Korozyon maddelerin bulundukları ortam nedeniyle aşınmalarıdır. Bilimsel olarak bütün maddeler korozyona uğrayarak aşınır fakat korozyon denildiğinde ilk akla gelen metallerin aşınmasıdır. Metaller bazı etkiler nedeniyle önceki durumlarına göre daha dayanıksız ve kırılgan hale dönüşür. Metalleri çoğunlukla dayanıklılık sağlaması için kullandığımızı göz önüne alırsak korozyon metaller için kesinlikle istenmeyen bir olaydır.
Örneğin demirin paslanması bir korozyondur. Demir atomları havadaki oksijen ve su molekülleri ile reaksiyona girerek dayanıksız, kırılgan, kahverengi renkteki demir oksit moleküllerini oluşturur. Oksijen ve su gibi pek çok başka etken de korozyona neden olabilir; asitler, bazlar, sıcaklık, bakteriler, bazı gazlar, bazı tuzlar vs.
Demir hem ucuz hem de sağlam olması nedeniyle dünyada en fazla kullanılan metaldir. Binalarda, arabalarda, gemilerde, uçaklarda, köprülerde, santrallerde ve daha sayamadığımız pek çok yerde demir kullanılır. Bu nedenle yapılarmızı yani demiri korozyondan korumak oldukça önemlidir.
- Demir boyanır. Bu şekilde nem ve oksijenin demir atomlarına ulaşması engellenir.
- Demir çinko ile kaplanır. Bu işleme galvanizasyon denir. Çinko da demir gibi korozyona uğrayan bir metaldir. Hatta çinko demirden çok daha aktif bir metaldir ve bu nedenle su ve oksijenle daha hızlı reaksiyona girerek daha hızlı paslanır. Fakat buradaki amaç demiri korumaktır. Demirin dışını saran çinko kendini feda edip paslanırken, demir sağlam şekilde yapıda kalır.
- Demir korozyon direnci daha yüksek olan metallerle kaplanır. Bunun için elektrokaplama yöntemi kullanılır. Örneğin arabalarda kullanılan parçalar, musluklar aslında krom ile kaplanmış demirdir.
- Demirin özelliklerini artırmak için bazı maddeler ile alaşım oluşturulur. Bu alaşımlardan biri çeliktir. Çelik %98 oranında demirden oluşur. %2'lik kısım ise karbon, manganez, fosfor ve silikon gibi elementlerden oluşur. Paslanmaz çelik olarak isimlendirilen ürün ise çeliğin krom ile kaplanmış halidir. Krom korozyon direnci oldukça yüksek bir metaldir. Bu nedenle oksijen ve su ile reaksiyona girmesi oldukça uzun zaman alır.
- Fabrikalardaki ve yer altındaki demir boru sistemlerine zayıf elektrik akımı verilerek paslanmaları önlenir. Bu yönteme katodik koruma denir. Demir bir metaldir ve metaller elektron vererek pozitif olma eğilimindedir. Oksijen gazı ise elektron alma eğiliminde olan bir elementtir. Bu yüzden demir oksijen ile reaksiyona girer ve paslanma aşaması başlar. İşte bu noktada katodik koruma ile demir atomlarının oksijen ile reaksiyona girmesi engellenir. Elektrik akımı ile demir borularda elektron yoğunluğu oluşturulur. Böylece bir demir atomu ile reaksiyona girerek elektron alacak olan oksijenin doğrudan alacağı pek çok elektron ortamda bulunur. Elektronlar alan oksijen hidroksit iyonlarına dönüşürek demir atomları ile reaksiyona girmez. Böylece paslanmaya karşı korunma sağlanır. Elbetteki bu işlem için bir elektron kaynağına ihtiyaç vardır. Demirden daha aktif bir metal (magnezyum, çinko, alüminyum gibi) elektron kaynağı olarak görev yapar. Yani galvanizasyon işleminde olduğu gibi yine bir kendini feda etme durumu vardır. Aktif metaller elektrik akımı ile sürekli elektron kaybederek pozitif hale geçerler ve nihayetinde oksijen ile reaksiyona girerek paslanırlar. Buna karşın demir bu elektronlar sayesinde korunarak paslanmaz.
Örneğin demirin paslanması bir korozyondur. Demir atomları havadaki oksijen ve su molekülleri ile reaksiyona girerek dayanıksız, kırılgan, kahverengi renkteki demir oksit moleküllerini oluşturur. Oksijen ve su gibi pek çok başka etken de korozyona neden olabilir; asitler, bazlar, sıcaklık, bakteriler, bazı gazlar, bazı tuzlar vs.
Demir hem ucuz hem de sağlam olması nedeniyle dünyada en fazla kullanılan metaldir. Binalarda, arabalarda, gemilerde, uçaklarda, köprülerde, santrallerde ve daha sayamadığımız pek çok yerde demir kullanılır. Bu nedenle yapılarmızı yani demiri korozyondan korumak oldukça önemlidir.
Paslanma Önlemleri
- Demir boyanır. Bu şekilde nem ve oksijenin demir atomlarına ulaşması engellenir.
- Demir çinko ile kaplanır. Bu işleme galvanizasyon denir. Çinko da demir gibi korozyona uğrayan bir metaldir. Hatta çinko demirden çok daha aktif bir metaldir ve bu nedenle su ve oksijenle daha hızlı reaksiyona girerek daha hızlı paslanır. Fakat buradaki amaç demiri korumaktır. Demirin dışını saran çinko kendini feda edip paslanırken, demir sağlam şekilde yapıda kalır.
- Demir korozyon direnci daha yüksek olan metallerle kaplanır. Bunun için elektrokaplama yöntemi kullanılır. Örneğin arabalarda kullanılan parçalar, musluklar aslında krom ile kaplanmış demirdir.
- Demirin özelliklerini artırmak için bazı maddeler ile alaşım oluşturulur. Bu alaşımlardan biri çeliktir. Çelik %98 oranında demirden oluşur. %2'lik kısım ise karbon, manganez, fosfor ve silikon gibi elementlerden oluşur. Paslanmaz çelik olarak isimlendirilen ürün ise çeliğin krom ile kaplanmış halidir. Krom korozyon direnci oldukça yüksek bir metaldir. Bu nedenle oksijen ve su ile reaksiyona girmesi oldukça uzun zaman alır.
- Fabrikalardaki ve yer altındaki demir boru sistemlerine zayıf elektrik akımı verilerek paslanmaları önlenir. Bu yönteme katodik koruma denir. Demir bir metaldir ve metaller elektron vererek pozitif olma eğilimindedir. Oksijen gazı ise elektron alma eğiliminde olan bir elementtir. Bu yüzden demir oksijen ile reaksiyona girer ve paslanma aşaması başlar. İşte bu noktada katodik koruma ile demir atomlarının oksijen ile reaksiyona girmesi engellenir. Elektrik akımı ile demir borularda elektron yoğunluğu oluşturulur. Böylece bir demir atomu ile reaksiyona girerek elektron alacak olan oksijenin doğrudan alacağı pek çok elektron ortamda bulunur. Elektronlar alan oksijen hidroksit iyonlarına dönüşürek demir atomları ile reaksiyona girmez. Böylece paslanmaya karşı korunma sağlanır. Elbetteki bu işlem için bir elektron kaynağına ihtiyaç vardır. Demirden daha aktif bir metal (magnezyum, çinko, alüminyum gibi) elektron kaynağı olarak görev yapar. Yani galvanizasyon işleminde olduğu gibi yine bir kendini feda etme durumu vardır. Aktif metaller elektrik akımı ile sürekli elektron kaybederek pozitif hale geçerler ve nihayetinde oksijen ile reaksiyona girerek paslanırlar. Buna karşın demir bu elektronlar sayesinde korunarak paslanmaz.
