ORGAN NAKLİ Prof. Dr. Sadık Ersöz

Safra Kesesi Polipleri

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Safra kesesi duvarına yapışık olarak bulunan kitlelerdir.
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Birkaç milimetreden birkaç santimetreye kadar çapları değişebilir. Kolesterol kristalleri safra kesesi duvarında taş oluşumuna öncülük edecek şekilde birikirse kolesterol poliplerini oluşturur.
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Kolesterol polipleri büyüyerek duvardan ayrılıp safra kesesi içine düşebilirler.
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Gerçek polipler 5 milimetreden küçük olursa takip edilmelidir. Daha büyük olanları kanser riski taşıdığı için ameliyat edilmelidir.

Pankreas

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Pankreas karnın orta bölümünde yerleşmiş küçük sayılabilecek bir organdır
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Şeker hastalığının nedeni olan insülin ve sindirime (proteinler ile yağlar) yardımcı enzimleri salgılar
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Fonksiyon kaybı olursa şeker hastalığı ve yağlı ishal ortaya çıkar
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Yerleşimi çok kritik bir bölgededir
  • [FONT=comic sans ms,sans-serif]Hemen arkasında Ana damarlar aorta ve vena cava
  • [FONT=comic sans ms,sans-serif]İçinden ise Karaciğere giden Portal ve geçer
  • [FONT=comic sans ms,sans-serif]Barsakları besleyen ana atar damar superior mezenter arter içinden geçer
  • [FONT=comic sans ms,sans-serif]Ayrıca ana safra kanalı koledok pankreas içine girerek 12 parmak barsağına (duodenum) açılır
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Kritik yerleşimi ve damar yapılarına olan komşulukları nedeniyle, cerrahisi güç bir organdır

Akut Pankreatit

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Pankreas bezinin iltihabi hastalığıdır
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Hayati risk taşıyan bir olaydır
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Genelde orta yaş kadın/erkek hastalığıdır
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]İltihabi bir hastalık olarak anılmasında karşın bakteriler olaya daha sonradan karışırlar

[FONT=comic sans ms,sans-serif]Akut Pankreatit Nedenleri

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Safra yolları taş hastalığı (Safra kesesinden ana safra kanalı “Koledok” a düşen özellikle küçük safra taşları
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Alkolizm (Kronik aşırı alkol tüketimi)
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Aşırı alkol ve yemek tüketimi (Bir defada kontrolsüz aşırı yeme ve içme)
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Hipertrigliseridemi (Kanda yağ yüksekliği)
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Safra yollarında yapılan bazı endoskopik işlemler (ERCP)

[FONT=comic sans ms,sans-serif]
Akut Pankreatit Şikayetler

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Karın orta kısmında göbek etrafında bölgede sırta yayılan kuşak tarzında ağrı
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]İştahsızlık bulantı ve kusma
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Ateş hastalık ilerlemişse ve başka problemler hastalığa eklenmişse görülür
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Safra akışında problem olursa nadiren sarılık ortaya çıkar
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Şiddetli vakalarda karında su toplanabilir

[FONT=comic sans ms,sans-serif]Akut Pankreatit Muayene bulguları

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Karın muayenesinde göbek etrafında hassasiyet
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Karında su toplanması (asit)
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Ağrı şiddeti ile karın bulguları arasında uyumsuzluk (şiddetli ağrıya rağmen muayene bulguları çok belirgin olmayabilir
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Bu durum doktoru yanıltıp tanının gecikmesine yol açabilir
  

[FONT=comic sans ms,sans-serif]Akut Pankreatit Tetkikler

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Lökosit sayımı (yüksek olabilir)
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Amilaz (tipik olarak 500 üzerindedir)
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Karaciğere ait kan incelemelerinde anormal yükseklikler görülebilir (Bilirubinler, ALT, AST, GGT, AP)

[FONT=comic sans ms,sans-serif]
Akut Pankreatit Görüntüleme

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Dinamik pankreas bilgisayarlı tomografisi kesin tanıyı koyar
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Ultrasonografi tanı koyma açısından ilk incelemedir
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]MR incelemesi kullanılmaz

[FONT=comic sans ms,sans-serif]Akut Pankreatit Tomografide görüntü


[FONT=comic sans ms,sans-serif]Akut Pankreatit Tedavi

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Hastaların ağızdan beslenmeleri kesilir
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Uygun antibiyotik başlanabilir
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Mide asit salgısını azaltan ilaçlar verilir
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Somatostatin adlı hormonun sentetik türevleri tabloyu sakinleştirmek için verilir
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Ameliyat sadece pankreas bölgesinde abse ve nekroz (gangren) gelişen hastalarda yapılır

Pankreas Kanseri [FONT=comic sans ms,sans-serif]Pankreas Kanseri

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]%90 pankreas başında yerleşir
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Pankreas başında yerleşenler ana safra kanalını tıkayacağı için sarılık oluşturup daha erken tanı alabilirler
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Gövde tümörleri çok geç şikayetlere yol açtıkları için daha geç tanı alırlar
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]İleri yaşlardaki insanlarda kilo kaybı ve sarılık bulunuyorsa mutlak pankreas kanseri düşünülmeli ve incelemeler ona göre yapılmalıdır
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Geç tanı alan ve sıklıkla ameliyat edilemez bir halde (inoperabl) olarak karşımıza çıkan bir kanser türüdür
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Kilo kaybı büyük oranda ilk bulgudur (%79)
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Ağrı ikinci sırada görülür, kuşak tarzında sırta yayılır (%56)
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Daha sonra iştahsızlık (%28) ve sarılık (%25) görülebilir

[FONT=comic sans ms,sans-serif]
Pankreas kanseri neden kötü ün yapmıştır

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Organın karın içinde derinde yerleşimi sonucunda hastalarda geç şikayetler oluşturur ve tanı gecikir
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Büyüme hızı yüksek bir tümördür, kısa sürede büyük çaplara ulaşabilir
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Sistemik yayılım (metastaz) zamanlaması erkendir, ve sıklıkla karaciğere yayılır
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Lenf bezlerine yayılımı diğer kanserlerden daha çabuk olur

[FONT=comic sans ms,sans-serif]CA 19-9

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Tümör belirteçleri denilen bazı kan testleri pankreas kanserinde yüksek çıkabilir.
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Ca 19-9 adlı kan testi safra yolları ve pankreas için anlamlıdır
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Ancak Ca 19-9 bazı iltihabi hastalıklarda da yüksek çıkabilir
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Benzer şekilde bazı pankreas kanseri olan hastalarda Ca 19-9 normal sınırlarda olabilir
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Ameliyat veya cerrahi öncesi Ca 19-9 yüksek bulunursa tedavi sonrası düşmesi başarı göstergesidir
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Kemoterapi yapılan hastalarda Ca 19-9 kan düzeyinde düşme tedaviye yanıt alındığını gösterir

[FONT=comic sans ms,sans-serif]
Tedavi seçenekleri

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Cerrahi
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Whipple ameliyatı
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Distal pankreatektomi ve splenektomi
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Kemoterapi
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Adjuvan
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Sistemik ve lokal hastalık için
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Radyoterapi (ışın tedavisi)
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Bölgesel hastalık kontrolu için ameliyat öncesi ya da sonrası yapılabilir

[FONT=comic sans ms,sans-serif]

[FONT=comic sans ms,sans-serif]Whipple

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Pankreas başında yerleşen kanserlerde yapılan bir ameliyatdır
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Pankreas baş ve boyun kısmı, ana safra kanalı alt orta ve alt ucu, safra kesesi, duodenumun tamamı (12 parmak bağırsağı), midenin 1/3 alt ucu, ince barsak enüst 15-20 santimetresi çıkartılır
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Daha sonra anatomik sırada bağlantılar yapılarak hastanın ameliyat sonrasında yemek ve hazım fonksiyonlarının normal bir şekilde devamı sağlanır
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Genel Cerrahinin en büyük ameliyatlarından biri olup deneyimli cerrahlar tarafından yapılsa dahi % 1-3 civarı ölüm riski taşıyan bir girişimdir

[FONT=comic sans ms,sans-serif]
Pankreatektomi

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Pankreas gövde ve kuyruk bölgesinde yerleşen kanserlerde uygulanır
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Pankreasın boyun kısmından itibaren sadece baş kısmı geride kalacak şekilde çıkarılmasıdır
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Dalak hemen her zaman pankreas kuyruğuna olan yakın komşuluğu nedeniyle çıkarılır
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Dalağın çıkarılması daha iyi lenf bezi temizlenmesi açısından da avantajlıdır

[FONT=comic sans ms,sans-serif]
Pankreatektomi ameliyatı sonrası
[FONT=comic sans ms,sans-serif]
[FONT=comic sans ms,sans-serif]Portal ven

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Portal ven pankreasın hemen arkasından geçen ve karaciğere barsak kanını taşıyan bir ana damardır
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Kanser buraya sıçramış ise portal venin çıkarılarak araya sentetik damar yerleştririlmesi suretıyle Whipple ameliyatı yapılabilir
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Portal vene sıçramış tümörlerde önce kemoterapi ile tümörün küçülmesi sağlanabilir
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Karaciğere giden atar damar Trunkus çölyakus ve hepatik arter ile barsaklara giden superior mezenter arter (SMA) benzer şekilde sentetik damarlar ya da kasıktan alınan hastanın kendi damarları ile tamir edilebilir
  

Böbrek Transplantasyonu



[FONT=comic sans ms,sans-serif]Tomografik Anjiografi ile Damarlar Değerlendirilir.
[FONT=comic sans ms,sans-serif]

[FONT=comic sans ms,sans-serif]

[FONT=comic sans ms,sans-serif]

[FONT=comic sans ms,sans-serif]Tomografik Pyelografi


[FONT=comic sans ms,sans-serif]Pyelografi ile idrar yolları değerlendirilir.
[FONT=comic sans ms,sans-serif]

[FONT=comic sans ms,sans-serif]Hangi Böbreği Alalım ?

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Sol böbrek özellikle tercih edilir.
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Sol böbreğin alınması laparoskopik ve açık teknikle daha kolaydır.
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Sol böbreğin damarları daha uzundur.
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Sol böbrek teknik olarak alınamazsa sağ böbrek de alınabilir.

[FONT=comic sans ms,sans-serif]


[FONT=comic sans ms,sans-serif]Böbrek Alıcıya Takılmadan Önce Temizlenir ve Soğutulur.
[FONT=comic sans ms,sans-serif]
[FONT=comic sans ms,sans-serif]

[FONT=comic sans ms,sans-serif]

[FONT=comic sans ms,sans-serif]Organlar Ne Kadar Saklanır ?

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Karaciğer 24 saat,

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Kalp 12 saat,

• [FONT=comic sans ms,sans-serif]Böbrek 72 saat ( tercihen 24 saat içinde ),
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]+ 4 derece ideal saklama ısısı,
• [FONT=comic sans ms,sans-serif]En kolay yöntem, buzlu steril serumlardır.

[FONT=comic sans ms,sans-serif]Alıcının Kasık Bölgesine Yakın Ameliyat Kesisi Yapılır.
[FONT=comic sans ms,sans-serif]

[FONT=comic sans ms,sans-serif]Damarlar, Bacağı Besleyen Atar ve Toplar Damarlara Dikilir.
[FONT=comic sans ms,sans-serif]

Böbrek Nakli / En Sık Sorulan Sorular


[FONT=comic sans ms,sans-serif]1. Böbrek vermek için yaş sınırı nedir?

[FONT=comic sans ms,sans-serif]
18 yaşından büyük olmak gerekir, üst sınır ise vericinin sağlık durumuna bağlı olarak ve test sonuçları ışığında 70 yaşına kadar çıkabilir. İleri yaş gurubunda sağlıklı kişilerde böbrek fonksiyonları genç bir insanın ki kadar iyi olabilir.
[FONT=comic sans ms,sans-serif]

[FONT=comic sans ms,sans-serif]2. Kan gurubu ve doku gurubu uyumu gerekir mi?

[FONT=comic sans ms,sans-serif]
Kan gurubu uyumu gerekir. AB Rh(+) genel alıcı, 0Rh(-) ise genel vericidir. Örnek olarak B Rh(+) bir alıcı; 0 Rh(+), 0 Rh(-), B Rh(+), B Rh(-) vericilerden böbrek alabilir. Doku uyumu ne kadar fazla olursa (6/6) sonuç o kadar başarılıdır. Hiç uyum olmadan (0/6) yapılan nakillerde de başarı oranı yüksektir.
[FONT=comic sans ms,sans-serif]

[FONT=comic sans ms,sans-serif]3. Nakledilen böbreğin reddedilme ihtimali ne zaman sona erer?

[FONT=comic sans ms,sans-serif]
En sık red olayı 5 ila 14 gün arasında yaşanır. İlaçlar doğru ayarlanıp kullanıldığı takdirde giderek red ihtimali azalır. Ancak çok küçük bir hasta gurubunda bütün dikkate rağmen kronik (müzmin) red olayı uzun yıllar içerisinde gelişebilir. Böbrek fonksiyonları bozulan ve kreatinin ile BUN(üre) değerleri yükselen hastalarda biyopsi yapılması konusunda tereddüde düşmemek gerekir.
[FONT=comic sans ms,sans-serif]

[FONT=comic sans ms,sans-serif]4. Kadavradan ve akraba canlı vericiden alınan böbrekler arasında fark var mıdır?

[FONT=comic sans ms,sans-serif]
Canlı verici akrabalardan alınan böbrekler ameliyat tekniği ve uyum açısından daha avantajlıdır. Ancak fark çok önem arz edecek düzeyde değildir. Kadavra vericilerden tam uyum gösteren böbrekler bulunabilir.
[FONT=comic sans ms,sans-serif]

[FONT=comic sans ms,sans-serif]5. Nakledilen bir böbrek ne kadar süre ile çalışır?

[FONT=comic sans ms,sans-serif]
Tam uyum olan ve akrabadan alınan bir böbrek için sınırsız bir süre beklenir (alıcı yaşadığı sürece). Kadavradan alınan ve az uyum bulunan bir böbrek dahi yıllarca (onlarca yıl) çalışabilir. Hastalar arasında büyük farklılıklar gösteren bu durum nedeniyle en doğru yaklaşım böbreğe bir ömür biçmemektir.
[FONT=comic sans ms,sans-serif]

[FONT=comic sans ms,sans-serif]6. Hastalar ne kadar süre ile ilaç kullanmak zorundalar?

[FONT=comic sans ms,sans-serif]
Günümüzdeki bütün ilerlemelere rağmen ömür boyu ilaç kullanmak gerekir. Ancak ilaç sayısı azaltılıp tek ilaç (Prograf ya da Sandimmun) ile devam etmek mümkün olabilir.
[FONT=comic sans ms,sans-serif]

[FONT=comic sans ms,sans-serif]7. Böbrek nakli sonrasında günlük yaşamda nelere dikkat etmek gerekir?

[FONT=comic sans ms,sans-serif]
Böbrek nakli alıcıları düşünülenlerin aksine normal bir yaşam sürerler. Aktif gribal enfeksiyonu olan kişilerden uzak durmak gerekir. Ellerin sık yıkanması, ve geleneklerimiz dahilinde olan yanaktan öpüşmeden kaçınmak uygundur. Ev içinde yemek takımlarının ve günlük eşyaların ayrılması gerekmez. Çok kalabalık ortamlarda (örneğin hastaneye giderken) maske takılabilir. Sigara içenlerden uzak durulması tavsiye edilir. Cinsel aktiviteye dönülmesinde sağlıklı bir eş ile hiçbir sakınca yoktur.
[FONT=comic sans ms,sans-serif]

[FONT=comic sans ms,sans-serif]8. Canlı vericinin tek böbrek ile kalmasının ne tür sakıncaları olur?

[FONT=comic sans ms,sans-serif]
Dünya üzerinde 100 000'den fazla yapılan böbrek nakilleri sonucunda vericilerin sağlıklı bir yaşam sürmeleri ihtimali %100'e yakındır.

paylaşım için tesekkürler