Uçan Yılanların Sırrı Çözüldü
Uçmadan bahsedildiğinde aklımıza çoğu zaman kuşlar gelir. Oysa yeryüzünde uçan canlılar sadece kuşlar değildir. Asya topraklarında yaşam süren Chrysopelea paradisi türü yılanlar da bir nevi uçma işlemi gerçekleştirirler. 20 ile 40 metrelik bir mesafeyi havada süzülerek kateden bu canlılar incelendiğinde ortaya çok büyük bir yaratılış mucizesi çıkmaktadır. Chicago Üniversitesi biyologlarından Jake Socha, Singapur'daki bir hayvanat bahçesinde bu tür yılanlar üzerinde 6 yıl süren bir araştırma yürüttü. Erişkinlerinde uzunluğu 1 metreyi bulan bu uçan yılanların havada süzülebilme yeteneklerinin aerodinamiği hakkında daha önceleri hiçbir şey bilinmiyordu. Kuşların dışında sincap ya da kertenkele gibi bazı kara canlılarının ve bazı balıkların kısa da olsa belli mesafeleri uçarak yani havada süzülerek katettikleri bilinmektedir. Bu canlıların uçuşları gerçekten çok etkileyicidir. Ancak Chrysopelea yılanının uçuşu çok daha farklıdır. Bu uçuşu bilinen tüm uçuşlardan üstün kılan faktör, bu akrobatik yılanın havada süzülmede kullanacağı kanat, perdeli pençe vs gibi hiçbir uzantısının olmamasıdır. İnsanı en çok hayrete düşüren nokta ise bu canlının aerodinamik ya da biyomekanikle ilgili fizik kanunlarını bilmeden böylesine tehlikeli bir atlayışa kalkışmasıdır.
Peki ama hiçbir uzantısı ya da çıkıntısı olmayan uzun bir silindir nasıl olup da havada asılı kalarak hareket edebilir? Nasıl olup da gitmek istediği yöne doğru manevra yapabilir? Dahası nasıl olup da havada yapacağı ters bir hareket sonucu pozisyonunu kaybedip yere çakılmaz?
Bu soruların cevabını araştıran Jake Socha, "kanatsız" yılanların sırrını dijital kameralar ve uydu fotoğraflarını değerlendirmede kullanılan bir bilgisayar programı sayesinde açığa çıkardı ve çalışmasının detaylarını İngiltere'nin ünlü bilim dergisi Nature'da yayınladı. Derginin 8 Ağustos 2002 sayısında "Chrysopelea Paradisi Yılanlarının Süzülerek Uçuşunun Kinematiği" başlıklı makalede aktarılanlara göre yılan bu özgün uçuşu şu şekilde gerçekleştiriyor:
Yılan kalkışa geçmeden önce bir daldan aşağıya sarkıyor. Bu sırada bedeni J-şekilli bir görünüm sergiliyor. Aniden yukarıya doğru hareketlenen yılan bu şekilde daldan kendisini kurtarmış oluyor. Bedenini dümdüz hale getirmenin yanısıra, başından arkasına kadar tüm bedenini yassılaştırıyor. Bu yassılaşmayı kobra yılanlarının ense kısımlarında gerçekleşene benzetmek mümkün. Bu şekilde yılanın beden genişliği yaklaşık olarak iki misli hale geliyor.
Bu yılanın nasıl manevra yaptığı sorusuna Socha, "uçan canlıların çoğu, bir çeşit yaslanma tekniği kullanırlar. Yılan ise uçma işlemini bir taraftan diğerine dalgalanarak gerçekleştirir" cevabını vermektedir. Kuşlarda ya da süzülen sincaplarda olsun, havada yapılan manevralar, canlının bedenini belli bir tarafa yatırması sayesinde gerçekleşir. Yılan ise sola yaslansa da sağa yaslansa da aynı silindirik yapısını koruyacağından bu bir fayda vermez. Oysa manevrada dalgalanma tekniğini kullanan yılan havada son derece çeviktir. Chrysopelea paradisi yılanının manevra kabiliyeti o kadar üstündür ki havada yönünü 90 dereceye kadar aniden değiştirebilir. Söz konusu araştırmada, yılanın bir ağaca çarpmamak için havada kolaylıkla yön değiştirebildiği gözlemlenmiştir.
Bir uçak gemisinden yatay kalkış yapan bir jet pilotu için kısacık kalkış pistinde göstereceği beceri çok önemlidir. Eğer pilot yeteri kadar hızlanamaz ve uçağın burnuyla kanatlardaki flapları ayarlayamazsa derhal suya çakılacaktır. İşte yılanın uçuşa kalkışında da benzer bir durum söz konusudur. Yılanın kalkış anında kendisini hızla ileriye itmesi saniyenin onda birinden az bir sürede gerçekleşir. İşte bu kısacık sürede bedenin de derhal yassılaşması gerekir. Aksi takdirde derhal yere çakılacaktır. Bu hareketin biyomekaniği, yani bedensel parçaların birbirleriyle hangi ilkeler doğrultusunda çalışıp hareket oluşturabildiklerinin detayları ise bilim adamları için hala bilinmez bir konudur.
Uçan Yılanlardaki Uçuş Mekanizması Bir Tasarım Harikasıdır
Yılanın havada bulunduğu sırada bir grup kas yassılaşmayı sağlarken bir diğer grup kas havadaki S şekilli dalgalanma hareketini kontrol eder. Bu iki kas grubunun uygun şiddette ve şekilde kasılması yılan için hayati önem taşır. Bu kasların kasılmasını sağlayan faktör ise sinir hücrelerinden gelen sinyallerdir. Sinir hücrelerinden bu kaslara her an çok sayıda emir ulaştırılır. Bu emirlerin her birinde, örneğin, saniyede yüz emir alan bir kasın aldığı 100 emirde de, kasılma şiddeti ihtiyaca göre an ve an hesaplanarak aktarılır. Ancak yılanın sinir hücrelerinden kaslarına tek yönlü bir haberleşme yeterli olmaz. Yılanın kaslarının alınan emir doğrultusunda aldıkları pozisyon sinir hücrelerine haber verilerek harika bir kontrol mekanizması sağlanmış olur.
Onbinlerce sinir ve kas hücresi arasında durmaksızın sürdürülen bu mekanizma olmasaydı, yılanın bazı kasları kasıldığı halde bazı bölümleri kasılmayacak sonuçta yılan tepe taklak bir şekilde hızla yere çakılacaktı. Socha 6 yıl boyunca Singapur hayvanat bahçesindeki 10 metrelik bir kuleden (3 katlı bir bina yüksekliği) atlayan yılanları gözlemlemiş, tek bir yılanın dahi yaralanmadığını bildirmiştir. Şüphesiz yılanların böylesine uzun bir mesafeyi hiç yaralanmadan uçabilmeleri vücutlarındaki bu olağanüstü kas yapısından kaynaklanmaktadır. Ancak unutulmamalıdır ki böylesine kompleks bir kas yapısı ya da yılanın üstün anatomisi yüzyıllarca beklense dahi kendi kendine, tesadüfen oluşabilecek bir mekanizma değildir. Kuşkusuz Chrysopelea paradisi yılanındaki bu tasarımı, yüce Rabbimiz belli bir plan dahilinde kusursuz olarak yaratmıştır.
Uçmadan bahsedildiğinde aklımıza çoğu zaman kuşlar gelir. Oysa yeryüzünde uçan canlılar sadece kuşlar değildir. Asya topraklarında yaşam süren Chrysopelea paradisi türü yılanlar da bir nevi uçma işlemi gerçekleştirirler. 20 ile 40 metrelik bir mesafeyi havada süzülerek kateden bu canlılar incelendiğinde ortaya çok büyük bir yaratılış mucizesi çıkmaktadır. Chicago Üniversitesi biyologlarından Jake Socha, Singapur'daki bir hayvanat bahçesinde bu tür yılanlar üzerinde 6 yıl süren bir araştırma yürüttü. Erişkinlerinde uzunluğu 1 metreyi bulan bu uçan yılanların havada süzülebilme yeteneklerinin aerodinamiği hakkında daha önceleri hiçbir şey bilinmiyordu. Kuşların dışında sincap ya da kertenkele gibi bazı kara canlılarının ve bazı balıkların kısa da olsa belli mesafeleri uçarak yani havada süzülerek katettikleri bilinmektedir. Bu canlıların uçuşları gerçekten çok etkileyicidir. Ancak Chrysopelea yılanının uçuşu çok daha farklıdır. Bu uçuşu bilinen tüm uçuşlardan üstün kılan faktör, bu akrobatik yılanın havada süzülmede kullanacağı kanat, perdeli pençe vs gibi hiçbir uzantısının olmamasıdır. İnsanı en çok hayrete düşüren nokta ise bu canlının aerodinamik ya da biyomekanikle ilgili fizik kanunlarını bilmeden böylesine tehlikeli bir atlayışa kalkışmasıdır.
Socha bu hayret verici durumu şu şekilde açıklamakta: "İster doğada yaşayan bir canlı olsun ister insan yapımı bir makine olsun, bu yılan gibi uçabilen hiçbir şey yoktur, çünkü ileriye giderken aynı zamanda farklı bir yöne de hareket etmektedir". (Nature 418, 603-604 (8 Ağustos 2002)
"Kanatsız" Yılanların Sırrı
Peki ama hiçbir uzantısı ya da çıkıntısı olmayan uzun bir silindir nasıl olup da havada asılı kalarak hareket edebilir? Nasıl olup da gitmek istediği yöne doğru manevra yapabilir? Dahası nasıl olup da havada yapacağı ters bir hareket sonucu pozisyonunu kaybedip yere çakılmaz?
Bu soruların cevabını araştıran Jake Socha, "kanatsız" yılanların sırrını dijital kameralar ve uydu fotoğraflarını değerlendirmede kullanılan bir bilgisayar programı sayesinde açığa çıkardı ve çalışmasının detaylarını İngiltere'nin ünlü bilim dergisi Nature'da yayınladı. Derginin 8 Ağustos 2002 sayısında "Chrysopelea Paradisi Yılanlarının Süzülerek Uçuşunun Kinematiği" başlıklı makalede aktarılanlara göre yılan bu özgün uçuşu şu şekilde gerçekleştiriyor:
Yılan kalkışa geçmeden önce bir daldan aşağıya sarkıyor. Bu sırada bedeni J-şekilli bir görünüm sergiliyor. Aniden yukarıya doğru hareketlenen yılan bu şekilde daldan kendisini kurtarmış oluyor. Bedenini dümdüz hale getirmenin yanısıra, başından arkasına kadar tüm bedenini yassılaştırıyor. Bu yassılaşmayı kobra yılanlarının ense kısımlarında gerçekleşene benzetmek mümkün. Bu şekilde yılanın beden genişliği yaklaşık olarak iki misli hale geliyor.
Yılan hızlandıkça kafasını ve kuyruk ucunu ortaya doğru kaldırıyor ve bir yandan diğerine geniş bir S şeklinde dalgalanıyor. Yılanın bu hareketi, masa üzerindeki bir kamçının bir uçtan diğer uca dalgalanmasına benziyor.
Dalgalanarak UçmakBu yılanın nasıl manevra yaptığı sorusuna Socha, "uçan canlıların çoğu, bir çeşit yaslanma tekniği kullanırlar. Yılan ise uçma işlemini bir taraftan diğerine dalgalanarak gerçekleştirir" cevabını vermektedir. Kuşlarda ya da süzülen sincaplarda olsun, havada yapılan manevralar, canlının bedenini belli bir tarafa yatırması sayesinde gerçekleşir. Yılan ise sola yaslansa da sağa yaslansa da aynı silindirik yapısını koruyacağından bu bir fayda vermez. Oysa manevrada dalgalanma tekniğini kullanan yılan havada son derece çeviktir. Chrysopelea paradisi yılanının manevra kabiliyeti o kadar üstündür ki havada yönünü 90 dereceye kadar aniden değiştirebilir. Söz konusu araştırmada, yılanın bir ağaca çarpmamak için havada kolaylıkla yön değiştirebildiği gözlemlenmiştir.
Bir uçak gemisinden yatay kalkış yapan bir jet pilotu için kısacık kalkış pistinde göstereceği beceri çok önemlidir. Eğer pilot yeteri kadar hızlanamaz ve uçağın burnuyla kanatlardaki flapları ayarlayamazsa derhal suya çakılacaktır. İşte yılanın uçuşa kalkışında da benzer bir durum söz konusudur. Yılanın kalkış anında kendisini hızla ileriye itmesi saniyenin onda birinden az bir sürede gerçekleşir. İşte bu kısacık sürede bedenin de derhal yassılaşması gerekir. Aksi takdirde derhal yere çakılacaktır. Bu hareketin biyomekaniği, yani bedensel parçaların birbirleriyle hangi ilkeler doğrultusunda çalışıp hareket oluşturabildiklerinin detayları ise bilim adamları için hala bilinmez bir konudur.
Uçan Yılanlardaki Uçuş Mekanizması Bir Tasarım Harikasıdır
Yılanın havada bulunduğu sırada bir grup kas yassılaşmayı sağlarken bir diğer grup kas havadaki S şekilli dalgalanma hareketini kontrol eder. Bu iki kas grubunun uygun şiddette ve şekilde kasılması yılan için hayati önem taşır. Bu kasların kasılmasını sağlayan faktör ise sinir hücrelerinden gelen sinyallerdir. Sinir hücrelerinden bu kaslara her an çok sayıda emir ulaştırılır. Bu emirlerin her birinde, örneğin, saniyede yüz emir alan bir kasın aldığı 100 emirde de, kasılma şiddeti ihtiyaca göre an ve an hesaplanarak aktarılır. Ancak yılanın sinir hücrelerinden kaslarına tek yönlü bir haberleşme yeterli olmaz. Yılanın kaslarının alınan emir doğrultusunda aldıkları pozisyon sinir hücrelerine haber verilerek harika bir kontrol mekanizması sağlanmış olur.
Onbinlerce sinir ve kas hücresi arasında durmaksızın sürdürülen bu mekanizma olmasaydı, yılanın bazı kasları kasıldığı halde bazı bölümleri kasılmayacak sonuçta yılan tepe taklak bir şekilde hızla yere çakılacaktı. Socha 6 yıl boyunca Singapur hayvanat bahçesindeki 10 metrelik bir kuleden (3 katlı bir bina yüksekliği) atlayan yılanları gözlemlemiş, tek bir yılanın dahi yaralanmadığını bildirmiştir. Şüphesiz yılanların böylesine uzun bir mesafeyi hiç yaralanmadan uçabilmeleri vücutlarındaki bu olağanüstü kas yapısından kaynaklanmaktadır. Ancak unutulmamalıdır ki böylesine kompleks bir kas yapısı ya da yılanın üstün anatomisi yüzyıllarca beklense dahi kendi kendine, tesadüfen oluşabilecek bir mekanizma değildir. Kuşkusuz Chrysopelea paradisi yılanındaki bu tasarımı, yüce Rabbimiz belli bir plan dahilinde kusursuz olarak yaratmıştır.
