NuSReT
Aktif Üyemiz
Bir meclisi tasvir eden minyatr
Kardeleri arasndan sivrilerek baa geen elebi Mehmed, hi phesiz Anadoludaki dzeni yeniden tesis etmi ve ardndan gelen olu II. Murad Han da kazand zaferlerle Fatihe nihayet teesss tam oturmu bir devlet emanet etmiti. Tpk babas ve olu gibi byk bir kumandan olan Sultan II. Murad dneminde, ayrca cehalete kar da sava alm, onun saltanatnda yaplan gerek telif ve gerekse de tercme faaliyetlerine ok az sayda padiah yaklaabilmitir. Sultan Muradn tercme edilmesini emrettii eserlerden bir tanesi de, bir baka hkmdar tarafndan kaleme alnan Kābusnmedir.
Kābusnme 11. yzylda Farsa olarak yazlmtr. Yazar, Keykavus bin skenderdir ve soylu bir hanedandan gelmektedir. Dedeleri gibi zamannda padiah olup olmad tam ak deildir. Keykavus, olu Gilan aha nasihatlerde bulunmu ve bu nasihatlerini ele aldmz eser olan Kābusnmede toplamtr. yleyse bu kitap hem bir siyasetname, hem de nasihatnamedir.
erisinde yllarn aartt salardan ve eskittii baklardan arda kalan tecrbeler yer almaktadr. smi neden Kābusnmedir? Bunu iki ynl cevaplandrabiliriz: Biri, yazarn ismi olan Key-kavusa atftr ki, kimi kaynaklarda Kavusnme olarak da geer. kincisi, yazarn dedesi Kābusa atfen, dedesinin ismiyle ou zaman Kābusnme olarak da anlagelmitir.Kitap, Sultan II. Muradn emri ile Trkeye kazandrld. eviriyi yapan ise lyasolu Ahmed adnda biridir. lyasolu Ahmed, eseri niye ve nasl tercmeye baladn ite u ekilde anlatr:
BİLGİ
yle bilmek gerekir ki, insanlar arasnda Allahu tealann yarattklarnn en gsz olan Ahmed bin lyas bir gn Filibe yolunda padiahn hizmetine vardm. Baktm ki cihann sultan, zamann glibi, sultan soyundan Sultan Murad Han elinde bir kitap tutar. Bu hakr, hasta gnll o licenap padiaha: Bu ne kitabdr? diye sordum. O tatl szyle Kābusnmedir diye cevap verdi ve dedi ki, Ho kitaptr, iinde ok yararl eyler ve nasihatler vardr; amma Fars dilincedir. Bir kii Trkeye evirmi, fakat anlalr deil. Ak sylememi. Bundan dolay hikyesinden tat bulamayz. Bir kimse olsa ki, bu kitab ak ve anlalr bir ekilde evirse, t ki mnsndan gnller haz alsa.te bu hakr gayret gsterdim, Buyurursanz ben evireyim deyince, o temiz grl padiah Senin ne haddine! demedi, Hemen evir! diye buyurdu. te bu hakr de altm. Geri bu kadar gcm yoktu, amma onun himmetinin bereketiyle Kābusnmeyi Trkeye tercme ettim. yle ki, bir sz aralayp gemedim. Aklmn erdiince kimi anlalmas g szleri de basit olarak akladm, t ki dnerek okuyanlar anlamnda haz alsnlar ve bu gsz hayr dua ile ansnlar.
Kābusnme 44 blmden olumaktadr. Burada hemen hemen her konuda balk yer almaktadr. O kadar ki, bir hkmdarn nasl davranmas gerektiinden tutun da, gnlk hayata dair nasl yemek yenir, nasl misafir arlanr ve hatta nasl yatlp nasl kalklra kadar tavsiyelerde bulunmaktadr. Yer yer bu nasihatler, eskilerin ve tarihte nam salm byk ahsiyetlerin szleriyle de pekitirilmektedir. te kitaptan baz dikkat eken noktalar:
elebi Mehmet Han
*Bundan baka kalabalk arasnda kimseyi hedef alarak nasihat etme. nk halk iinde bir kiiye t vermek, onun btn aybn bana kakmak gibidir. Amma kimse yokken zarar olmaz, hatta iyi olur. Nitekim demilerdir: Halk iinde t vermek, baa kamyla vurmak gibidir. Bir de fkelenenlerden olma. Eer bir kimse sana fkelenip sylerse, sen ona yavalkla cevap ver.
*Bilgisizlikle ve cahille honut olma, eer sohbet edersen iyi kiilerle sohbet et. Nitekim iyilerin sohbeti yznden senin de adn iyi olur.
*Misafir arlarken bizim lkemizde ho det vardr. Ne zaman misafir gelse nne yiyecek korlar, bir iki bardak suyu da ortaya braklar. Kendileri giderler, grnmez olur. Yalnz birisi kalr ki, onlarn hizmetiyle megul olur. Belki bu bile biraz uzaka durur, yani sofra sahibinden konuklar utanmasnlar, gereince yesinler diye.
*Eer hamama gireceksen, ok sakn ki karnn ok tok olmasn. Nitekim bir bilge der ki: Bir kii tokken hamama girse, o adam orada lmezse, ben de ona aarm.
*yle bilmi ol ey oul, ne zaman ki evlendin, kadnna iyi hrmet et. Eer bir deerli nesnen varsa, o deerli nesneyi ne olursa olsun, hatunundan ve evladndan saknma. Bundan baka deerinden byk, senden gsterili kadn alma ki zor duruma dmeyesin. Meseldir ki skendere (Makedonya hkmdar Alexandre) sordular: Darann (ran ah Darius) kzn niin almak istemezsin, ok gzeldir. skender dedi ki: Gzellik ne ki! Sonra biz lem halknn erlerine galip gelmiken, layk mdr o kadn bizim zerimize galebe alsn ve yiitlik gstersin.
Sultan II.Murad
*Bir kiiye sordular: Hi kusurun, aybn var mdr?
Dedi ki: Yok.
Yine sordular:
Bakasnda hi ayp grdn m?
Dedi ki: ok!
Dediler:
Ayb senden ok olan kii yokmu!
Moderatör tarafında düzenlendi:
