14- Müslimânların iki gözbebeği önsöz

(İkisini öldürünüz!) mektûbunu hazret-i Osmân “radıyallahü teâlâ anh” yazmadı. Bunu, kabîlelerin, aşağı insanların yapdığını (Yâfi’î târîhi) yazmakdadır.
Süâl: Hazret-i Osmân, Ubeydullah bin Ömere “radıyallahü teâlâ anhüm ecma’în” kısâs yapmadı.

Cevâb: Halîfe, maktûlün vârislerine bol mal vererek onları râzı etdi. Fitneyi kaldırdı. Bu da, hazret-i Osmânın “radıyallahü teâlâ anh” güzel idâreciliğinin bir örneğidir.
Süâl: Hazret-i Osmân, çayır, çiftlik yapdı.
Cevâb: Evet yapdı. Fekat, kendine mülk olarak yapmadı. Beyt-ül-mâl hayvanları için yapdı. Böylece, Beyt-ül-mâla büyük hizmet etdi.
Hazret-i Alînin hazret-i Osmânın şehîd edilmesi ile ilgisi olduğunu gösterecek hiçbir delîl yokdur. Buna hiçbir ihtimâl de yokdur. Kâtiller çok ve kuvvetli oldukları için, hazret-i Alî hemen kısâs yapamadı. Hazret-i Osmânın vârisleri de kısâs yapılmasını istemedi. Kâtil de belli değildi. Kâtiller, hazret-i Osmâna karşı bâğî, âsî idi. Hazret-i Alîye itâ’at etdiler.
Hazret-i Alînin halîfe seçilmesi meşrû’ idi. Söz sâhibleri bî’at etdi. Talha ve Zübeyr de hilâfete karşı değildi. Kısâsın yapılmasını istemişlerdi. (İstî’âb) kitâbında diyor ki, (Hazret-i Alîye, hazret-i Osmânın şehîd edildiği gün bî’at olundu. Muhâcirler ve Ensâr bî’at etdiler. Hazret-i Mu’âviye ile Şâmlılar bî’at etmedi. Allahü teâlâ, hepsini afv edeceğini bildirdi.)
(İmâmiyye) fırkasına göre, ma’sûm imâmın yapdığı şeyleri, Peygamber yapdı diye haber vermek câizdir. Böyle inandıkları için, çok hadîs uydurdular. Deylemî ve Hatîb ve İbni Asâkir, kendilerinden önce gelen âlimlerin sahîh ve hasen hadîsleri toplamış olduklarını gördüler. Kendileri de za’îf hadîsleri topladılar. (Buhârî) ve (Müslim) hadîslerinin doğru olduklarını, bütün Ehl-i hak, sözbirliği ile bildirmekdedir.
Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem” hazret-i Alînin “radıyallahü teâlâ anh” kucağında vefât etdiği ve hazret-i Alîye vasıyyet yapdığı sözleri doğru değildir. Hazret-i Alînin harb etdikleri ile siz de harb ediniz sözü hadîs değildir.
İmâmiyyenin hazret-i Alî “radıyallahü teâlâ anh” için geldi dedikleri âyet-i kerîmelerin hiç birinde hazret-i Alînin ismi olmadığı gibi, onun için olduğuna bir işâret de yokdur. Hâlbuki, mağara âyetinin ve ba’zı âyetlerin hazret-i Ebû Bekr için “radıyallahü teâlâ anh” olduklarına açık işâretler vardır. Böyle olduğunu şî’î kitâbları da yazmakdadır. Tathîr âyeti, hazret-i Alî için olmayıp, zevcât-ı tâhirât içindir.

Mubâhele âyeti de böyledir. (Akrabâmı sevmenizi istiyorum) meâlindeki âyet-i kerîme de, hazret-i Alî için olmayıp, mü’min olan bütün akrabâsı içindir.
(Gadîr-i hum) denilen yerdeki hadîs-i şerîf, Ehl-i beyti sevmeği emr etmekdedir. Bu hadîs-i şerîfin sonunda (O, benden sonra halîfedir). (O, benden sonra sizin velînizdir) ve bunlara benzer şeyler yokdur. Bunlar uydurulmuşdur. Böyle uydurulmuş yüzlerce hadîs vardır. Bunları bildirenlerin arasındaki yalancıları islâm âlimleri ortaya koymuşlardır.

Süâl: Hadîs-i şerîfde (Kıyâmet günü, tanıdığım çok kimseyi havzımdan uzaklaşdırırlar: Eshâbım, diyerek onları çağırırım. Fekat, bir ses işitilir ki: Senden sonra, onların neler yapdığını bilmezsin) buyuruldu. Bu hadîs-i şerîf, Eshâb-ı kirâmın “radıyallahü teâlâ anhüm ecma’în” çoğunun yoldan sapacaklarını göstermiyor mu?
Cevâb: Vedâ’ haccı hutbesinde, (Benden sonra kâfir olmayınız! Birbirinizin boynunu vurmayınız!) buyuruldu. Bu hadîs-i şerîf gösteriyor ki, Şeyhayn “radıyallahü teâlâ anhümâ” ve müslimânlarla harb etmiyenler, bunun dışındadırlar. Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, Şeyhaynı ve Eshâb-ı kirâmdan çoğunu Cennet ile müjdeledi. Bu müjde, onların îmân ile öleceklerini ve Resûlullahın havzı yanında ve Cennetde, Onun yanında bulunacaklarını bildirmekdedir. Bundan başka, Mâide sûresinin elliyedinci âyetinde meâlen, (Ey îmân edenler! Dinden çıkarsanız, Allahü teâlâ, sizin yerinize başkalarını getirir. Onları sever. Onlar da Allahü teâlâyı severler) buyuruldu. Bu âyet-i kerîme gösteriyor ki, mürted olanların karşısında bulunanları Allahü teâlâ sevmekdedir. Bu da, hazret-i Ebû Bekr zemânında oldu. Cennetlik oldukları ismleri ile sıfatları ile bildirilen mubârek insanları kötü bilmek ve kötülemek büyük felâketdir. Bedr gazâsında bulunanların Cennete gidecekleri açıkca bildirildi. Bunlara dil uzatmak, büyük câhillikdir.
Süâl: (Allahü teâlâ, oniki halîfe gönderecekdir. Bunların hepsi Kureyş kabîlesindendir) hadîs-i şerîfi oniki imâmı “rahmetullahi teâlâ aleyhim ecma’în” göstermiyor mu?
Cevâb: İlk bakışda, bu hadîs-i şerîfden, İmâmiyye fırkasının haklı olduğu anlaşılıyor. Hâlbuki, hadîs-i şerîfler, âyet-i kerîmelerde olduğu gibi, birbirlerini açıklamakdadırlar. Abdüllah bin Mes’ûdün haber verdiği hadîs-i şerîfde, (İslâm değirmeni otuzbeş sene döner. Sonra helâk olanlar bulunur. Dahâ sonra gelenler, islâmiyyeti yetmiş sene kuvvetlendirirler) buyuruldu. Bizim [ya’nî Şâh Veliyyullah-ı Dehlevînin], bu hadîs-i şerîfden anladığımız şudur: Bildirilen vaktin başlangıcı, ilk cihâdın başladığı, hicretin ikinci senesidir.

Otuzbeşinci senede, hazret-i Osmân şehîd edilerek, müslimânlar arasında ayrılık oldu. Cihâd ve islâmiyyetin yayılması durdu. Deve ve Sıffîn muhârebelerinde, müslimânlar birbirlerini öldürdü. Allahü teâlâ, hilâfete tekrâr düzen verip, cihâd tekrâr başladı. Benî Ümeyye [ya’nî Emevî] devletinin sonuna kadar devâm etdi. Abbâsî devleti kurulurken, ortalık yine karışdı. Çok müslimân öldü. Sonra Allahü teâlâ, hilâfete düzen verip, Hülâgûnün Bağdâdı yakıp yıkmasına kadar sürdü. Sa’d ibni Ebî Vakkâsın haber verdiği hadîs-i şerîfde, (Allahıma düâ ediyorum ki, ümmetimin kuvvetini, yarım günün sonuna kadar sürdürsün) buyuruldu. Yarım gün ne kadar zemândır denilince Sa’d, beşyüz senedir dedi. Bu hadîs-i şerîf, Abbâsî devletinin ömrünü [ya’nî beşyüzyirmidört seneyi] göstermekdedir. Birinci hadîs-i şerîf (Hilâfet-i nübüvvet)i haber veriyor. Bunun otuz sene olduğunu bildiriyor. Bundan sonra gelen halîfelere (Melik-i adûd) ya’nî (Sultân) ismini veriyor. Her iki hilâfetdeki halîfe sayısının oniki olacağını bildiriyor. Bu oniki halîfeyi oniki imâm sanmak hiç doğru değildir. Çünki, hadîs-i şerîfde, (Hilâfet) diyor. (İmâmet) demiyor. Şî’îler de söyliyor ki, oniki imâmın çoğu halîfe değildi. Hadîs-i şerîfde, oniki halîfenin Kureyş kabîlesinden olduğu bildirildi. Bu ise, hepsinin Hâşimî olmadığını göstermekdedir. İmâmiyye fırkası, oniki imâmın, islâmiyyeti yaydığını, memleketler aldıklarını söylemiyorlar. (Resûlullah vefât edince, din örtüldü. İmâmlar (Takıyye) yapdı, doğru yolu gösteremediler. Hazret-i Alî bile bildiklerini söyliyemedi) diyorlar. (Hadîs-i şerîf, oniki imâmdan sonra islâmiyyetde gevşeklik olacağını haber veriyor. İmâmiyye ise, oniki imâm temâm olunca, Îsâ aleyhisselâm gökden inecek ve dîni kuvvetlendirecek) diyorlar. Bizim anladığımıza göre, bu oniki halîfe, dört (Halîfe-i râşid) ve bunlardan sonra, hazret-i Mu’âviye ve Abdülmelik ve dört oğlu ve Ömer bin Abdül’azîz ve Abdülmelikin torunu Velîddir. Abdüllah bin Zübeyrin bunun dışında kalması lâzımdır. Çünki, hazret-i Ömerin bildirdiği hadîs-i şerîf, Abdüllah bin Zübeyrin halîfe olarak ortaya çıkması ve Mekke-i mükerremede kan dökülerek, Kâ’be-i mu’azzamaya hürmetsizlik yapılmasına sebeb olması, bu ümmete gelecek musîbetlerden biri olacağını göstermekdedir. Yezîd ve Emevîlerin diğer halîfeleri, islâmiyyete hizmet etmedikleri için, oniki halîfeden sayılmazlar.

Süâl: Hazret-i Alînin “radıyallahü teâlâ anh” çok kerâmetleri vardı. Bunlar, Onun üstünlüğünü göstermiyor mu?
Cevâb: Şihâbüddîn-i Sühreverdî “rahime-hullahü teâlâ” buyurdu ki, (Eshâb-ı kirâmda kerâmet az göründü. Hazret-i Alînin kerâmetleri kadar hattâ dahâ çok, Şeyhaynde de görüldü).

[Bu kerâmetlerin çoğu, Yûsüf-i Nebhânînin (Câmi’u kerâmât-il-Evliyâ) kitâbında yazılıdır.]
Süâl: (Ben ilm şehriyim. Alî “radıyallahü teâlâ anh” bunun kapısıdır) hadîs-i şerîfine ne denilir?
Cevâb: Bu hadîs-i şerîf, elbet bir üstünlük gösteriyor. Fekat, bunun gibi (İlmin dörde birini bu Humeyrâdan alınız!) ve (Benden sonra, Ebû Bekre ve Ömere tâbi’ olunuz!) ve (İbni Ümm-i Abdin râzı olduğu kimseden ben de râzıyım!) ve dahâ nice hadîs-i şerîfler de vardır. (Hümeyrâ), Resûlullahın “sallallahü aleyhi ve sellem” hazret-i Âişeye “radıyallahü teâlâ anhâ” verdiği ismdir. Hazret-i Alînin din bilgilerindeki üstünlüğü ve Neseb ilminde, Eshâb-ı kirâmın çoğundan ileride olduğu meşhûrdur. Fekat bunlar, Şeyhaynden dahâ üstün olduğunu göstermez.

Hazret-i Alînin soyundan imâm-ı Muhammed Bâkır ile imâm-ı Ca’fer Sâdıkın “radıyallahü teâlâ anhüm” ilmde, vera’da ve ibâdetlerdeki kemâlleri şübhesizdir. Küleynî, imâm-ı Ca’fer Sâdıkın tesavvufculara düşman olduğunu yazıyor. [Ebû Ca’fer Muhammed Râzî Küleynî, 329 [m. 940] da Bağdâdda vefât etdi. (Kâfî) kitâbında onaltı bin hadîs vardır.]
Zeydiyye fırkası da turuk-ı aliyyeye düşmandır. Evliyânın büyüklerinden Abdüllah-i Ensârî “rahime-hullahü teâlâ” buyuruyor ki, (Binikiyüz Velî gördüm. İçlerinden yalnız Sa’dûn ve İbrâhîm, seyyidlerden idi). Bunların ikisi de meşhûr değildir. Sonraki asrlarda gelen Evliyâ arasında seyyidler varsa da, bunlar seyyid olmıyan mürşidlerden feyz almışlardır.
Kur’ân-ı kerîm ve hadîs-i şerîfler açık olarak islâmiyyete uymağı emr etmekdedir. Tesavvuf yolunda hâsıl olan şeyler hiç bildirilmemişdir. Bunun için tâm üstünlük, tesavvuf ile değil, islâmiyyete hizmet etmekdeki ziyâdelikle ölçülür.
Süâl: Peygamberlere “aleyhimüssalevâtü vetteslîmât” tâbi’ olanlarda, Fenâ, Bekâ, ma’rifetler, Vahdet-i vücûd bilgileri gibi kıymetli şeyler hâsıl oluyor. Kerâmetler veriliyor. İslâmın beş şartını ise, her müslimân yapıyor. İmâm-ı Gazâlî ve Celâleddîn-i Rûmî “rahime-hümullahü teâlâ” gibi büyük âlimler, Tevhîd-i vücûdînin çok kıymetli olduğunu bildiriyor. O hâlde tesavvuf yollarının kaynağı olan hazret-i Alînin “radıyallahü teâlâ anh” dahâ üstün olması lâzım gelmez mi?
Cevâb: (İslâmın beş şartı, insanı Allahü teâlâya yaklaşdırmaz. Bunlar, insanların dünyâda iyi huylu olmalarını, iyi geçinmelerini sağlar) diyen kimse (Zındık)dır. İslâmiyyeti yıkmak istemekdedir. İslâmiyyet, Allahü teâlânın rızâsına kavuşdurur. İslâmiyyete uymıyanları Allahü teâlâ sevmez.

Bunlara azâb yapacakdır. Fekat, tesavvuf yolu, dahâ kolay kavuşdurur derse, bu kimseye sözünü isbât etmesini söyleriz. Tesavvuf yolunun temeli, islâmiyyetdir. İslâmiyyete uymıyan kimse Velî olamaz. İslâmiyyete uymakda ve uydurmakda Şeyhaynın en ileride olduklarını yukarıda uzun bildirmişdik. Zikr ve Murâkabe ile kalbi temizlemeğe çalışmak, İslâmiyyete uymak demekdir. İslâmiyyetin delîli, (Kitâb), (Sünnet), (İcmâ’ı selef) ve (Kıyâs-ı fukahâ)dır. (Kur’ân-ı kerîm)de beş ilm vardır.

1 — Mahlûkları inceliyerek, Allahü teâlânın var olduğunu ve bir olduğunu anlamağı göstermekdedir. [Fen bilgileri bu kısmdadır.]
2 — Târîhi inceliyerek, îmân edenlerin, islâmiyyete uyanların mes’ûd olduklarını, îmânsızların ise dünyâda azâb içinde yaşadıklarını anlatmakdadır.
3 — Âhıretdeki ni’metleri ve azâbları bildirerek, îmânlı olmağa teşvîk etmekdedir.
4 — Dünyâda ve âhıretde se’âdete kavuşmak için, nasıl yaşamak lâzım olduğunu öğretmekdedir.
5 — Müşriklerle, münâfıklarla, yehûdîlerle, hıristiyanlarla ve yetmişiki fırkadaki sapık müslimânlarla nasıl geçinileceği bildirilmekdedir.
Tekrâr edilmişlerden başka, onbin kadar hadîs-i şerîf vardır. Tekrâr edilenleri de sayarsak, milyonu aşmakdadır. Bütün bu (Hadîs-i şerîfler), oniki ilmi bildirmekdedirler:
1 — Kitâb-ullaha ve sünnete yapışmak.
2 — İslâmın beş şartı, zikrler ve ihsân, ya’nî kalb bilgileri. Tesavvuf, bu ihsânı elde etmekdir.
3 — Mu’âmelâtdır. Nafaka için ticâret, san’at ve zirâ’at bilgileri ve sosyal haklar bunun içindedir.
4 — İyi ahlâk bildirilmekde ve övülmekdedir.
5 — Köle âzâd etmek.
6 — Fadâil olan ameller ve Eshâb-ı kirâmın “radıyallahü teâlâ aleyhim ecma’în” üstünlükleri.
7 — Peygamberlerin ve mühim kimselerin târîhi.
8 — Kıyâmete kadar olacak mühim olaylar.
9 — Kıyâmet hâlleri. Haşr, neşr, Cennet ve Cehennem.
10 — Resûlullahın hayâtı “sallallahü aleyhi ve sellem”.
11 — Kur’ân-ı kerîmi okumak ve tefsîr etmek.

12 — Melekler, şeytânlar, tabâbet gibi çeşidli ilmler.
(Kıyâs), ahkâm-ı islâmiyyede, ya’nî emr ve yasaklarda olur. Bütün bu saydığımız ilmlerde, Tevhîd-i vücûdî bilgileri yokdur.

(İslâmiyyet), Eshâb-ı kirâmın ve Tâbi’în-i izâmın [ya’nî, Eshâb-ı kirâmı görenlerin] îmân etdikleri ve yapdıkları şeylerdir. Bunlar zemânında bulunmayıp, sonradan ortaya çıkan din bilgileri, müslimânlık değildir. (Benim ve Eshâbımın yolunda olunuz!) hadîs-i şerîfi, bunu göstermekdedir. Vahdet-i vücûd bilgilerinin birinci kısmda olmadığı meydândadır. Bu bilgiler, Seyyid-üt-tâife Cüneyd-i Bağdâdî zemânında da yokdu. (Mu’tezile), (İmâmiyye), (Zeydiyye), ve (İsmâîliyye) gibi sapık fırkalar da böyledir. Bunlar da, Selef-i sâlihînden sonra ortaya çıkdı.
Resûlullahdan “sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem” başlıyarak, Eshâb-ı kirâma ve Tâbi’îne ve kalbden kalbe akarak tâ zemânımıza kadar gelen feyzler ise islâmiyyetde vardır. Buna (İhsân) ismi verilmişdir. [Sonradan (Tesavvuf) denildi.]
İslâmiyyetden olan şeyler, ihlâs ile, temiz niyyet ile yapılırsa, kıymetli olurlar. Nefsin arzûlarına kavuşmak ve şöhret için olurlarsa, Allahü teâlâdan uzaklaşdırırlar. Cehenneme sürüklerler.
Süâl: Tesavvuf büyüklerinin sözleri, tesavvuf bilgilerinin dahâ üstün olduklarını göstermiyor mu?
Cevâb: Bir kimseyi Allahü teâlâya [ya’nî Allahü teâlânın rızâsına, sevmesine] yaklaşdıracak işler islâmiyyetde bildirilmişdir. Bunlar arasından insanın hâline ve zemânına göre seçilir. Tesavvuf büyükleri, talebesini terbiye ederken [ya’nî yetişdirirken], onun çeşidli hâllerine göre, ona çeşidli vazîfeler vermişlerdir. Fâideli işlerden birini ötekine tercîh etmesi, ötekinin fâidesiz olduğunu göstermez. Her fâideli işde iyi niyyete ehemmiyyet verirler. İmâm-ı Gazâlî “rahmetullahi aleyh”, her işde ihlâsa ehemmiyyet vermekdedir. Âyet-i kerîmeler ve hadîs-i şerîfler, islâma hizmet etmeği emr ediyor. Cihâdın ve ilm öğretmenin fazîletine inanmıyan, (Zındık)dır.
Süâl: Şeyh Muhyiddîn-i Arabî “rahime-hullahü teâlâ” buyuruyor ki, (hazret-i Alî “radıyallahü teâlâ anh”, Resûlullahın “sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem” yaratıldığı toprakdan kalandan yaratıldı. Resûlullah ile âhıret kardeşi yapılması da bundandır). Bundan dahâ üstün birşey olur mu?
Cevâb: Şeyhaynın dahâ üstün olduğu, islâm bilgilerinden anlaşılmakdadır. Burada (Edille-i şer’ıyye) olan Kitâb, Sünnet, İcmâ’ ve Kıyâs bilgilerine bakmak lâzımdır. Tesavvuf büyüklerinin kalbleri ile keşfleri, şer’î şeylere delîl olamaz. İslâmiyyetin hiçbir hükmü, bu keşflere dayanmaz.

Şeyh Muhyiddîn-i Arabî “rahime-hullahü teâlâ”, Allahü teâlâya yaklaşdıran şeyleri sayıyor. Bunlardan en yüksek olan Sıddîkiyyet derecesinin hazret-i Ebû Bekre, Muhaddisiyyet derecesinin hazret-i Ömere, Uhuvvet derecesinin de hazret-i Alîye mahsûs olduğunu bildiriyor. Havâriyyet derecesinin Zübeyre, Emânet derecesinin de Ebû Ubeydeye verildiğini yazıyor. Böyle dahâ nice dereceler bildiriyor. Bunlar, fadl-ı küllîyi göstermez. (Fütûhât) kitâbının birçok yerinde, Eshâb-ı kirâmın, vilâyet derecelerinden başka, Peygamberlere benzetdiği derecelerini de bildiriyor. Resûlullahdan “sallallahü aleyhi ve sellem” sonra bu derecelerin devâm etdiğini, ancak peygamber olmadıklarını uzun yazıyor. Bizim anladığımız üstünlük de, işte bu Peygamberlere “aleyhimüsselâm” benziyen üstünlükdür. Şeyhaynın “radıyallahü anhümâ” üstünlüğü buradan gelmekdedir. Bu üstünlüğe (Fadl-ı küllî) denir. (Fütûhât) kitâbının birçok yerinde, bu üstünlük anlatılmakdadır. Altmışdokuzuncu bâbının sonunda diyor ki, (Allahümme salli alâ) okurken, Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, İbrâhîm aleyhisselâma benzetiliyor. Hâlbuki, Ondan dahâ üstündür. Bunun inceliğini, sahîfelerle açıklarken Sıddîklık derecesinin üstünlüğünü uzun anlatıyor.
Allahü teâlâ, husûsî feyzlerini, seçdiği, çok sevdiği kullarına çeşidli sebeblerle, vâsıtalarla göndermekdedir. Önce o kullarını bu feyzlere müste’id, elverişli yaratmakdadır. Hazret-i Alînin bedenindeki toprak maddelerini de, Resûlullahın “sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem” toprak maddeleri gibi, nübüvvet feyzlerini almağa müste’id yaratmışdır. Fekat, bu üstünlük, fadl-ı küllî değildir. Fadl-ı cüz’îdir. Vilâyet derecesinin üstünlüğünü göstermekdedir. Peygamberliğe benzemek değildir.
Süâl: Tesavvuf büyükleri, hazret-i Alînin “radıyallahü teâlâ anh” üstünlüğünü gösteren rü’yâ gördüklerini bildiriyorlar. Hadîs-i şerîfde (Mü’minin rü’yâsı, peygamberliğin kırkaltı kısmından biridir) buyuruldu. Bu da, hazret-i Alînin dahâ üstün olduğunu göstermez mi?
Cevâb: Dînin hiçbir hükmü rü’yâ ile bildirilmiş değildir. Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem”, (Allahü teâlâya hamd olsun ki, beni, Ebû Bekr ile ve Ömer ile kuvvetlendirdi) buyurdu. Bir hadîs-i şerîfde, (Ebû Bekr ve Ömer, benim kulağım ve gözüm gibidirler) buyuruldu. Fadl-ı küllî böyle olur. Peygamberlerin “aleyhimüssalevâtü vetteslîmât” halîfesinin, onun gibi olması lâzımdır. Bu fakîre göre, Şeyhayn “radıyallahü anhümâ”, güneş etrâfındaki ışık saçan tabaka gibidir. Hazret-i Alî “radıyallahü anh”, bu ışıkları alıp aks etdiren kamer [ay] gibidir.

Şeyhayn “radıyallahü anhümâ” (Nübüvvet yolu)nun ışıklarını, hazret-i Alî de “radıyallahü anh”, (Vilâyet yolu)nun ışıklarını saçmakdadırlar. Bunun içindir ki, Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem”, (Eğer halîl [dost] edinseydim, Ebû Bekri halîl edinirdim) ve (Benden sonra Peygamber gelseydi, Ömer elbet peygamber olurdu) ve (Alî bendendir. Ben de ondanım) buyurdu. Bu fakîr [Şâh Veliyyullah-ı Dehlevî hazretleri, murâkabede], Resûlullahın “sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem” rûhâniyyetine sordum: Hazret-i Alînin “radıyallahü teâlâ anh” nesebi dahâ şerefli ve hükmleri dahâ kuvvetli ve tesavvuf yolunun önderi olduğu hâlde, Şeyhaynın “radıyallahü teâlâ anhümâ” dahâ üstün olmasının sebebi nedir? Rûhuma şöyle cevâb ihsân buyurdu ki, (Resûlullahın “sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem” bir zâhir [görünen], bir de bâtın [görünmiyen] yüzü vardır. Zâhir yüzü ile, insanlar arasında adâlet yapar, kardeşliği sağlar ve doğru yolu gösterir. Bu vazîfeyi yapmasında Şeyhayn “radıyallahü teâlâ anhümâ”, Onun elleri, ayakları gibidirler. Bâtın vechinden kalblere feyz vermekdedir. Şeyhayn, bunda da ortakdırlar!) “radıyallahü teâlâ anhüm ecma’în”.

Menba-ı feyzu meânî meclis-i Abdülhakîm,
menzil-i kurb-ı ilâhî, sohbet-i Abdülhakîm.
Melce-i bî-çâre-gândır, derde dermandır Hakîm.
ma’den-i irfân, nûr-ı Sübhân, sırr-ı Kur’ândır Hakîm!

Urvetülvüska Muhammed Ma’sûm Fârûkînin (Mektûbât) kitâbı fârisî olup, üç cilddir. Birinci cildde 239, ikincide 158, üçüncü cildde 255 mektûb vardır. Bu 652 mektûbdan altı adedi terceme edilerek aşağıda yazılmışdır.

BİRİNCİ CİLD, 49. cu MEKTÛB
Hak sübhânehu ve teâlâ, din ve dünyâ murâdlarınıza kavuşdursun! Dünyâ lezzetlerinin, fânî [geçici] ni’metlerin zararlarından kurtulmak için ilâc, bunları islâmiyyete uygun kullanmakdır. Ya’nî, Allahü teâlânın emrlerine ve yasaklarına uymakdır. İslâmiyyete uygun kullanılmazsa, bu lezzetler zararlı olur. Allahü teâlânın gadabına, azâbına sebeb olurlar. Hakîkî, tâm kurtulmak için, bu lezzetleri, mümkin olduğu kadar, terk etmelidir. Terk edemiyenlerin, ilâcını kullanmaları lâzımdır. Böylece, zararlarından kurtulurlar. Bu lezzetleri terk edemeyip, ilâcını da yapmayanlara, böylece felâketlere, derdlere sürüklenip, se’âdetden mahrûm kalanlara yazıklar olsun! [İslâmiyyet, dünyâ lezzetlerini, zevklerini men’ etmiyor. Bunların hayvanlar gibi, azgın, zararlı kullanılmasını men’ ediyor.]

Nefslerinin arzûlarına tâbi’ olup, dünyâ lezzetlerini islâmiyyete uygun kullanmıyanlar, böylece, fâideli ve dâimî olan Cennet lezzetlerinden kaçanlar çok zevâllıdır. Allahü teâlânın herşeyi gördüğünü bilmiyorlar mı? Zararlardan kurtulmak için, dünyâ lezzetlerini islâmiyyete uygun kullanmak lâzım olduğunu işitmemişler mi? Sorgu, süâl günü elbet gelecek, herkesin, dünyâda yapdıkları, önlerine serilecekdir. [Dünyâ zevkleri, lezzetleri peşinde koşanların, öldükden sonra dirilmek olduğuna, islâmiyyete uyanların, Cennet zevklerine kavuşacaklarına, islâmiyyete uymıyanların, Cehennem ateşinde yanacaklarına inanmadıkları anlaşılıyor. Hâlbuki, bunların ilerici, büyük adam dedikleri Avrupalılar, Amerikalılar, Cennete, Cehenneme inanıyor. Kiliseleri dolup taşıyor. Avrupalıların ahlâksızlıklarına, nâmûssuzluklarına ilericilik diyerek sarılan, onlar gibi âhirete inanan vatandaşlara gerici, yobaz diyerek saldıranların içyüzleri meydândadır. Aklları olmıyan, nefslerinin, zevklerinin esîri olan bu zevallılara aldanmamalıdır.] Dünyâda Rabbinin rızâsını kazanmış, Onun harâm etdiği şeylerden sakınmış olanlara, o gün müjdeler olsun! Dünyânın yaldızlı hayâtına aldanmayanlara, Rabbin azâbından korkarak, nefslerine hâkim olanlara, evinde ve emrinde olanlara nemâz kılmalarını emr edenlere [ve kadınlarına, kızlarına, sokağa çıkarken örtünmelerini öğretenlere] müjdeler olsun, müjdeler olsun! Allahü teâlânın gösterdiği se’âdet yolunda olanlara ve Muhammed aleyhisselâma tâbi’ olanlara selâmlar olsun!

İKİNCİ CİLD, 38. ci MEKTÛB İnsân ile Allahü teâlâ arasında en büyük perde, insânın nefsidir. (Nefsini bırak da, bana gel! Aradığın güneşi örten bulut, sensin! Kendini bil!) buyuruldu. Nefsin aradan kalkması, vicdânî [Kalbe âid] ve zevkî bir işdir. Söz ve yazı ile bildirilemez. Kitâb okumakla anlaşılmaz. Ezelde ihsân edilmiş olması ve Allahü teâlânın cezb etmesi [çekmesi] lâzımdır. Sebebler âlemi olan bu dünyâda, muhabbet şartı ile, bir Velînin sohbeti kâfîdir. Muhabbet çok olduğu kadar, Onun kalbinden yayılıp, kendine gelen feyzlerden, ma’rifetlerden çoğunu alıp, kemâlâta kavuşur. (Kişi sevdiği ile berâberdir) hadîs-i şerîfi, bunu haber vermekdedir.
İKİNCİ CİLD, 39. cu MEKTÛB Ehl-ullahın [Evliyânın] vücûdları, hayâtda iken de, vefâtlarından sonra da rahmetdir. Diri iken verdikleri feyzleri ve bereketleri, öldüklerinden sonra da devâm eder. Feyzleri ve bereketleri, yollarından ayrılmıyanlara akmağa devâm eder. Dinde ortaya çıkarılan bid’atin, sünnetlerin nûrlarını yok etmesine benzer.