ceylannur
Yeni Üyemiz
BEBEĞİN EMZİRİLMESİNDE ANNE BABANIN SORUMLULUKLARI
Haziran 2011 69.SAYI
İslam hukukunda bebeğin dünyaya gelmesiyle birlikte anneye emzirme sorumluluğunun verildiği Kur’an-ı Kerim’le sabit bir hükümdür. “Analar çocuklarını tam iki yıl emzirsinler. Bu, emzirme işini sonuna erdirmek isteyenlere göredir” diye devam eden Bakara 233. ayette kadının emzirme sorumluluğu, bu sorumluluktan doğan haklar konu edinmektedir.
BABANIN SORUMLULUKLARI
Emzirmeyle ilgili ayet-i kerimede, “Anneler, çocuklarını iki tam yıl emzirsinler. Bu, emzirmeyi mükemmel şekliyle uygulamak isteyenler içindir. Annelerin, münasip şekilde yiyeceğini giyeceğini sağlamak, babanın görevidir. Hiçbir kimse takatinin dışında bir görevle yükümlü tutulmaz. Çocuk yüzünden ne annesi, ne de babası zarar görmemelidir. Bu yükümlülük, babanın varisine de düşer. Fakat anne baba aralarında görüşüp anlaşmaya vararak, iki yıldan önce, çocuklarını sütten kesmek isterlerse, kendilerine bir vebal yoktur. Şayet çocuklarınızı başkalarına emzirtmek isterseniz, kendilerine vereceğiniz ücreti münasip tarzda ödemek şartı ile, bunda da size vebal yoktur. ALLAH’a karşı gelmekten sakının ve bilin ki ALLAH yaptığınız her şeyi görmektedir” buyrulur. Bu ayet, annelerin çocuklarını emzirmelerinden, bu emzirmenin süresinden ve çocuğunu emziren annenin nafakasının temininden söz etmektedir.
Baba, annenin geçiminin sağlanması, yiyecek ve giyeceklerinin karşılanması bağlamında vacip olan bir sorumluluğu alır. Bu sorumluluğu da, anne, baba ve çocuğun içinde yaşadığı toplumun ve zamanın şartlarıyla orantılıdır. Bu nafaka sorumluluğu, babanın imkanları dahilinde olmalıdır. Şu var ki, kimseye gücünün üstünde bir şey teklif edilmez. Baba, annenin nafaka ve giyimini sağladığı gibi, anne de çocuğunu emzirmekten kaçınıp babayı zor durumda bırakmamalıdır.
Hülasa, İslam, hem anne hem baba hem de çocuğun karşılıklı olarak haklarını güvence altına almıştır.
Annenin çocuğa bakacak durumda olmayışı, çalışıyor olması gibi durumlardan ötürü baba, başka bir kadın tutup ücretle çocuğu emzirtebilir. Çocuğun babasının olmaması durumunda ise, babanın veya çocuğun velisi durumunda olan kişi, annenin nafakasını sağlar. Baba öldüğü zaman, şayet malı varsa onun varisi bu maldan annenin geçimini sağlar.
ANNENİN EMZİRMEKTEN İMTİNA EDEMEYECEĞİ DURUMLAR
Annelerin -süreyi tamamlamak istedikleri takdirde- tam iki yıl süre ile çocuklarını emzirmeleri görevleridir. Maslahat görüldüğü takdirde, bundan daha az bir süre süt verilmesinde bir mahsur yoktur. Bu süre, anne-babanın aralarındaki anlaşmalarına bağlıdır. Bununla birlikte, çocuğuna süt emzirtmek bir anne için mendup (yapılması güzel olan, tavsiye edilen iş) olarak kabul edilmiştir. Çocuk, annesinden başkasını ememez ya da baba fakirlikten ya da başka bir sebepten ötürü sütanne bulamazsa, annenin çocuğu emzirmesi vacip olur. Bazı kadınların, konumları itibariyle ya da vücut güzelliklerinin bozulacağı endişesiyle çocuklarını emzirmekten kaçınmaları ise fıtrata aykırı bir durumdur. Çünkü anne ve çocuk arasında büyük bir sevgi bağı vardır. Çocuk annenin sevgi, şefkat ve bakımına muhtaçtır. Annenin çocuğunu emzirmeyle ne kadar sağlıklı olacağı, çocuğun ise anne sütünü emmesiyle kazandığı faydalar herkesçe malumdur. Anne sütünün yararları sayesindedir ki, İslam fakihlerinin ekseriyeti annenin emzirmeyle sorumlu olduğunu vurgular.
Şu üç durumda anne çocuğuna süt vermek zorundadır:
1- Çocuğun, annesinden başka birinden süt emmeyi kabul etmemesi. Böyle bir durumda, çocuğun zarar görmesini önlemek amacıyla çocuğu emzirmek vacip olur. Zira artık anneden başka süt verecek kalmamış demektir.
2- Anneden başka süt verecek kimsenin bulunmaması halinde de çocuğun hayatını korumak için anne süt vermeye mecbur tutulur.
3- Babanın bulunmaması (ölmesi-kaybolması) halinde anne, süt vermek zorundadır. Çünkü artık çocuk ona aittir. Ya da babasının da çocuğunun da sütanne tutmak için ücret verecek malı yoksa çocuğun ölmemesi için annesinin emzirmesi vacip olur.
ANNENİN ÇOCUĞU EMZİRME SÜRESİ
Kur’an’ı Kerim’de çocuğa sayısız yararı olan anne sütünü emme süresi iki yıl olarak belirtilmiştir: “Emzirmeyi tamamlamak isteyen babası için anneler çocuklarını iki tam yıl emzirirler.” (Bakara/233), “Onun sütten kesilmesi iki yıldır” (Lokman/14) İki senelik bu zaman, emzirmede en uzun süredir. Bu “iki yıl” ile sınırlama, vacip olan bir tahdit değildir. Çünkü ALLAH Teala bu tabirden sonra, “emmeyi tam yaptırmak isteyenler için” buyurmuştur. ALLAH Teala, “Eğer (anne-baba aralarında anlaşarak ve müşavere ederek), çocuğu memeden kesmeyi arzu ederlerse, ikisine de bir günah yoktur” buyurmaktadır. Bu iki cihetten ötürü, bu kadar miktar emzirme süresinin vacip olmadığına kanaat getirilmiştir. Fakat çocuğun iki yıl emzirilmesi, onun sağlığı içindir. Yoksa bu süreden az emzirmek haram değildir.
ALLAH Teala, “Anneler çocuklarını iki tam yıl emzirirler” buyruğunda annelere çocuklarını görüp gözetmeyi tavsiye ettiği gibi, annelerin bunu yapabilmeleri için de babalara, o çocukların annelerini görüp gözetmeyi tavsiye etmiş ve dengeli ve adaletli bir şekilde bir şekilde ihtiyaçlarının karşılanmasını emretmiştir.
Hüseyin OKUR
Haziran 2011 69.SAYI
İslam hukukunda bebeğin dünyaya gelmesiyle birlikte anneye emzirme sorumluluğunun verildiği Kur’an-ı Kerim’le sabit bir hükümdür. “Analar çocuklarını tam iki yıl emzirsinler. Bu, emzirme işini sonuna erdirmek isteyenlere göredir” diye devam eden Bakara 233. ayette kadının emzirme sorumluluğu, bu sorumluluktan doğan haklar konu edinmektedir.
BABANIN SORUMLULUKLARI
Emzirmeyle ilgili ayet-i kerimede, “Anneler, çocuklarını iki tam yıl emzirsinler. Bu, emzirmeyi mükemmel şekliyle uygulamak isteyenler içindir. Annelerin, münasip şekilde yiyeceğini giyeceğini sağlamak, babanın görevidir. Hiçbir kimse takatinin dışında bir görevle yükümlü tutulmaz. Çocuk yüzünden ne annesi, ne de babası zarar görmemelidir. Bu yükümlülük, babanın varisine de düşer. Fakat anne baba aralarında görüşüp anlaşmaya vararak, iki yıldan önce, çocuklarını sütten kesmek isterlerse, kendilerine bir vebal yoktur. Şayet çocuklarınızı başkalarına emzirtmek isterseniz, kendilerine vereceğiniz ücreti münasip tarzda ödemek şartı ile, bunda da size vebal yoktur. ALLAH’a karşı gelmekten sakının ve bilin ki ALLAH yaptığınız her şeyi görmektedir” buyrulur. Bu ayet, annelerin çocuklarını emzirmelerinden, bu emzirmenin süresinden ve çocuğunu emziren annenin nafakasının temininden söz etmektedir.
Baba, annenin geçiminin sağlanması, yiyecek ve giyeceklerinin karşılanması bağlamında vacip olan bir sorumluluğu alır. Bu sorumluluğu da, anne, baba ve çocuğun içinde yaşadığı toplumun ve zamanın şartlarıyla orantılıdır. Bu nafaka sorumluluğu, babanın imkanları dahilinde olmalıdır. Şu var ki, kimseye gücünün üstünde bir şey teklif edilmez. Baba, annenin nafaka ve giyimini sağladığı gibi, anne de çocuğunu emzirmekten kaçınıp babayı zor durumda bırakmamalıdır.
Hülasa, İslam, hem anne hem baba hem de çocuğun karşılıklı olarak haklarını güvence altına almıştır.
Annenin çocuğa bakacak durumda olmayışı, çalışıyor olması gibi durumlardan ötürü baba, başka bir kadın tutup ücretle çocuğu emzirtebilir. Çocuğun babasının olmaması durumunda ise, babanın veya çocuğun velisi durumunda olan kişi, annenin nafakasını sağlar. Baba öldüğü zaman, şayet malı varsa onun varisi bu maldan annenin geçimini sağlar.
ANNENİN EMZİRMEKTEN İMTİNA EDEMEYECEĞİ DURUMLAR
Annelerin -süreyi tamamlamak istedikleri takdirde- tam iki yıl süre ile çocuklarını emzirmeleri görevleridir. Maslahat görüldüğü takdirde, bundan daha az bir süre süt verilmesinde bir mahsur yoktur. Bu süre, anne-babanın aralarındaki anlaşmalarına bağlıdır. Bununla birlikte, çocuğuna süt emzirtmek bir anne için mendup (yapılması güzel olan, tavsiye edilen iş) olarak kabul edilmiştir. Çocuk, annesinden başkasını ememez ya da baba fakirlikten ya da başka bir sebepten ötürü sütanne bulamazsa, annenin çocuğu emzirmesi vacip olur. Bazı kadınların, konumları itibariyle ya da vücut güzelliklerinin bozulacağı endişesiyle çocuklarını emzirmekten kaçınmaları ise fıtrata aykırı bir durumdur. Çünkü anne ve çocuk arasında büyük bir sevgi bağı vardır. Çocuk annenin sevgi, şefkat ve bakımına muhtaçtır. Annenin çocuğunu emzirmeyle ne kadar sağlıklı olacağı, çocuğun ise anne sütünü emmesiyle kazandığı faydalar herkesçe malumdur. Anne sütünün yararları sayesindedir ki, İslam fakihlerinin ekseriyeti annenin emzirmeyle sorumlu olduğunu vurgular.
Şu üç durumda anne çocuğuna süt vermek zorundadır:
1- Çocuğun, annesinden başka birinden süt emmeyi kabul etmemesi. Böyle bir durumda, çocuğun zarar görmesini önlemek amacıyla çocuğu emzirmek vacip olur. Zira artık anneden başka süt verecek kalmamış demektir.
2- Anneden başka süt verecek kimsenin bulunmaması halinde de çocuğun hayatını korumak için anne süt vermeye mecbur tutulur.
3- Babanın bulunmaması (ölmesi-kaybolması) halinde anne, süt vermek zorundadır. Çünkü artık çocuk ona aittir. Ya da babasının da çocuğunun da sütanne tutmak için ücret verecek malı yoksa çocuğun ölmemesi için annesinin emzirmesi vacip olur.
ANNENİN ÇOCUĞU EMZİRME SÜRESİ
Kur’an’ı Kerim’de çocuğa sayısız yararı olan anne sütünü emme süresi iki yıl olarak belirtilmiştir: “Emzirmeyi tamamlamak isteyen babası için anneler çocuklarını iki tam yıl emzirirler.” (Bakara/233), “Onun sütten kesilmesi iki yıldır” (Lokman/14) İki senelik bu zaman, emzirmede en uzun süredir. Bu “iki yıl” ile sınırlama, vacip olan bir tahdit değildir. Çünkü ALLAH Teala bu tabirden sonra, “emmeyi tam yaptırmak isteyenler için” buyurmuştur. ALLAH Teala, “Eğer (anne-baba aralarında anlaşarak ve müşavere ederek), çocuğu memeden kesmeyi arzu ederlerse, ikisine de bir günah yoktur” buyurmaktadır. Bu iki cihetten ötürü, bu kadar miktar emzirme süresinin vacip olmadığına kanaat getirilmiştir. Fakat çocuğun iki yıl emzirilmesi, onun sağlığı içindir. Yoksa bu süreden az emzirmek haram değildir.
ALLAH Teala, “Anneler çocuklarını iki tam yıl emzirirler” buyruğunda annelere çocuklarını görüp gözetmeyi tavsiye ettiği gibi, annelerin bunu yapabilmeleri için de babalara, o çocukların annelerini görüp gözetmeyi tavsiye etmiş ve dengeli ve adaletli bir şekilde bir şekilde ihtiyaçlarının karşılanmasını emretmiştir.
Hüseyin OKUR
