aylari arasinda
mor renkli çiçekler açan büyük agaçlardir. Yaprak sekli bitkinin yasina göre degisir. Gençlerde sapsiz
oval
açik yesil; yaslilarda ise uzunca sapli
orak seklinde
derimsi ve koyu yesildir. Çiçekler morumsu kirmizi renkte olup
her bir yapragin koltugunda birkaçi bir arada bulunur. Meyve küçük ve çok miktarda tohum tasiyan oval sekilli bir kapsüldür. Ana vatani Avustralya olan bu agaç
halk arasinda sitma ve kinin agaci olarak da taninmaktadir.
Anadolu’ya ilk defâ
Mugla vilâyetinin Fethiye kazâsinda Dalaman’da bir çiftlik kuran Misir Hidivi Abbas Hilmi Pasa tarafindan
süs agaci olarak sokulmustur. Diger taraftan Mersin-Adana demiryolu ugragindaki istasyonlarda 1886 yilinda Fransizlar tarafindan istasyon agaci olarak kullanilmistir. 1830’a dogru Avustralya’dan Italya’ya getirilen çesitli cins ökaliptüslerin kis olmasi dolayisiyla çogunlugu kurudugundan bu agacin yumusak iklimde yasamadigi kanaatine varildi. 1852’de Cezayir’de tekrar denendi. Daha sonra da Kuzey Afrika ve Güney Avrupa’da denenerek sicak mintikalarda yetisecegi anlasilmistir. 1893’te
Osmanli Devleti idâresinde bulunan Suriye’de M.H. Morel
Beyrut’taki mâlikânesinde çok miktarda ökaliptus yetistirmis ve bu mâlikânesine Lâtince olarak “Villâ Eucalypta (Ökaliptüs Köskü) adini vermistir. Çok miktarda ökaliptus bugün Afrika
Avrupa
Asya sicak iklimlerinde yetistirilerek
iktisâdî
sihhî maksatlarla dünyânin her kitasinda üretilmekte ve gün geçtikçe de ragbet bulmaktadir. Ökaliptus agaçlari
çok yüksek olan kâbiliyeti
fazla miktarda toprak suyunu alip havaya vermesi sâyesinde bataklik yerlerin kurutulmasinda insanliga olan hizmetlerinin taninmasini müteakip
yalniz Avustralya’da olan gelisme alani kisa bir zamanda çok genislemistir. Bir ökaliptus agacinin yilda ortalama 250 ton suyu alip havaya verdigi tecrübelerle anlasilmistir. 1938’den beri
yurdumuzun güney batakliklarinda da yetistirilmesine büyük önem verildi ve kisa zamanda çok ümit verici neticeler alindi. Tarsus’un Karabucak batakliginin kurutulmasiyla bölgede
sitma hastaliginin yayilmasinda önemli rol oynayan sivrisinegin nesli kesildi.
Çesitleri: Yüzden fazla çesidi olmakla birlikte
taninmis ve önemli çesitlerinden bâzilari sunlardir:
1. Eucalyptus alpina
2. Eucalyptus amplifolia
3. Eucalyptus amgydalina
4. Eucalyptus andreana
5. Eucalyptus calophylla
6. Eucalyptus citriodora
7. Eucalyptus cocciféra
8. Eucalyptus cordata
9. Eucalyptus cornuta
10. Eucalyptus cosmophylla
11. Eucalyptus diversicolor (Collossea)
12. Eucalyptus globulus
13. Eucalyptus gomphocephala
14. Eucalyptus leucoxilon
15. Eucalyptus robusta
16. Eucalyptus rostrata
17. Eucalyptus viminali
18. Eucalyptus longifolia.
Dünyânin birçok yerinde
bilhassa Brezilya’da
Kuzey Afrika veGüney Avrupa’da
Dogu ve Bati Asya’da bir zaman sitma saçarak insanlari ölüme sürükleyen korkunç batakliklar
bugün ökaliptus agacinin gölgesinde saglik ve varlik kaynagi olmustur. Ökaliptuslar
batakligi kurutarak etrafini da tarima elverisli hâle getirmektedir. Ökaliptus ormanlari
hava tesirlerini yumusatarak büyük rüzgârlara mâni olurlar
bitkilere zararli olan toz ve dumanlari tutarlar
firtina ve dolu zararlarini kismen önlerler. Üç yasindan büyük olan ormanlardaki çayir ve ot miktari da büyük ölçüde oldugundan
hayvanlarda verimi arttirmaktadir. Ayrica aricilikta da büyük faydalari görülmüstür. Ilk yillarda
aralarina misir ekilerek degerlendirilebilir. Yurdun güneyinde kurulan ökaliptus ormanlarindan
büyük ölçüde yakacak temin edilmektedir.
Kullanildigi yerler: Tâze yapraklarinin su buhari ile distillenmesi sûretiyle elde edilen ökaliptus
muhtelif cila
kafuru
çam sakizi ve z¤¤¤
yine bir nevi vernik olan kokulu reçine îmâlinde kullanilmaktadir. Halk hekimliginde
özellikle solunum yolu hastaliklarinda tercih edilir. Öksürügü keser
bogaz ve burun iltihaplarini giderir. Idrar yollarini temizler. Hâricen deri üzerine sürülmek sûretiyle antiseptik olarak da kullanilir. Ökaliptus yapraklari dogrudan dogruya kaynatilarak kullanildigi gibi
yaginin tipta da pekçok faydalari vardir. Ilâç olarak veya kaynatma ile bugu
koku hâlinde de kullanilir. Yapraklar nefes darligi
kabiz
balgam söktürücü olarak
hasere sokmalarina
her nevî ateslenmeye
nezle
nevralji
bronsit
romatizma
seker
üremi gibi hastaliklarda
yag veya eksitilerek sirke
toz sabun
pudra ve mâcun seklinde kullanilir. Ayrica ökaliptus kabuklarindan
kino reçinesi adi verilen ve içinde bol miktarda tanen bulunan bir madde
kuru damitim yoluyla elde edilmektedir. Yine ökaliptus odununun kuru damitimiyla elde edilen diger ürünler; 100 kilo odundan; 25-27 kilo kömür
7 kilo asit asetik
2 kilo alkol metilen
3 kilo katran elde edilebilir.
Anadolu’ya ilk defâ
Çesitleri: Yüzden fazla çesidi olmakla birlikte
1. Eucalyptus alpina
2. Eucalyptus amplifolia
3. Eucalyptus amgydalina
4. Eucalyptus andreana
5. Eucalyptus calophylla
6. Eucalyptus citriodora
7. Eucalyptus cocciféra
8. Eucalyptus cordata
9. Eucalyptus cornuta
10. Eucalyptus cosmophylla
11. Eucalyptus diversicolor (Collossea)
12. Eucalyptus globulus
13. Eucalyptus gomphocephala
14. Eucalyptus leucoxilon
15. Eucalyptus robusta
16. Eucalyptus rostrata
17. Eucalyptus viminali
18. Eucalyptus longifolia.
Dünyânin birçok yerinde
Kullanildigi yerler: Tâze yapraklarinin su buhari ile distillenmesi sûretiyle elde edilen ökaliptus
