LİKAA
Mürekkep sıvı şekliyle kalemin istifadesine sunulmaz, önce “lika” adı verilen bir tutam kadar,su ile yıkanmış ham ipeğe emdirilir, daha sonra kullanılır. İçinde lika olmaksızın hokkaya daldırılan kalemin ucunda mürekkep fazlaca toplanır. Kalemin kağıda teması anında bu mürekkep birden zemine yığılacağından, yazılan harfin başlangıç kısmı lüzumundan fazlaca kalın ve kaba bir görünüm arzederek, dolayısıyla da yazının güzelliğini bozacaktır.Likanın sağladığı bir başka fayda da, hokkanın ağız kısmının aşağı bakması halinde bile mürekkebin dökülmemesidir.
KALEMDAN VE DİVİT
Kalemlerin içinde saklandığı çoğu zaman silindir şeklindeki mahfazaya “kalemdan” veya “kubur” denmektedir.Kalemdan ile hokkanın birbirine monte edilmiş şekline de “divit” adı verilir.
MÜHRE
Mühreleme âharlanan kağıtların parlatılmasına yönelik bir nevi ütüleme işlemidir.Çakmak taşından ya da camdan mamül mühre,kağıda tazyik edilerek bir ileri bir geri hareket ile muhtelif istikametlerde sürülür. Parlamanın sağlanmasıyla bu işlem biterse de, kağıtlar bu safhada hemen kullanılmayarak üst üste konur, üzerine de bir ağırlık bırakılır. Kağıtlar bir yıl kadar bekleyince kullanıma hazır hale gelir.
KÂĞITLARIN MÜHRELENMESİ
Kağıda aharı iyice yedirmek, yüzündeki pürüzleri gidermek ve ilerde çatlamasını önlemek için cam veya çakmaktan yapılmış mühre ile kağıtlar mührelenir. Aharlanmış mührelenecek kâğıtlar, ıhlamur ağacından yapılmış yekpare, ortası çukurca mühre tahtası, Pesterek üzerine konur. Mührenin hareketini kolaylaştırmak için kuru sabun sürülmüş bir çuha, kâğıt üzerinde gezdirilir. Daha sonra çakmak veya cam mühre muhtelif yönlerde kâğıt üzerinde kuvvetle hareket ettirilir. Böylece mührelenen kâğıtlar üst üste sıralanır. Üstüne de bir ağırlık konarak, kullanılmak üzere en az bir yıl bekletilir. Ancak günümüzdeki kâğıtların kaliteli olması nedeniyle bu kadar uzun süre beklemeye gerek yoktur. Yapıldığı maddeye göre mühre çeşitleri şunlardır:
a) Böcek Mühre: Deniz böceği kabuğundan yapılır.
b) Billur Mühre: Kaz yumurtası şeklinde camdan yapılan mühredir.
c) Çakmak Mühre: Çakmak taşından yapılan mühredir. Çakmak taşı, saplı bir tahtanın ortasına yerleştirilmiştir.
d) Zer Mühre: Sert akikten yapılan bu mühre, yaldız ve altın parlatmada kullanılır.
Kaynakça
HATTAT SELİM TÜRKOĞLU
Geleneksel Türk El Sanatlarında Yazıya Giriş
Prof. Dr. Hüsrev Subaşı
Türk Hat Sanatı- Prof. M. Uğur Derman
Hat Sanatımız-Muhittin Serin
Kalem Güzeli
Mürekkep sıvı şekliyle kalemin istifadesine sunulmaz, önce “lika” adı verilen bir tutam kadar,su ile yıkanmış ham ipeğe emdirilir, daha sonra kullanılır. İçinde lika olmaksızın hokkaya daldırılan kalemin ucunda mürekkep fazlaca toplanır. Kalemin kağıda teması anında bu mürekkep birden zemine yığılacağından, yazılan harfin başlangıç kısmı lüzumundan fazlaca kalın ve kaba bir görünüm arzederek, dolayısıyla da yazının güzelliğini bozacaktır.Likanın sağladığı bir başka fayda da, hokkanın ağız kısmının aşağı bakması halinde bile mürekkebin dökülmemesidir.
KALEMDAN VE DİVİT
Kalemlerin içinde saklandığı çoğu zaman silindir şeklindeki mahfazaya “kalemdan” veya “kubur” denmektedir.Kalemdan ile hokkanın birbirine monte edilmiş şekline de “divit” adı verilir.
MÜHRE
Mühreleme âharlanan kağıtların parlatılmasına yönelik bir nevi ütüleme işlemidir.Çakmak taşından ya da camdan mamül mühre,kağıda tazyik edilerek bir ileri bir geri hareket ile muhtelif istikametlerde sürülür. Parlamanın sağlanmasıyla bu işlem biterse de, kağıtlar bu safhada hemen kullanılmayarak üst üste konur, üzerine de bir ağırlık bırakılır. Kağıtlar bir yıl kadar bekleyince kullanıma hazır hale gelir.
KÂĞITLARIN MÜHRELENMESİ
Kağıda aharı iyice yedirmek, yüzündeki pürüzleri gidermek ve ilerde çatlamasını önlemek için cam veya çakmaktan yapılmış mühre ile kağıtlar mührelenir. Aharlanmış mührelenecek kâğıtlar, ıhlamur ağacından yapılmış yekpare, ortası çukurca mühre tahtası, Pesterek üzerine konur. Mührenin hareketini kolaylaştırmak için kuru sabun sürülmüş bir çuha, kâğıt üzerinde gezdirilir. Daha sonra çakmak veya cam mühre muhtelif yönlerde kâğıt üzerinde kuvvetle hareket ettirilir. Böylece mührelenen kâğıtlar üst üste sıralanır. Üstüne de bir ağırlık konarak, kullanılmak üzere en az bir yıl bekletilir. Ancak günümüzdeki kâğıtların kaliteli olması nedeniyle bu kadar uzun süre beklemeye gerek yoktur. Yapıldığı maddeye göre mühre çeşitleri şunlardır:
a) Böcek Mühre: Deniz böceği kabuğundan yapılır.
b) Billur Mühre: Kaz yumurtası şeklinde camdan yapılan mühredir.
c) Çakmak Mühre: Çakmak taşından yapılan mühredir. Çakmak taşı, saplı bir tahtanın ortasına yerleştirilmiştir.
d) Zer Mühre: Sert akikten yapılan bu mühre, yaldız ve altın parlatmada kullanılır.
Kaynakça
HATTAT SELİM TÜRKOĞLU
Geleneksel Türk El Sanatlarında Yazıya Giriş
Prof. Dr. Hüsrev Subaşı
Türk Hat Sanatı- Prof. M. Uğur Derman
Hat Sanatımız-Muhittin Serin
Kalem Güzeli
