Yaratanların en güzeli

Muminun suresi ayet 14 ilginç bir ayettir. Bu ayette yüce Allah kendisini "yaratanların en güzeli" olarak tanımlar. Tefsirlerde bu tanımlamayla ilgili değişik yorum ve açıklamalar yapılmıştır. Örneğin bazıları bununla kastedilenin Allah’ın yaratma fiillerinin çokluğu – çeşitliliği olduğu iddiasında bulunmuştur. Modern zamanlardan önce yaşayan alimlerin bu tanımlamaya değişik anlamlar yüklemesi anlaşılabilir bir durum olsa da, bugünkü tefsircilerin bu tanımlamanın aslında neye işaret ettiğini hala kavrayamaması gerçekten çok şaşırtıcıdır (ve bir o kadar da öğretici).

Bazıları bu ayetle ilgili olarak "Allah’tan başka yaratan mı var?" sorusunu sorarlar. Bana göre bu tanımlama doğrudan doğruya Allah’tan başka bir yaratıcı varlığa atıfta bulunmaktadır: İnsan… Yüce Allah bu tanımlama ile kendisinin yanında insanı da "yaratıcılar" sınıfına dahil etmektedir. Modern zamanlarda yaşayan bizler için bunu anlamak o kadar zor olmasa gerek! İnsan ırkının geliştirdiği medeniyete bir bakın, yeter! İnsan ırkı geliştirmiş olduğu bilim, teknoloji ve sanat ile rüştünü ispatlamış bir "yaratıcı" türdür. Bunda biz dindarların rahatsızlık duyacağı bir şey yoktur. Bu durum zaten yüce Allah’ın en başından beri insan ırkından beklediği şeydir. Yüce Allah’ın melekleri (ve İblis’in şahsında cinleri) ilk insana secdeye çağırırken "bildiği" şey işte buydu: "İnsan yaratıcı bir varlıktır".

Konuyla ilgili ayetler: Yazımıza konu olan ilk ayette yüce Allah’ın, kendisini "yaratanların en güzeli" olarak vasıflarken, insanın yaratılış aşamalarından bahsetmesi son derece manidardır.

Allah bununla bize bu yaratıcı varlığı (insanı) yaratanın kendisi olduğunu ve yaratabilen bir varlık yaratmanın yaratmada varılabilecek son nokta olduğunu anlatmaktadır. İnsan yoktan var edemez, ama var olanı kullanarak geliştirdiği ürünlere bakarsak ne denmek istendiğini daha iyi anlarız. Allah "yaratanların en güzelidir". Çünkü O yaratabilen bir varlık yaratmıştır. Buradan da anlıyoruz ki yüce Allah’ın amacı insanın yaratıcı yönünü ortaya çıkarmaktır. Bu ayet yüce Allah’ın insanın medeniyet kurmasını ve teknoloji/sanat/bilim geliştirmesini amaçladığının bir göstergesidir.

İkinci ayette ise insandan "Allah’ın halifesi" olarak bahsedilmektedir. Bunun en önemli sebebi yine insanoğlunun yaratıcı yönü olsa gerek…
Hayatının oldukça uzun bir dönemini ateist olarak geçirdikten ve ateizmi savunan pek çok eserler verdikten sonra, fikrini değiştiren ve “Bir Tanrı var” diyerek deizme dönen ünlü İngiliz filozof Anthony Flew, yaşadığı dönüşümü anlattığı kitabı “There is a God” adlı eserinde Nobel ödülü sahibi George Wald’ın şu görüşüne yer vermekte ve buna katıldığını söylemektedir: bir deist olarak Tanrı’nın planını ve evrende insan varlığının anlamını işte böyle kavrıyor: “Yaratan bir varlık yaratmak”.

Bu noktada farkına varılması gereken bir husus, bu “yaratıcı varlığın” tek tek insanlar olmayıp, “insanlık” olduğudur. Nasıl ki bir karınca kolonisi tek tek karıncaların toplamından fazla bir şeyse, insanlık ta bireylerin toplamından fazla bir şeydir. Bu açıdan bakılırsa, Kuran’da geçen “Ben insanları ve cinleri sadece bana ibadet etmeleri için yarattım” ayeti, “yaratanların en güzeli” ifadesi ile uyumlu olarak anlaşılır. Bireyler iman ve ibadet için yaratılmış olsalar da, onlardan oluşan sistem (insanlık) “yaratmak” için yaratılmıştır.

Son bir söz de Kuran’da "yaratanların en güzeli" ifadesinin kullanılması için söyleyelim: Bazıları Kuran’ı peygamberin uydurduğunu söylerler. Bir adam düşünün "Allah’tan başka ilah yoktur" diyerek putlara karşı bir mücadele başlatsın ve kitabına (!) "yaratanların en güzeli" ifadesini koysun. Ben buna inanmam. Sırf bu "yaratanların en güzeli" ifadesi bile Kuran’ın Allah’tan olduğunun delillerinden biridir.

Günümüzde bile bazıları "yaratmak" kelimesini insanların eylemleri için kullanmaktan korkarlar ve bu kelimeyi duyduklarında adeta inançları sallanır. Oysa Kuran bu kelimeyi insanlar için 7. yüzyılda kullanmıştır. Onlara şunu hatırlatalım: Evet, insan yaratır ama bu insanı ilah yapmaz!

En doğrusunu Allah (c.c.) bilir.